VNPT đầu tư xấp xỉ 560 triệu USD cho 2 quả vệ tinh sau 10 năm đã thu được gì?

Ngày 18/4/2008 VINASAT-1 được phóng thành công lên quỹ đạo khẳng định chủ quyền không gian vệ tinh của Việt Nam. Vệ tinh do hãng Lockheed Martin (Mỹ) sản xuất và được phóng lên quỹ đạo bằng tên lửa đẩy Adrian -5 (Pháp). Vị trí quỹ đạo là 1320E (132 độ đông). Vệ tinh có trọng lượng 2,8 tấn, tuổi thọ hoạt động 15 năm. Băng tần hoạt động: băng C mở rộng và băng Ku với vùng phủ sóng rộng lớn gồm Việt Nam, Đông Nam Á, Đông Trung Quốc, Ấn Độ, Triều Tiên, Nhật Bản, Úc và Hawaii.

Như vậy, sau hơn 13 năm kể từ ngày dự án quốc gia VINASAT-1 được khởi xướng (năm 1995), đúng 5h17 phút ngày 19/4/2008 (giờ địa phương) từ Kourou (French Guiana), vệ tinh thương mại đầu tiên của Việt Nam VINASAT-1 đã được phóng thành công lên quỹ đạo. Đây là sự kiện lịch sử của ngành viễn thông Việt Nam, đánh dấu việc Việt Nam sẽ có chủ quyền trên quỹ đạo không gian, bắt đầu kỷ nguyên chinh phục vũ trụ của người Việt và Việt Nam hoàn thiện mạng lưới thông tin liên lạc quốc gia. VINASAT-1 có tổng giá trị đầu tư xấp xỉ 300 triệu USD, thời gian hoạt động 15 năm được giao cho Tập đoàn VNPT là chủ đầu tư xây dựng và triển khai.

Việc phóng vệ tinh VINASAT-1 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc hoàn chỉnh hệ thống viễn thông Việt Nam, khi trước đó đã có thông tin vô tuyến, thông tin hữu tuyến, thông tin mặt đất, thông tin mặt biển và nay có thêm vệ tinh viễn thông. Nó có tác dụng chủ động trong kết nối với vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo mà trước đó chúng ta không thể thực hiện được bằng các hệ thống thông tin mặt đất. Việc phóng VINASAT-1 giúp chúng ta chủ động được trong việc đảm bảo an ninh quốc phòng, đặc biệt là các nhiệm vụ ở vùng biên giới, hải đảo và trên biển. Phóng VINASAT cũng giúp chúng ta khẳng định được chủ quyền về quỹ đạo vệ tinh, về tần số vô tuyến điện.

Đúng 5h13 phút ngày 16/5/2012, vệ tinh VINASAT-2 đã được phóng lên quỹ đạo. Đến 5h50 phút vệ tinh VINASAT-2 đã tách khỏi tên lửa đẩy và hoàn tất mỹ mãn quá trình phóng vệ tinh này. Vốn đầu tư cho VINASAT-2 xấp xỉ 260 triệu USD do VNPT làm chủ đầu tư và quản lý.

Vệ tinh VINASAT-2 có công suất lớn hơn, trọng lượng lớn hơn, số bộ phát đáp nhiều hơn, do đó có dung lượng băng tần nhiều hơn. Nếu như VINASAT-2 được thiết kế gồm 20 bộ phát đáp hoạt động trong đó có 8 bộ băng tần C mở rộng, 12 bộ băng tần Ku, với băng thông 36Mhz/1 bộ, 8 bộ phát đáp dự phòng (4 bộ băng Ku, 4 bộ băng C mở rộng) thì VINASAT-2 "hoành tráng" hơn với 30 bộ phát đáp băng tần Ku (24 bộ khai thác thương mại và 6 bộ dự phòng). Như vậy, có thể thấy VINASAT-2 nhiều hơn VINASAT-2 bốn bộ phát đáp, tương đương 20% dung lượng của VINASAT-1. Trong khi VINASAT-1 có vùng phủ sóng băng Ku tại: Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan và một phần Myanmar thì VINASAT-2 mở rộng vùng phủ hơn với việc phủ sóng cả một phần Malaysia và Myanmar.

Ngay tại thời điểm phóng vệ tinh VINASAT-1 và VINASAT-2, ICTnews đã đặt câu hỏi về khả năng thu hồi vốn của 2 vệ tinh này. Thời điểm đó, ông Bùi Thiện Minh, Phó Tổng giám đốc VNPT cho biết, quả vệ tinh đầu tiên có thời gian thu hồi vốn dự tính 9 - 10 năm. Nhưng với những vệ tinh sau này thời gian thu hồi vốn có thể ngắn hơn. Thế nhưng, nhiều chuyên gia cho rằng, việc kinh doanh hiệu quả vệ tinh là câu chuyện khó khăn. Vì vậy, đã có thời điểm đã có thông tin FPT muốn xin được phóng vệ tinh tiếp theo sau VINASAT-1. Tuy nhiên, sau đó không một doanh nghiệp nào ngoài VNPT muốn nhảy vào xin phóng vệ tinh

Tính đến thời điểm này, VNPT chưa đưa ra con số cho truyền thông về tính hiệu quả của 2 quả vệ tinh. Trong một thông tin mới đây được đưa ra cho truyền thông, VNPT cho biết, việc phóng vệ tinh VINASAT-1 lên quỹ đạo được coi là sự kiện lịch sử của ngành viễn thông, đánh dấu chủ quyền của Việt Nam trên quỹ đạo không gian và tạo lập được cơ sở hạ tầng thông tin và truyền thông tốt phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng. Việc phóng vệ tinh cũng tiết kiệm 10-15 triệu USD mỗi năm cho Việt Nam. Đây là số tiền mà Việt Nam chi cho việc thuê băng tần vệ tinh của nước ngoài trước khi có VINASAT-1. VNPT còn cho biết, phóng vệ tinh đã góp phần giảm giá cước viễn thông: Các nước trước đây độc quyền về cho thuê dịch vụ vệ tinh đã phải giảm giá thuê cho Việt Nam với mức giảm trung bình từ 50%-70% tùy dịch vụ. Nhờ đó giá cước viễn thông quốc tế của Việt Nam đã giảm đáng kể. Hai quả vệ tinh cũng phủ sóng liên lạc, truyền hình tới vùng sâu vùng xa, biên giới, hải đảo, cung cấp thông tin trên biển.

Mặc dù mới chỉ được đưa vào phục vụ 10 năm song với những đóng góp to lớn, hệ thống vệ tinh viễn thông VINASAT đã vừa được vinh danh là trong 8 công trình tiêu biểu có dấu ấn đặc biệt trong sự nghiệp hơn 70 năm phát triển đất nước.