Vị Tổng thống "ngầu nhất thế giới" và những điều kỳ lạ ở đất nước đầu tiên trên thế giới lấy Bitcoin làm đồng tiền pháp định

Đất nước đầu tiên lấy Bitcoin làm đồng tiền pháp định

Litha María de Los Angeles nhấc 2 chiếc bánh pupusa ngập nhân phomai ra khỏi vỉ nướng. Sau 1 bước đơn giản quét mã QR, cô nhận được tiền mà khách vừa thanh toán: 1/400.000 Bitcoin. Sau đó, một cơn mưa rào rào trút xuống mái nhà bằng tôn, kèm theo gió to. Cửa hàng bị mất điện.

Hôm 7/9 vừa qua, El Salvador vừa trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới chính thức chấp nhận Bitcoin là đồng tiền pháp định. Tuy nhiên, ở đất nước Trung Mỹ nhỏ bé và còn nghèo đói này có hàng tá những thách thức - từ công nghệ, tài chính đến tội phạm – đe dọa sẽ nhấn chìm kế hoạch táo bạo của Tổng thống Nayib Bukele.

El Zonte, thị trấn khoảng 3.000 dân nằm ở ven biển với những bãi cát sẫm màu, trông không hề giống với 1 địa điểm lý tưởng để thực hiện một cuộc cách mạng tài chính. Tuy nhiên kể từ năm 2018 dự án Bitcoin Beach đã được triển khai ở đây. Được hậu thuẫn bởi những nhà tài trợ từ California, dự án phát một lượng Bitcoin trị giá 50 USD cho mỗi hộ gia đình, khuyến khích những người bán hàng ở địa phương chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin và thực hiện một vài dự án xã hội sử dụng Bitcoin.

Đối với nhiều người dân trong thị trấn, đây là lần đầu tiên họ nhận được 1 khoản thanh toán điện tử. Sự quan tâm của những khách du lịch hào hứng với tiền số đã tạo nên sức sống mới cho El Zonte, thậm chí còn tạo nên 1 cơn sốt nhà đất.

Vị Tổng thống ngầu nhất thế giới

Tổng thống Bukele mới chỉ thông báo về kế hoạch biến Bitcoin thành đồng tiền pháp định từ tháng 6, 1 tháng trước sinh nhật lần thứ 40 của ông. Cách thông báo cũng rất đặc biệt: qua video kết nối với 1 hội thảo về tiền số ở Miami. Kể từ đó, ông có những hành động giống như Elon Musk: thường xuyên đăng tải các ảnh chế và những lời có cánh về Bitcoin trên Twitter.

Chỉ 5 ngày sau thông báo đó, các nhà làm luật El Salvador đã thông qua dự luật với sự đồng thuận lớn. Ví điện tử quốc gia mang tên Chivo được phát triển. Mỗi ví được tặng khoản tiền ban đầu trị giá 30 USD bằng Bitcoin. Các giao dịch bằng Bitcoin sẽ được miễn thuế thặng dư vốn và người nước ngoài đầu tư 3 Bitcoin (trị giá khoảng 120.000 USD) vào El Salvador sẽ ngay lập tức được cấp hộ chiếu.

Từ trước đến nay ông Bukele vẫn là 1 người đặc biệt. Ông sa thải quan chức thông qua tuyên bố trên mạng xã hội Twitter, đi vào Quốc hội với sự hộ tống của các binh sỹ có vũ trang. Tự gọi mình là "vị Tổng thống ‘ngầu’ nhất thế giới", ông từng chủ trì lễ khai mạc một cuộc đua lướt sóng quốc tế do El Salvador đăng cai với trang phục là mũ bóng chày quay ngược và được hộ vệ bởi một sỹ quan quân đội.

