Xuất khẩu thủy sản lại gặp khó

27/06/2024 09:05
Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản đối mặt với khó khăn về thị trường, thiếu nguyên liệu và một số vướng mắc xung quanh các quy định mới

Là doanh nghiệp (DN) lớn trong ngành tôm và thủy sản, mới đây, ông Lê Văn Quang, Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Thủy sản Minh Phú, đã chia sẻ với cổ đông về tình hình kinh doanh 6 tháng đầu năm kém khả quan, doanh thu, lợi nhuận còn cách xa kế hoạch. Lý do chủ yếu do xuất khẩu đang kém, ảnh hưởng từ việc thiếu container rỗng và cước tàu biển tăng. Một yếu tố nữa khiến kết quả kinh doanh chưa đạt như kỳ vọng là khó tuyển công nhân cho nhà máy.

Thị trường ảm đạm

Theo ông Quang, Mỹ từng là thị trường chính của Minh Phú nhưng đang phải cạnh tranh mạnh mẽ với tôm giá rẻ của Ecuador và Ấn Độ. Do đó, Minh Phú đã thống nhất chủ trương giảm sản lượng ở thị trường này còn 20% từ mức 22,34% của năm 2023 và chuyển hướng sang thị trường Trung Quốc . Do thị trường này đang có sức tiêu thụ rất lớn, lại sát Việt Nam giúp tránh những rủi ro về vận chuyển đường dài trên biển. Minh Phú dự kiến tăng sản lượng bán hàng vào thị trường tiềm năng này lên 10% từ mức chưa đến 1% của năm 2023. Trong tương lai sẽ tăng lên 20%, thậm chí cao hơn nếu điều kiện thuận lợi.

Trong khi đó, ông Trần Anh Khoa, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Anh Khoa (Cà Mau), lại cho biết tin thị trường Trung Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) đang rất ảm đạm. "Các dòng tôm của chúng tôi chủ yếu được đối tác Trung Quốc phân phối ở kênh nhà hàng, khách sạn, tiệc cưới nhưng nay kênh này rất yếu vì người dân nước này đang thắt chặt chi tiêu. Ở kênh "hàng chợ" thì đụng tôm giá rẻ của Ecuador, Ấn Độ và tôm nội địa Trung Quốc" - ông Khoa nói.

Ông Ngô Minh Phương, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Việt Trường (TP Hải Phòng) - chuyên các loại cá xay (surimi), phản ánh một khó khăn khác đó là các các sản phẩm sử dụng nguyên liệu khai thác gặp khó về giấy chứng nhận khai thác (C/C). Điều này khiến nhiều DN trong ngành phải bỏ đơn hàng xuất khẩu sang châu Âu (EU) hoặc các nước như Thái Lan, Indonesia... nhập về để chế biến xuất khẩu sang EU. "Vẫn biết giải quyết bài toán IUU (hoạt động đánh bắt trái phép, không báo cáo và không được quản lý) là câu chuyện lớn, phức tạp và lâu dài nhưng DN rất mong các cơ quan ban ngành đẩy nhanh tiến độ để gỡ rối cho DN" - ông Phương nói.

Để ứng phó với tình hình trên, các DN đã tăng cường xúc tiến thương mại , tìm kiếm thị trường mới. "Điểm sáng thị trường surimi năm nay là sức mua khách hàng Nga đang tăng. Dự báo năm nay ngành hàng surimi sẽ tăng trưởng 2 con số" - ông Phương cho biết.

Xuất khẩu thủy sản lại gặp khó - Ảnh 1

Doanh nghiệp giới thiệu sản phẩm xuất khẩu tại một hội chợ thủy sản. Ảnh: AN NA

Nhiều vướng mắc mới

Trong báo cáo kết quả hoạt động quý II và phương hướng, nhiệm vụ 2 quý cuối năm 2024 gửi Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) mới đây, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết 5 tháng đầu năm, xuất khẩu thủy sản của cả nước đạt gần 3,6 tỉ USD, tăng 6% so với cùng kỳ năm 2023. "Trong tốp 4 thị trường hàng đầu, chỉ có Mỹ có dấu hiệu tích cực hơn với tăng trưởng 7%, Hàn Quốc tăng 2%, trong khi xuất khẩu sang Trung Quốc, Nhật Bản và EU đi ngang. Sự phục hồi chậm và dè dặt của các thị trường, áp lực cạnh tranh về giá xuất khẩu trong khi chi phí đầu vào sản xuất tăng, nguyên liệu thiếu hụt… đang và sẽ tiếp tục tác động đến xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong năm 2024" - ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký VASEP, nhận định.

