Bộ Nông nghiệp và Môi trường nói gì về vụ án liên quan xuất khẩu sầu riêng?

Tại họp báo thường kỳ Bộ Nông nghiệp và Môi trường ngày 4-12, ông Nguyễn Quốc Mạnh, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường hiện quản lý 2 loại mã số vùng trồng, gồm: mã số vùng trồng nội địa và mã số vùng trồng, cơ sở đóng xuất khẩu.

Mã số vùng trồng nội địa cấp hiện cấp 5.900 mã số; mã số vùng trồng xuất khẩu gồm 9.334 mã số và 1.752 cơ sở đóng gói xuất khẩu.

Tháng 11-2025, Bộ cấp thêm 48 mã số vùng trồng, trong đó thu hồi 22 mã số vùng trồng và 8 mã cơ sở đóng gói.

Liên quan tới việc thời gian qua, cơ quan chức năng khởi tố một số đối tượng mua bán, trao đổi trái phép mã số vùng trồng, ông Mạnh cho biết mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu được quy định rõ trong nghị định thư là chỉ cấp cho một diện tích, một chủ thể rõ ràng. Do vậy, việc trao đổi, mua bán mã số vùng trồng không đúng quy định là hành vi phạm pháp, xử lý nghiêm minh.

Về phía Cục, trong thời gian qua, một số đối tượng có hành vi trao đổi mua bán trái phép mã số vùng trồng ảnh hưởng lớn tới sản xuất, trong đó uy tín sản phẩm nông sản Việt Nam với nước nhập khẩu. "Chúng tôi đánh giá đây là hành vi nghiêm trọng, ảnh hưởng tới sản xuất" - ông Mạnh chia sẻ.

Truy xuất nguồn gốc sầu riêng bằng blockchain, AI

Thời gian tới, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật trình lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi Luật Trồng trọt, trong đó có Điều 64 theo hướng bổ sung thêm mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói để quản lý.

Tuyên truyền để người dân, doanh nghiệp, tổ chức hiểu được rõ quy định liên quan cấp, quản lý mã số vùng trồng. Tăng cường kiểm tra giám sát, quản lý mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói.

Đáng chú ý, Cục xây dựng đề án thí điểm truy xuất nguồn gốc sản phẩm nông sản, trước mắt thí điểm truy xuất nguồn gốc sản phẩm sầu riêng , sử dụng công nghệ blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI) quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói.

Trước đó đầu tháng 11-2025, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03, Bộ Công an) đã ra quyết định khởi tố 17 bị can liên quan đến các sai phạm trong hoạt động xuất khẩu sầu riêng . Vụ việc gây chấn động ngành nông sản Việt Nam khi nhiều người bị khởi tố đang giữ các vị trí lãnh đạo chủ chốt trong các doanh nghiệp, trung tâm kiểm nghiệm và đơn vị đóng gói.

Các bị can chính bao gồm: ông Trần Đăng Ninh, Giám đốc Trung tâm Kiểm nghiệm - Kiểm chứng và Dịch vụ chất lượng (Retaq), bị khởi tố về tội "Nhận hối lộ". Ông Hoàng Bá Nghị, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Công nghệ NhoNho, và bà Lê Thị Bích Thủy, Giám đốc Công ty TNHH MTV Trái cây Thủy, bị cáo buộc "Đưa hối lộ" và "Vi phạm quy định kế toán gây hậu quả nghiêm trọng". Ngoài ra, nhiều cá nhân khác bị khởi tố về các hành vi "Môi giới hối lộ" và "Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi".

Quá trình điều tra, C03 phát hiện trong lĩnh vực kinh doanh xuất khẩu sầu riêng từ Việt Nam sang Trung Quốc có hoạt động mua bán mã vùng trồng, mua bán giấy kiểm nghiệm, vi phạm quy định về kế toán, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước.

Các vi phạm này còn ảnh hưởng đến hoạt động đúng đắn của các doanh nghiệp chân chính, dẫn đến tình trạng sầu riêng xuất khẩu không đúng nguồn gốc xuất xứ, không đảm bảo tiêu chuẩn, ảnh hướng đến uy tín, giảm sức cạnh tranh của nông sản nói chung trên thị trường.