Tuy nhiên điều đó đã gây ấn tượng tốt trong lòng người dân. Bukele đã thắng lớn trong các cuộc bầu cử địa phương và bầu cử Quốc hội hồi tháng 2 năm nay. Ông cũng nhận được tỷ lệ ủng hộ hơn 90% của cử tri El Salvador cho dù GDP suy giảm 8% trong năm ngoái. Liên minh chính trị của ông đang nắm đa số mang tính lịch sử, đánh bại hai chính đảng đã thống lĩnh nền chính trị El Salvador suốt 30 năm qua.

Có lẽ người dân El Salvador đã quá chán nản với nạn tham nhũng và tình trạng các chính trị gia làm việc thiếu hiệu quả suốt mấy chục năm qua. Họ ngưỡng mộ sự tự tin và phong thái quyết đoán của ông Bukele, bao gồm cả việc ông thường xuyên dùng Twitter để chỉ đạo công tác đối với các bộ trưởng.

"Nayib làm việc rất tuyệt. Chúng tôi chưa từng có tổng thống nào quan tâm đến cuộc sống của người dân như ông ấy", Eduardo Samayoa, một tài xế taxi 36 tuổi, nói với Reuters.

Tổng thống Nayib Bukele thông báo về kế hoạch của mình hồi tháng 6. Ảnh: El Salvador’s Presidency/Reuters.

Liệu El Salvador có thắng "canh bạc" này?

Sáng sớm ngày 7/9, ví Chivo đã không xuất hiện trên các cửa hàng ứng dụng lớn. Một số người dùng phàn nàn trên mạng xã hội rằng họ không thể đăng ký bằng số điện thoại hay mã số định danh chính thức.

Những người hào hứng với Bitcoin trên toàn thế giới thể hiện sự ủng hộ với El Salvador bằng cách mỗi người mua vào một lượng Bitcoin trị giá 30 USD. Tuy nhiên, phiên hôm qua Bitcoin đã có một phiên lao dốc mạnh, thậm chí mất 17% chỉ trong vài phút.

Tiền số biến động mạnh hơn rất nhiều so với các tiền tệ truyền thống, vì loại tài sản này không có những nền tảng kinh tế hỗ trợ giá trị và các giao dịch hoàn toàn dựa trên cảm tính. Tuy nhiên Tổng thống Bukele nói trên Twitter rằng chính phủ của ông đã tận dụng thời cơ để bắt đáy và mua thêm 150 Bitcoin.

Dù sao thì thử nghiệm của El Salvador sẽ không chỉ được giới tiền số mà cả các định chế tài chính quốc tế và các chính phủ trên khắp thế giới theo dõi chặt chẽ.

El Salvador còn lắp đặt 200 máy ATM Bitcoin và xây dựng 1 chuỗi các kiot quảng bá cho thương hiệu Chivo, với các nhân viên hướng dẫn khách hàng giao dịch bằng Bitcoin. Tuy nhiên 1 kiot ở quảng trưởng Antiguo Cuscatlan khá hiu quạnh dù có đông người đang đi lại ở quảng trường.

Các chuyên gia kinh tế cho rằng mức độ biến động quá mạnh của Bitcoin sẽ ảnh hưởng mạnh đến nguồn thu thuế cũng như dự trữ ngoại hối của El Salvador. Nước này cũng không có công cụ chính sách cũng như nguồn lực tài chính để chống chọi với 1 cuộc tấn công của giới đầu cơ.

"Chính phủ đang đặt cược hơn 200 triệu USD vào sòng bạc ảo, và đó là tiền của người nộp thuế", Ricardo Castaneda, chuyên gia kinh tế cao cấp tại think tank Central American Institue for Fiscal Studies nhận định.

IMF cũng từng cảnh báo El Salvodor sẽ mở cửa cho các giao dịch phi pháp nếu chấp nhận Bitcoin. Tuy nhiên chính phủ nước này kỳ vọng Bitcoin sẽ mở ra cánh cửa tiếp cận với các dịch vụ tài chính ở đất nước mà 70% lực lượng lao động vẫn hoạt động trong 1 nền kinh tế dựa vào tiền mặt.

Tham khảo WSJ, The Guardian