Bộ Tài chính trả lời về kiến nghị tiền sử dụng đất cao

Cử tri TP.HCM kiến nghị về việc tiền sử dụng đất cao, nhiều hộ gia đình, cá nhân có hoàn cảnh khó khăn khi tiến hành tách thửa, xây nhà cho con nhưng không đủ khả năng tài chính để chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở,...

Vì vậy, cử tri kiến nghị xem xét giá chuyển mục đích sử dụng đất cho phù hợp; nghiên cứu giảm thuế thu nhập cá nhân khi chuyển nhượng bất động sản, đặc biệt có chính sách miễn, giảm đối với các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn; đồng thời xem xét cơ chế cho phép các hộ dân khó khăn được nộp tiền chuyển mục đích sử dụng đất theo hình thức trả góp với thời hạn dài, nhằm tạo điều kiện để người dân ổn định chỗ ở, an tâm lao động, sản xuất.

Về nội dung kiến nghị nêu trên, Bộ Tài chính cho biết, về việc tính tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở, tại khoản 1 Điều 156 Luật Đất đai số 31/2024/QH15 quy định: "Khi chuyển mục đích sử dụng đất thì người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất , tiền thuê đất trả một lần cho cả thời gian thuê bằng mức chênh lệch giữa tiền sử dụng đất , tiền thuê đất của loại đất sau khi chuyển mục đích và tiền sử dụng đất , tiền thuê đất của loại đất trước khi chuyển mục đích".

Điều 8 Nghị định 103/2024/NĐ-CP ngày 30/7/2024 quy định việc tính tiền sử dụng đất khi hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích sử dụng đất, theo nguyên tắc tại khoản 1 Điều 156 Luật Đất đai 2024.

Theo đó, hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở phải nộp tiền sử dụng đất bằng chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp tại thời điểm có quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất.

Thời gian gần đây, Bộ Tài chính nhận được ý kiến, kiến nghị của các địa phương và phản ánh từ báo chí về giá đất trên bảng giá đất mới theo Luật Đất đai 2024 tại một số địa phương tăng đột biến so với bảng giá cũ (theo Luật Đất đai 2013, trong đó giá đất ở tăng quá cao so với giá đất nông nghiệp).

Do đó, khi được Nhà nước cho phép chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở, người dân phải nộp tiền sử dụng đất quá cao so với trước đây và có đề xuất về điều chỉnh mức thu tiền sử dụng đất trong trường hợp này để giảm nghĩa vụ tài chính cho người dân.

Trên cơ sở tiếp thu ý kiến đề xuất điều chỉnh mức thu tiền sử dụng đất trong trường hợp này để giảm gánh nặng cho người dân, Bộ Tài chính đã xây dựng và đang hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết đặc thù của Chính phủ về tháo gỡ, xử lý vướng mắc liên quan đến tính tiền sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng từ đất nông nghiệp sang đất ở (sau khi có ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp) để trình Chính phủ xem xét, quyết định.

Về kiến nghị cho phép các hộ dân khó khăn được nộp tiền chuyển mục đích theo hình thức trả góp dài hạn, Bộ Tài chính cho biết, pháp luật về tiền sử dụng đất hiện hành đã có nhiều quy định ưu đãi nhằm giảm gánh nặng cho người dân có hoàn cảnh khó khăn và gia đình chính sách.

Cụ thể, các trường hợp được miễn, giảm tiền sử dụng đất (theo Điều 18 và 19 Nghị định 103/2024/NĐ-CP): Miễn tiền sử dụng đất để thực hiện chính sách nhà ở, đất ở đối với thương binh hoặc bệnh binh không có khả năng lao động, hộ gia đình liệt sĩ không còn lao động chính.

Miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với người nghèo, hộ gia đình hoặc cá nhân là người dân tộc thiểu số; miễn tiền sử dụng đất đối với đất ở cho người phải di dời khi Nhà nước thu hồi đất do có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.

Miễn, giảm tiền sử dụng đất đối với đất ở trong hạn mức giao đất ở (bao gồm giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận cho người đang sử dụng đất) đối với hộ gia đình, người có công với cách mạng mà thuộc đối tượng được miễn, giảm tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về người có công...

Về kiến nghị liên quan cho phép các hộ dân khó khăn được nộp tiền chuyển mục đích sử dụng đất theo hình thức trả góp với thời hạn dài, Bộ Tài chính nêu rõ, Nghị định 103/2024/NĐ-CP và Nghị định 101/2024/NĐ-CP quy định, người sử dụng đất được ghi nợ tiền sử dụng đất khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất lần đầu (nếu có nhu cầu) khi cấp Giấy chứng nhân quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất lần đầu và quy định cụ thể về trình tự, thủ tục ghi nợ tiền sử dụng đất .

Ngoài ra, pháp luật hiện hành cũng có các chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất cho hộ nghèo, gia đình chính sách và các trường hợp thực sự khó khăn.

Điều 18 và Điều 19 Nghị định 103/2024 quy định miễn, giảm tiền sử dụng đất trong hạn mức đất ở đối với hộ nghèo, gia đình chính sách và các trường hợp thực sự khó khăn, bao gồm: miễn tiền sử dụng đất đối với thương binh hoặc bệnh binh không còn khả năng lao động; hộ gia đình liệt sĩ không còn lao động chính; hộ nghèo; người dân tộc thiểu số; người phải di dời khi Nhà nước thu hồi đất do nguy cơ đe dọa tính mạng, người có công với cách mạng thuộc đối tượng được ưu đãi theo pháp luật về người có công.