Xoá bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng, ngân hàng nào "sáng cửa" tham gia?

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP ngày 26/8/2025 sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP ngày 03/4/2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng . Đáng chú ý, Nghị định 232/2025/NĐ-CP là đã bãi bỏ khoản 3 Điều 4 của Nghị định 24 /2012/NĐ-CP xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.

Theo đó, doanh nghiệp muốn được cấp phép sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ, ngân hàng là 50.000 tỷ đồng. Các đơn vị này phải trong danh sách đang được Ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép kinh doanh mua, bán kim loại quý, không bị xử phạt hoặc đã khắc phục xong nếu vi phạm.

Chiếu theo quy mô vốn điều lệ hiện hành, chỉ một số doanh nghiệp “đầu ngành” có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên, có thể kể đến như PNJ, DOJI, SJC. Trong nhóm ngân hàng, những cái tên như Vietcombank, MB, VPBank, Techcombank, BIDV, VietinBank, Agribank và ACB là đáp ứng được điều kiện vốn điều lệ trên 50.000 tỷ đồng.

Thực tế, trong hệ sinh thái của một số ngân hàng hiện đã có công ty thành viên hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh vàng , bạc, đá quý. Điển hình như Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý – Ngân hàng TMCP Công thương Việt Nam (VietinBank Gold) được cấp Giấy chứng nhận ĐKKD từ tháng 11/2010 và đang được hạch toán trên BCTC là công ty con do VietinBank (mã CTG) nắm 100% vốn.

Tương tự, Sacombank (mã STB) cũng có một công ty con hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh vàng , bạc, đá quý là Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (Sacombank-SBJ). Pháp nhân này được thành lập từ năm 2008 với vốn điều lệ 200 tỷ đồng do Sacombank nắm 100% vốn.

Trong khi đó, dù không trực tiếp ghi nhận trên báo cáo tài chính nhưng một số ngân hàng lại có mối quan hệ mật thiết với các công ty kinh doanh vàng , bạc, đá quý. Điển hình là trường hợp của TPBank (mã TPB) khi CTCP Tập đoàn Vàng bạc đá quý Doji đang là cổ đông lớn nắm hơn 5,9% cổ phần tại ngân hàng này. Ông Đỗ Minh Phú - Chủ tịch HĐQT TPBank cũng là Chủ tịch Hội đồng sáng lập Doji.

Một trường hợp khác là SeABank (mã SSB) và CTCP Vàng bạc đá quý ASEAN (AJC). AJC tiền thân là Công ty Kinh doanh Mỹ nghệ vàng bạc đá quý Agribank thành lập theo quyết định của Agribank là đơn vị hạch toán phụ thuộc Ngân hàng. Đến tháng 9/2008, doanh nghiệp này tiến hành đấu giá bán cổ phần lần đầu tiên và có 2 cổ đông chiến lược là SeABank và Tập đoàn Nam Cường và nhiều cổ đông phổ thông khác.

Sau khi Agribank đấu giá thành công thoái vốn hơn 12,6 triệu cổ phần AJC vào cuối năm 2017, AJC xuất hiện 3 cổ đông lớn mới, trong đó Công ty TNHH Thung lũng Vua đã nâng sở hữu lên 18,16% vốn điều lệ. Đáng chú ý, đây là một thành viên của Tập đoàn BRG của bà Nguyễn Thị Nga – Phó Chủ tịch thường trực SeABank.

Ngoài ra, ACB cũng là một trong những cái tên đáng chú ý với quy mô vốn điều lệ lớn và từng có kinh nghiệm vận hành sàn giao dịch vàng và kinh doanh vàng trong quá khứ.

Nhìn chung, với cục diện hiện nay, VietinBank có lẽ là ứng cử viên sáng giá nhất sẵn sàng nhập cuộc sân chơi sản xuất vàng miếng khi vừa đáp ứng điều kiện về vốn điều lệ, vừa có sẵn công ty thành viên hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh vàng , bạc, đá quý.