CNBC: Trung Quốc tận dụng thị trường khổng lồ làm "đòn bẩy", biến thương mại thành vũ khí chiến đấu

Theo một báo cáo mới được công bố của công ty tư vấn rủi ro Verisk Maplecroft, Trung Quốc đang đa dạng hóa nguồn cung cấp các tài nguyên thiên nhiên quan trọng – một động thái sẽ tăng cường khả năng vũ khí hóa thương mại của Bắc Kinh chống lại các đối thủ địa chính trị của nước này, hãng CNBC (Mỹ) đưa tin.

Bản báo cáo công bố hôm 18/3 cho biết: “Nếu Trung Quốc có điểm yếu, thì đó là nước này phụ thuộc nhiều vào các nguồn cung tài nguyên thiên nhiên nước ngoài.”

Trung Quốc là nước có nhu cầu tiêu thụ lớn các mặt hàng chính bao gồm dầu thô và quặng sắt. Nhưng nước này chủ yếu dựa vào nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu trong nước đối với các mặt hàng đó.

Verisk Maplecroft tiết lộ một cách để nước này đa dạng hóa nguồn nhập khẩu là mua cổ phần của các công ty ở nước ngoài. Làm được điều đó sẽ làm tăng tỷ trọng tài nguyên do Trung Quốc sở hữu trong tổng nhập khẩu của đất nước.

Cụ thể, công ty tư vấn này cho biết số lượng các công ty kim loại cơ bản và vàng do Trung Quốc sở hữu ở Châu Đại Dương đã tăng từ con số 0 trong năm 2000 lên 59 vào năm 2020. Nước này chiếm khoảng 22,6% tổng sở hữu nước ngoài trong các công ty như vậy.

Châu Đại Dương là một khu vực bao gồm Úc, Papua New Guinea, New Zealand, Fiji và vô số quốc đảo.

Báo cáo cho biết: “Trung Quốc đang tìm cách tăng cường kiểm soát các chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua các khoản đầu tư ra nước ngoài và quan hệ đối tác với các công ty lớn trên thế giới. Bắc Kinh đã hỗ trợ các doanh nghiệp nhà nước của Trung Quốc ‘vươn ra toàn cầu’ và thiết lập quyền kiểm soát các cơ sở tài nguyên ở nước ngoài kể từ cuối những năm 1990.”

Số lượng các công ty kim loại cơ bản và vàng do Trung Quốc sở hữu ở Châu Đại Dương đã tăng từ con số 0 trong năm 2000 lên 59 vào năm 2020. Nguồn: CNBC

Trung Quốc đang sử dụng thị trường khổng lồ của mình như một đòn bẩy ngoại giao

Theo Verisk Maplecroft, Trung Quốc nhập khẩu các mặt hàng quan trọng như dầu thô, khí thiên nhiên, than cốc luyện kim và quặng sắt từ một nhóm các đối tác thương mại với nguồn cung lớn các mặt hàng này.

Khi đa dạng hóa các nguồn nhập khẩu, Trung Quốc thường ít ưu tiên các nền dân chủ có thể liên quan đến những thay đổi thường xuyên trong chính phủ hoặc thay đổi tiềm tàng trong chính sách, “hoặc có thể trở thành thù địch với Bắc Kinh. Nhưng nước này cũng đang sử dụng thị trường khổng lồ của mình như một đòn bẩy ngoại giao.”

“Bằng cách đảm bảo các nguồn đa dạng, Trung Quốc sẽ có vị thế tốt hơn để biến thương mại thành vũ khí chiến đấu với các đối thủ địa chính trị, đồng thời gia tăng sự phụ thuộc kinh tế của các đối tác mới và hiện tại”, Verisk Maplecroft cho biết.

Nhưng các nước dân chủ lại chi phối việc khai thác, sản xuất một số tài nguyên, trong đó có quặng sắt.

Nhà cung cấp quặng sắt lớn nhất của Trung Quốc năm ngoái là Úc, một đồng minh của Mỹ gần đây đã bị ảnh hưởng bởi các hạn chế thương mại của Bắc Kinh.

Theo nhà cung cấp toàn cầu về dữ liệu thị trường tài chính Refinitiv, năm 2020, Úc vận chuyển trung bình hàng tháng 60,86 triệu tấn quặng sắt đến Trung Quốc, chiếm hơn 60% tổng lượng nhập khẩu mặt hàng này của Trung Quốc.

Báo cáo của Verisk Maplecroft cho rằng đó là lý do tại sao Trung Quốc đang tăng cường quan hệ thương mại với các nhà sản xuất quặng sắt khác như Brazil và Papua New Guinea.

Ảnh minh họa: Getty

Biến thương mại thành vũ khí chiến đấu

Theo công ty nghiên cứu Capital Economics, cho đến nay, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Úc về hàng hóa và dịch vụ, chiếm 39,4% xuất khẩu hàng hóa và 17,6% xuất khẩu dịch vụ từ năm 2019 đến năm 2020.

Theo báo cáo của Verisk Maplecroft, Bắc Kinh đã cho thấy rằng họ sẵn sàng sử dụng thương mại như một đòn bẩy địa chính trị.

Báo cáo trích dẫn ví dụ về việc Trung Quốc cấm nhập khẩu than từ Úc. Mối quan hệ giữa hai nước trở nên xấu đi sau khi Úc ủng hộ lời kêu gọi điều tra quốc tế về cách xử lý của Trung Quốc đối với đại dịch Covid-19, bùng phát lần đầu tiên ở thành phố Vũ Hán.

Than đá chỉ là một trong những mặt hàng xuất khẩu của Úc bị ảnh hưởng bởi các biện pháp trả đũa của Trung Quốc, từ thuế quan đến lệnh cấm và hạn chế.

Theo Verisk Maplecroft, những căng thẳng địa chính trị như vậy có thể kéo dài khi Trung Quốc đẩy nhanh nỗ lực làm giảm sự phụ thuộc của nước này vào các nhà cung cấp tài nguyên “không thân thiện”.

Công ty tư vấn rủi ro Verisk Maplecroft cho biết: “Việc cấm nhập khẩu than từ Úc là một ví dụ điển hình nhưng có khả năng sẽ kéo theo nhiều điều, với tác động đáng kể đến thương mại hàng hóa toàn cầu và bối cảnh địa chính trị. Các công ty và nhà đầu tư đang nằm trong tầm ngắm trực tiếp của các động thái ngoại giao của Bắc Kinh và sẽ cần phải chuẩn bị cho phù hợp”./.

(Theo CNBC)