Đã kê khai và không làm thiếu số thuế phải nộp nhưng vẫn bị phạt tới 8 triệu đồng trong trường hợp sau

Theo Nghị quyết 198/2025/QH15, từ ngày 1/1/2026, toàn bộ hộ kinh doanh phải chuyển sang hình thức tự kê khai dựa trên doanh thu thực tế.

Tại hội nghị đối thoại về chính sách thuế và hải quan do Bộ Tài chính phối hợp với Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức ngày 26/12, Phó Tổng thư ký Hội Tư vấn thuế Việt Nam (VTCA), bà Lê Thị Duyên Hải cho biết người nộp thuế hiện gặp các nhóm vướng mắc lớn, xoay quanh hóa đơn điện tử, xử phạt vi phạm thuế và quy định mới đối với hộ kinh doanh.

Nhóm vướng mắc đầu tiên liên quan đến thời điểm lập hóa đơn theo Nghị định 123, được sửa đổi bởi Nghị định 70. Nhiều ngành nghề phát sinh giao dịch thường xuyên, số lượng lớn, cần thời gian đối soát. Việc yêu cầu lập hóa đơn ngay tại thời điểm cung cấp dịch vụ là khó khả thi, trong khi người nộp thuế vẫn có nguy cơ bị xử phạt .

VTCA kiến nghị mở rộng phạm vi cho phép lập hóa đơn trên cơ sở bảng kê vào cuối tháng hoặc sau khi kết thúc dịch vụ. Điều kiện là người nộp thuế phải có hệ thống phần mềm minh bạch, cho phép truy xuất dữ liệu. Các lĩnh vực đề xuất gồm vận tải hàng hóa, hành khách, quản lý chung cư, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm và một số dịch vụ đặc thù.

Nhóm vướng mắc thứ hai liên quan đến xử phạt . Dù Nghị định 310/2025 đã giảm mức phạt , nhưng nhiều ý kiến cho rằng mức phạt chưa tương xứng với tính chất vi phạm. Có trường hợp khai sai hồ sơ nhưng không làm thiếu số thuế vẫn bị phạt từ 5–8 triệu đồng.

Cụ thể, theo quy định tại Điều 12, Điều 16 Nghị định 125/2020/NĐ-CP:

(1) Mức xử phạt hành vi kê khai sai, khai không đầy đủ nhưng không làm thiếu thuế hoặc tăng miễn/giảm/hoàn.

- Phạt tiền từ 500.000 – 1.500.000 đồng: Trường hợp khai sai, khai thiếu chỉ tiêu không liên quan đến nghĩa vụ thuế.

- Phạt tiền từ 1.500.000 – 2.500.000 đồng: Khai sai hoặc khai thiếu các chỉ tiêu trên tờ khai, phụ lục nhưng vẫn không ảnh hưởng đến số thuế phải nộp.

- Phạt tiền từ 5.000.000 – 8.000.000 đồng: Khai sai hoặc khai thiếu các chỉ tiêu liên quan đến nghĩa vụ thuế, nhưng không làm phát sinh thiếu thuế hoặc tăng miễn/giảm/hoàn.

Biện pháp khắc phục: Buộc nộp hồ sơ khai bổ sung, điều chỉnh lại số lỗ, số thuế GTGT được khấu trừ (nếu có).

Theo đó, VTCA đề xuất phân biệt rõ giữa vi phạm thủ tục và hành vi gây thất thu, để mức phạt phản ánh đúng mức độ ảnh hưởng đến ngân sách.

Nhóm vướng mắc thứ 3 liên quan đến việc chuẩn bị áp dụng Luật Quản lý thuế và Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi. Hệ thống văn bản hướng dẫn chưa đầy đủ, khiến hộ kinh doanh lo lắng. VTCA đề nghị trong năm đầu chuyển đổi, cần xem xét miễn xử phạt đối với sai sót thủ tục.