Bỗng dưng thành giám đốc "ma"

"Tôi hoàn toàn bất ngờ khi bị Công an cửa khẩu Cảng Hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất cấm xuất cảnh ra nước ngoài do nợ thuế " - bà Nguyễn Ngọc Thảo Hiền (tỉnh Lâm Đồng) phản ánh với Báo Người Lao Động.

Con nợ "bất đắc dĩ"

Bà Hiền cho biết ngày 19-8, khi làm thủ tục chuyến bay đi Thụy Sĩ, bà bị Công an cửa khẩu Cảng Hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất lập biên bản tạm hoãn xuất cảnh, lý do liên quan đến một công ty đang nợ thuế . Bà được đề nghị liên hệ với cơ quan thuế để giải quyết.

Ngay sau đó, bà Hiền đã làm việc với Thuế cơ sở 3 (trực thuộc Thuế TP HCM) và Sở Tài chính TP HCM để tìm hiểu vụ việc.

Lãnh đạo Thuế cơ sở 3 cho biết Công ty TNHH Thương mại Những Hình Vuông còn nợ thuế hơn 308 triệu đồng. Căn cứ dữ liệu hệ thống quản lý thuế tập trung liên thông với cơ quan đăng ký kinh doanh, tháng 11-2024, cơ quan thuế đã gửi thông báo sẽ áp dụng biện pháp cưỡng chế tạm hoãn xuất cảnh đến địa chỉ 49 Dã Tượng, phường Thanh Hải, TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận cũ. Đây là địa chỉ thường trú của bà Nguyễn Ngọc Thảo Hiền, người đại diện pháp luật của Công ty TNHH Thương mại Những Hình Vuông.

Tuy nhiên, do công ty này chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế nên theo quy định pháp luật, Thuế cơ sở 3 đã đề nghị cơ quan công an áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh người đại diện pháp luật để thu hồi nợ thuế .

Sở Tài chính TP HCM cũng cung cấp thông tin, Công ty TNHH Thương mại Những Hình Vuông đăng ký thành lập vào năm 2020 và đến nay chưa giải thể. Trong quá trình hoạt động, công ty này có 4 lần đăng ký thay đổi thông tin. Theo đó, tại lần thay đổi thứ 4 (tháng 10-2023), công ty đăng ký địa chỉ trụ sở chính tại số 19 Cao Thắng, phường 12, quận 3 cũ (nay là phường Bàn Cờ), TP HCM. Đồng thời, công ty thay đổi người chủ sở hữu từ ông Đinh Duy Minh thành bà Nguyễn Ngọc Thảo Hiền và cập nhật thông tin bà Hiền là giám đốc kiêm người đại diện pháp luật, có địa chỉ thường trú tại 49 Dã Tượng, phường Thanh Hải, TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận cũ.

Trong khi đó, bà Hiền khẳng định mình không thành lập doanh nghiệp (DN), không ủy quyền cho ai làm thủ tục đăng ký DN, không góp vốn hay điều hành công ty. Bà cho rằng kẻ gian đã giả mạo thông tin cá nhân và địa chỉ thường trú của mình để đăng ký thành lập DN. Bà Hiền nghi ngờ nguyên nhân có thể xuất phát từ việc nhiều năm trước, bà bị mất chứng minh nhân dân, trong đó ghi địa chỉ thường trú tại phường Thanh Hải, TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận (cũ).

Tương tự, anh Ngô Hoàng Vỹ (TP HCM) cho biết anh không ủy quyền hay ký bất cứ giấy tờ nào liên quan đến việc thành lập Công ty TNHH Xây dựng - Vận chuyển Vạn Niên (trụ sở đặt tại quận 7 cũ). Thế nhưng, năm 2022, anh bất ngờ phát hiện mình là người đại diện pháp luật và bị tạm hoãn xuất cảnh vì công ty này nợ thuế .

Siết kẽ hở, xóa nợ oan

Ông Nguyễn Văn Được, thành viên Hội Tư vấn và Đại lý Thuế TP HCM, cho rằng lỗ hổng trong cơ chế cấp giấy đăng ký và thay đổi thông tin DN nằm ở Nghị định 01/2021/NĐ-CP. Nghị định này cho phép người thành lập DN ủy quyền cho người khác thực hiện thủ tục đăng ký DN mà không bắt buộc văn bản ủy quyền phải công chứng hoặc chứng thực. Sau khi thành lập, DN cũng không bắt buộc phải đóng dấu trên giấy đề nghị đăng ký hoặc thông báo thay đổi các thông tin như trụ sở chính, người đại diện theo pháp luật, giám đốc công ty.

Đồng thời, Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định người thành lập DN tự kê khai hồ sơ đăng ký và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính hợp pháp, trung thực và chính xác của các thông tin kê khai. Cơ quan đăng ký kinh doanh không chịu trách nhiệm về các vi phạm của DN xảy ra trước hoặc sau khi đăng ký.

Theo ông Được, lợi dụng kẽ hở này, từ nhiều năm trước, kẻ gian đã sử dụng thông tin cá nhân của người khác để thành lập DN hoặc thay đổi các thông tin như trụ sở chính, người đại diện theo pháp luật, giám đốc công ty. Trong quá trình hoạt động, nếu DN này rơi vào tình trạng nợ thuế , người bị giả mạo thông tin làm đại diện theo pháp luật phải gánh chịu hậu quả, bao gồm khoản nợ thuế .

"Để khắc phục tình trạng này, hiện nay, hồ sơ thành lập DN đều được cơ quan đăng ký kinh doanh đưa lên hệ thống VNeID. Theo đó, hệ thống này yêu cầu người thành lập DN xác thực toàn bộ thông tin liên quan thông qua danh tính điện tử. Nhờ vậy, nếu kẻ gian sử dụng thông tin của người khác để thành lập DN hoặc thay đổi thông tin người đại diện theo pháp luật, hành vi này không thể thực hiện được" - ông Được thông tin.

Theo luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty Luật TNHH Minh Đăng Quang, khi người dân khiếu nại về việc bị giả mạo thông tin để lập DN dẫn đến nợ thuế và bị cấm xuất cảnh, cơ quan đăng ký kinh doanh cần chuyển hồ sơ cho công an xác minh.

Nếu công an xác định có hành vi giả mạo, cơ quan đăng ký kinh doanh sẽ hủy bỏ thông tin của người bị hại và thông báo cho cơ quan thuế để xóa nợ. Sau đó, cơ quan thuế sẽ đề nghị Cục Quản lý Xuất nhập cảnh hủy bỏ lệnh cấm xuất cảnh đối với cá nhân này.