"Vua" hồ tiêu Phan Minh Thông chỉ ra một khâu mà hầu hết các startup thường coi thường không làm, nhưng lại là mấu chốt để gọi vốn hoặc vay tiền ngân hàng thành công

Phúc Sinh là doanh nghiệp đứng đầu về xuất khẩu hồ tiêu của Việt Nam. Không những nổi tiếng với hồ tiêu, Phúc Sinh còn xuất khẩu cà phê cũng như xây dựng thương hiệu cà phê rang xay nguyên nhân K-Coffee.

Lăn lộn trong nghề khá lâu, mới đây nhà sáng lập Phan Minh Thông cho ra đời cuốn sách chia sẻ những điều trăn trở về ngành xuất khẩu nông nghiệp Việt Nam cũng như kinh doanh khởi nghiệp.

Vấn đề đầu tiên của start-up: Tiền đâu?

Theo Phan Minh Thông, cũng giống như hầu hết những bạn trẻ hiện tại khi bắt tay vào mở một công ty cho mình hay gọi chung là khởi nghiệp, việc đầu tiên là họ phải có ý tưởng và họ cần tiền, hoặc chính xác gọi là kế hoạch tài chính để thực hiện ý tưởng của mình.

Những câu hỏi đầu tiên đặt ra với những người trẻ này là: Vay tiền người thân, tìm các nhà đầu tư cho mình hay vay ngân hàng? Làm thế nào để làm chủ cách vay ngân hàng dành cho các bạn mới thành lập công ty hay thành lập công ty được vài ba năm?

"Thông thường, khi bạn trẻ mới thành lập công ty hay lập công ty được vài ba năm, rất khó vay ngân hàng. Họ, các công ty tư nhân hiện giờ cũng ít quan trọng về hệ thống kế toán sổ sách", ông chủ CTCP Phúc Sinh nhận định. Trong khi thực tế hiện nay các công ty tư nhân muốn vay ngân hàng và ngân hàng cũng muốn cho vay, nhưng đại đa số hai bên không đến được với nhau. Theo anh, nguyên nhân do cả hai bên chưa tin nhau và các công ty mới chưa xây dựng được tốt hệ thống cũng như sự tin tưởng.

Báo cáo tài chính mỗi nơi mỗi khác

Phan Minh Thông cho rằng hiện nay trong nền kinh tế có hiện tượng phổ biến là rất nhiều công ty phát hành báo cáo tài chính cho cơ quan thuế một bản và đi vay ngân hàng một bản. Có rất nhiều công ty dù có lãi nhưng báo cáo tài chính cho cơ quan thuế thường ít lãi hay lỗ, còn báo cho ngân hàng thì có lãi. Khi ngân hàng hỏi, họ trả lời "thực ra em có lãi". "Với cách làm đó chúng ta khó có thể vay được ngân hàng, hoặc nếu vay được cũng không vay được nhiều dù chúng ta có dự án tốt thế nào đi nữa", anh khẳng định.

Đối với Phúc Sinh, anh cho biết công ty mình bắt đầu với việc dùng dịch vụ kiểm toán trong nước từ lâu và hơn 8 năm nay khi quy mô mở rộng chuyển sang dùng dịch vụ kiểm toán được cung cấp bởi nhóm "Big Four" để tăng độ minh bạch, tin cậy, tạo hiệu quả liên kết vốn vay với ngân hàng.

Trên thực tế quy trình làm việc của ngân hàng gồm thẩm định hồ sơ, khi đó cán bộ của ngân hàng tiếp xúc doanh nghiệp, nếu có dự án tốt, họ lại về trình quản lý của họ và cuối cùng là ra hội đồng. Nếu báo cáo tài chính mà doanh nghiệp nộp thuế lỗ thì rất khó dù chúng ta hay nói "em có dự án tốt, thực ra em có lời".

"Để cho việc kinh doanh tốt, tôi nghĩ rằng ngay từ đầu các doanh nghiệp start-up hay các doanh nghiệp từ một năm trở lên, nên để ý đến xây dựng hệ thống, và làm minh bạch hệ thống của mình ít nhất với ngân hàng, nơi họ đầu tư, hay bỏ tiền cho mình sử dụng", Phan Minh Thông khuyên các start-up.

Bởi theo anh hiện các công ty kiểm toán bây giờ rất nhiều và có mức giá dễ chấp nhận, nếu dùng công ty kiểm toán trong nước và các công ty kiểm toán nước ngoài thì đắt hơn một chút. Kiểm toán không chỉ là bên thứ ba chứng nhận cho việc kinh doanh mà kiểm toán còn có thể tư vấn hệ thống kế toán, tài chính cho doanh nghiệp. Có một báo cáo đã kiểm toán, minh bạch cộng với phương án kinh doanh khả thi anh tin rằng ngân hàng họ sẽ mở hầu bao cho công ty vay tiền.

"Cần nhớ một nguyên tắc là báo cáo tài chính kiểm toán và báo cáo thuế phải giống nhau. Đôi khi doanh nghiệp suy nghĩ rộng hơn chút thì có tiền kinh doanh dễ hơn", anh kết luận.

Giống như các công ty tư nhân khác, ban đầu khởi nghiệp, Phúc Sinh cũng rất khó vay tiền. Khi lập công ty vài ba năm Phan Minh Thông đã thấy rằng nếu sử dụng dịch vụ kiểm toán, thì khi trình báo cáo sẽ có sức nặng, được bên thứ ba xác nhận khách quan và minh bạch hơn. Và đúng như anh dự định, ngân hàng nhìn thấy báo cáo kiểm toán, đã tin và cho vay dễ hơn, mọi thứ thuận lợi hơn rất nhiều.

"Như vậy khi các bạn có hệ thống rõ ràng, có kiểm toán tốt, các bạn sẽ dễ hơn thu hút vốn, nguồn vốn cũng không chỉ đến từ ngân hàng mà còn có các nhà đầu tư", doanh nhân này chia sẻ.