Vụ KDC Hiệp Bình Chánh: Đại gia Lưu Quang Lãm mang đất đã bán đi thế chấp, ngân hàng vẫn "gật đầu"?

Ngày 25-8, TAND TP HCM tiếp tục xét xử bị cáo Lưu Quang Lãm (cựu Chủ tịch HĐQT công ty CP Đầu tư Đại Hải) và Ngô Xuân Trường (cựu Giám đốc Công ty CP Đầu tư Đại Hải) về các tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" và "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản". 

Đem đất đã bán đi thế chấp ngân hàng

Vụ án liên quan đến dự án Khu dân cư (KDC) tại phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Đức (cũ). 

Đây là dự án có tranh chấp kéo dài suốt nhiều năm khiến hàng trăm hộ dân rơi vào cảnh "tiền mất, quyền lợi bị treo".

Dự án KDC Hiệp Bình Chánh có diện tích gần 58.000 m², được giao cho Công ty K&N (sau đổi tên thành Công ty Đại Hải) làm chủ đầu tư từ năm 2001. 

Năm 2003, Công ty Đại Hải hợp tác với Chi nhánh Tổng công ty Sông Đà tại TP HCM (nay là Công ty CP ANI), phân chia 419 nền đất biệt thự, nhà phố. Các nền này nhanh chóng được bán cho người dân thông qua hợp đồng góp vốn hoặc chuyển nhượng. 

Nhiều khách hàng đã xây nhà, sinh sống ổn định, thậm chí được cấp số nhà. Nhưng thay vì thực hiện thủ tục tách thửa, cấp giấy chứng nhận cho từng khách hàng, chủ đầu tư vẫn giữ "sổ đỏ" tổng trong tay.

Các bị cáo mang những lô đất đã bán cho người dân đi thế chấp ngân hàng.

Cáo trạng xác định trong giai đoạn 2012, khi giữ chức Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc, bị cáo Lưu Quang Lãm đã đem 115 thửa đất đã bán cho dân đi thế chấp tại nhiều ngân hàng để bảo lãnh cho các doanh nghiệp vay vốn. Tổng số tiền vay hơn 208 tỉ đồng.

Từ năm 2022 đến 2024, một phần khoản vay đã được Lãm cùng các cá nhân, doanh nghiệp liên quan trả nợ hoặc cấn trừ tài sản. Tuy nhiên, hiện các doanh nghiệp vẫn còn nợ Ngân hàng Đông Á – Chi nhánh quận 1 và Vietcombank – Chi nhánh TP HCM hơn 173 tỉ đồng (gồm nợ gốc và lãi).

62 bị hại trong vụ án là những người mua 65 nền đất cho biết họ đã đóng tiền đầy đủ, sử dụng đất ngay tình nhưng không thể được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nguyên nhân là toàn bộ giấy tờ gốc đã bị Lãm mang đi thế chấp, khiến đất của họ vô tình trở thành "tài sản bảo đảm" trong ngân hàng.

Cũng trong vụ án này, Ngô Xuân Trường bị cáo buộc dùng các lô đất đã bán để cấn trừ nợ cá nhân hơn 36 tỉ đồng.

Cáo trạng xác định từ ngày 24-6-2008, Trường biết rõ toàn bộ các lô đất thuộc Dự án KDC phường Hiệp Bình Chánh đã bán hết, đang chờ Công ty Cổ phần Đầu tư Đại Hải làm thủ tục để cấp "sổ đỏ" cho người mua hợp pháp. Tuy nhiên, do thiếu nợ nhiều người nên khi những người mua đất hợp pháp trước đó nộp hồ sơ cho Công ty Đại Hải chờ làm "sổ đỏ" cho họ thì Trường đã làm thủ tục đăng ký quyền sử dụng đất tại KDC Hiệp Bình Chánh cho 6 cá nhân và 1 tổ chức mà Trường thiếu nợ. 

Theo cáo trạng, những người mua hợp pháp trước đó đã thiệt hại số tiền (trên hợp đồng) hơn 10,7 tỉ đồng và Trường còn bán trùng nền cho nhiều người. Tổng cộng, Trường đã chiếm đoạt hơn 11,7 tỉ đồng. 

Có dấu hiệu sai phạm trong hoạt động tín dụng

Đối với hành vi có dấu hiệu sai phạm trong hoạt động tín dụng của các Ngân hàng Thương mại cổ phần Đông Á – Chi nhánh quận 1; Ngân hàng VCB – Chi nhánh Hồ Chí Minh; Ngân hàng Thương mại cổ phần Phương Nam, nay sáp nhập vào Ngân hàng Thương mai cổ phần Sài Gòn Thương Tín; Ngân hàng Nông nghiệp phát triển nông thôn Chi nhánh Nhà Bè và Ngân hàng Đông Á Chi nhánh quận 1, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã tiến hành tách nguồn tin theo quyết định tách hành vi và tài liệu liên quan để tiếp tục xác minh, xử lý sau khi Ngân hàng Nhà nước có kết quả giám định về quy trình cho vay, thế chấp, ủy quyền của các hợp đồng trên.

Tại phiên xét xử ngày 22-8, đại diện VKSND TP HCM đã đề nghị tuyên bị cáo Lưu Quang Lãm tù chung thân về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản"; bị cáo Ngô Xuân Trường mức án 16-18 năm tù về tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản".

Về dân sự, VKSND TP HCM đề nghị các bị cáo có trách nhiệm trả nợ cho ngân hàng; đồng thời hủy các hợp đồng, giao dịch liên quan đến giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã thế chấp. Ngân hàng phải trả lại giấy chứng nhận cho người dân để thực hiện thủ tục cấp sổ hồng.