VASEP cũng đề cập vướng mắc mới là quy định về kích thước tối thiểu được phép khai thác của các loài thủy sản sống trong vùng nước tự nhiên tại Nghị định 37/2024/NĐ-CP do Chính phủ ban hành, có hiệu lực từ ngày 19-5. Theo đó, với cá ngừ vằn, quy định chiều dài nhỏ nhất cho phép khai thác là 0,5 m, tương đương từ 5 kg trở lên trong khi tiêu chuẩn quốc tế đối với loài cá này 1,8 - 3,4 kg và các loại cá ngừ vằn để sản xuất đồ hộp hiện nay cũng trong cỡ này.

Theo VASEP, Quy định về bảo tồn của EU 2019/1241 không tìm thấy quy định về kích thước tối thiểu của cá ngừ vằn. EU bảo vệ nguồn lợi thủy sản bằng các biện pháp như hạn ngạch, thời gian cấm biển... chứ không thuần túy chỉ bằng kích thước tối thiểu. Các tàu cá của Tây Ban Nha vẫn đánh bắt cá ngừ vằn dưới 1,5 kg và vẫn được cấp C/C.

Theo bà Cao Thị Kim Lan - Giám đốc Công ty CP Thủy sản Bình Định (BIDIFISCO), Ủy viên Ban Chấp hành VASEP - kích cỡ 0,5 m trở lên chỉ chiếm từ 5% - 7% trong các lô khai thác ngừ vằn hiện nay. "Hiện chưa thấy quốc gia nào quy định cấm khai thác cá ngừ vằn nhỏ hơn 0,5 m. Ủy ban Nghề cá Trung Tây Thái Bình Dương (WCPFC) cũng chưa có bất cứ báo cáo hay thông báo nào rằng cá ngừ vằn bị khai thác quá mức hay quy định khai thác theo kích cỡ. Quy định này sẽ khiến ngư dân phải thay đổi kích thước mắt lưới, các tổ chức quản lý cảng cá thêm tiêu chí "ngư cụ" vào phần kiểm tra cấp phép xuất bến - cập bến và các DN sẽ thiếu trầm trọng nguyên liệu để thu mua sản xuất, xuất khẩu" - bà Lan nói.

Ngoài cá ngừ vằn, một số hải sản khác cũng quy định kích cỡ không phù hợp như: cá trích xương (từ 110 mm), mực ống (loài edulis từ 80 mm, loài chinensis từ 170 mm), tôm sắt cứng (từ 70 mm) khi thực tế thu mua kích cỡ này chỉ chiếm từ 33% - 50% lô hàng.

Trước bất cập trên, VASEP kiến nghị các cơ quan liên quan rà soát để điều chỉnh quy định cho phù hợp với thực tế Việt Nam và thông lệ quốc tế, không gây khó khăn cho ngành hàng khai thác hải sản của Việt Nam. 

Hoang mang với "không trộn lẫn nguyên liệu"

Theo VASEP, các DN đang hoang mang với quy định "Không trộn lẫn nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác nhập khẩu với nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác trong nước vào cùng một lô hàng xuất khẩu" tại Nghị định 37/2024/NĐ-CP và việc xử phạt vi phạm hành chính với hành vi nói trên được quy định tại Nghị định 38/2024/NĐ-CP.

Thực tế, với các DN hải sản, việc sản xuất ra thành phẩm của một lô hàng có nguyên liệu từ nhiều loài, nhiều mặt hàng, từ các nguồn khác nhau như khai thác và nhập khẩu là hoàn toàn bình thường trên nguyên tắc chứng minh là không IUU và các giấy tờ khác. Ví dụ, trong trường hợp hàng ghép container như: 10 tấn cá ngừ (nhập khẩu), 5 tấn cá phèn và 5 tấn cá nục (thu mua trong nước) đều phổ biến trong thương mại quốc tế - liệu có bị xem là "trộn lẫn"?

Tin mới

Shop Hà Nội bán hàng online trốn thuế đang bán những gì mà doanh thu hơn 800 tỷ?
8 giờ trước
Trang fanpage trông không có gì hoành tráng hơn những shop bán hàng khác, mọi thứ chỉ vỡ lẽ khi bị điều tra.
Những kẽ hở tạo ‘thiên đường lợi nhuận’ cho hàng giả, hàng nhái
9 giờ trước
Theo cơ quan chức năng, việc xử lý hàng giả hàng nhái bị thu giữ còn khó khăn hơn cả công tác bắt giữ. Các thủ tục pháp lý rườm rà, giám định tốn kém và kéo dài, trong khi chế tài lại quá nhẹ, không đủ sức răn đe. Chính điều này tạo ra một “thiên đường lợi nhuận” cho hàng giả.
Xuất khẩu rau quả trở lại "đường đua"
9 giờ trước
Dù xuất khẩu rau quả ghi nhận tín hiệu khả quan song thực tế nhiều sản phẩm vẫn chưa thể đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn khắt khe của những thị trường khó tính
7 tranh cãi điển hình khi Santa Fe giảm dưới 900 triệu: Tự nhiên thấy đẹp nhưng chưa chắc lấy được khách của phân khúc dưới
9 giờ trước
Theo chuyên gia Đoàn Anh Dũng, vấn đề lớn nhất của Hyundai Santa Fe là thiết kế nhưng có thể khỏa lấp bằng giá rẻ.
Đề xuất tiếp tục giảm thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu đến hết năm 2026
9 giờ trước
Bộ Tài chính đề xuất tiếp tục giữ nguyên mức giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu như hiện hành, áp dụng cho đến hết năm 2026.

Bảng giá cập nhật trực tuyến

Thịt bò

BEEF

1.238.156.604 VNĐ / tấn

299.70 BRL / kg

1.74 %

- 5.30

Thịt gà

CHICKEN

30.613.081 VNĐ / tấn

7.41 BRL / kg

0.00 %

- 0.00

Thịt heo

LEAN HOGS

6.180.215 VNĐ / tấn

107.25 USD / lbs

0.14 %

+ 0.15

» Xem tất cả giá Thực phẩm

Tin cùng chuyên mục

Bắt giữ một người phụ nữ 39 tuổi và một người đàn ông 56 tuổi với số hàng giả trị giá lên đến hơn 4.000 tỷ đồng
10 giờ trước
Các mặt hàng bị tịch thu bao gồm đồng hồ xa xỉ, túi xách, mỹ phẩm,...
Tiểu thương ở chợ Phùng Khoang bức xúc vì bị 'vạ lây' vụ thịt lợn nhiễm dịch tả lợn châu Phi
1 ngày trước
Nhiều tiểu thương buôn bán thịt lợn ở chợ Phùng Khoang (Hà Nội) tỏ ra bức xúc vì bị "vạ lây" khi cơ quan chức năng thông tin thu giữ số lượng lớn thịt lợn nhiễm dịch tả lợn châu Phi. Trong khi đó, Ban quản lý chợ khẳng định, khu vực thu giữ thịt lợn mắc bệnh là kiot tự phát nằm phía ngoài, không thuộc quản lý ở chợ Phùng Khoang.
Một loại ‘sản vật’ của Việt Nam được Mỹ, Ấn Độ liên tục săn lùng: Nước ta xuất khẩu bằng cả thế giới cộng lại, giá liên tục tăng phi mã
1 ngày trước
Mỹ, UAE và Ấn Độ là những ‘khách sộp’ của Việt Nam ở mặt hàng này.
Giằng co trên thị trường giao đồ ăn
1 ngày trước
Sau khi 2 ông lớn Gojek và Baemin rút lui khỏi thị trường Việt Nam, miếng bánh giao đồ ăn đang chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