Đất nước sát cánh cùng doanh nghiệp vượt sóng gió

Tích cực đàm phán, giữ được thị trường lớn

Ngày 2.4.2025, hàng loạt quốc gia, vùng lãnh thổ "sốc nặng" khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố thuế đối ứng đối với sản phẩm nhập khẩu vào nước này. Trong đó, Việt Nam bị áp 46% - một trong những mức thuế cao trong đợt đầu công bố. Chỉ 2 ngày sau đó, tối 4.4, Tổng thống Trump viết trên mạng xã hội Truth Social rằng ông vừa có cuộc điện đàm rất hiệu quả với Tổng Bí thư Tô Lâm . Cổng thông tin điện tử Chính phủ thông tin trong cuộc điện đàm Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định Việt Nam sẵn sàng trao đổi với phía Mỹ để đưa mức thuế nhập khẩu về 0% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ, đồng thời đề nghị Mỹ áp dụng mức thuế tương tự đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam; Việt Nam tiếp tục nhập khẩu nhiều hàng hóa từ Mỹ mà Việt Nam có nhu cầu và khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để các công ty từ Mỹ tăng cường đầu tư hơn nữa vào Việt Nam. Hình ảnh và nội dung cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo cấp cao nhất của Việt Nam và Mỹ ngay lập tức được lan tỏa rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng. Không chỉ các tờ báo, đài truyền hình trong nước và quốc tế mà ngay cả nhiều kênh thông tin, các trang Facebook cá nhân cũng đăng tải thông tin này với tâm trạng phấn khởi, lạc quan về diễn biến thuế quan.

Ảnh: TTXVN

Thời điểm đó, Tổng Bí thư Tô Lâm là nhà lãnh đạo đầu tiên trên thế giới điện đàm với Tổng thống Donald Trump sau khi chính sách thuế đối ứng được công bố. Đến tối 2.7, Tổng Bí thư Tô Lâm tiếp tục có cuộc điện đàm với Tổng thống Donald Trump về quan hệ song phương và quá trình đàm phán về thuế đối ứng giữa hai nước. Cũng như cuộc điện đàm đầu tiên, hình ảnh và nội dung của cuộc điện đàm thứ hai nhanh chóng được chia sẻ và lan tỏa trong nước lẫn trên thế giới. Sự vào cuộc nhanh chóng, tích cực đàm phán và trao đổi thẳng thắn của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ cho thấy sự sâu sát và đồng hành với cộng đồng doanh nghiệp. Cùng với đó là hàng loạt phản ứng nhanh nhạy của Chính phủ như họp bàn giải pháp; thành lập tổ phản ứng nhanh; tổ chức lắng nghe ý kiến từ doanh nghiệp, cử ngay phái đoàn đàm phán sang Mỹ…, đã giúp Việt Nam đạt được mức thuế giảm hơn phân nửa so với công bố ban đầu, xuống còn 20%.

Như vậy sau 90 ngày căng thẳng, doanh nghiệp nói riêng và cả nước nói chung đã có thể nhẹ nhõm. Các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng đều bày tỏ phấn khởi và cho rằng kết quả tích cực này là nhờ nỗ lực đàm phán từ Đảng, Nhà nước, Chính phủ cũng như các giải pháp hỗ trợ, phối hợp cùng nhiều đối tác để tháo gỡ các nút thắt trong quan hệ Việt Nam - Mỹ. Từ đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vẫn duy trì đà tăng trưởng. Theo số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tính chung 8 tháng năm 2025, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 597,93 tỉ USD, tăng 16,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, xuất khẩu đạt 305,96 tỉ USD, tăng 14,8% và cán cân thương mại tiếp tục xuất siêu 13,99 tỉ USD. Mỹ tiếp tục là đối tác xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt 99,1 tỉ USD, chiếm hơn 32% tổng kim ngạch xuất khẩu. EU và Trung Quốc lần lượt đứng thứ hai và thứ ba, cho thấy sự ổn định của nước ta trong quan hệ thương mại với các thị trường truyền thống.

Bản lĩnh đàm phán, ngoại giao kinh tế

Còn nhớ những ngày tháng 4, khi các doanh nghiệp đang hồi hộp ngóng chờ thông tin về đàm phán thuế quan, hãng thông tấn Mỹ Latin Prensa Latina đã có bài phân tích nêu bật cách tiếp cận "linh hoạt, thông minh, tỉnh táo và sáng tạo" của Việt Nam trước chính sách thuế quan từ Mỹ. Bài viết Việt Nam lựa chọn cách tiếp cận linh hoạt với chính sách thuế quan của Mỹ nhấn mạnh chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính trong cuộc họp Chính phủ ngày 7.4: "Cần chọn giải pháp hiệu quả nhất, cân bằng lợi ích hai bên, giữ vững độc lập, chủ quyền và vị thế quốc gia". Trong bài viết, phóng viên thường trú của Prensa Latina tại Hà Nội Moisés Pérez Mok nêu bật quan điểm của Việt Nam là tăng cường đối thoại và đàm phán, không đối đầu, không gây căng thẳng, không làm phức tạp vấn đề.

Ảnh: TTXVN

Sau cuộc điện đàm thứ hai của Tổng Bí thư Tô Lâm với Tổng thống Donald Trump ngày 2.7, hãng thông tấn CNN nhận định đây là thỏa thuận lớn thứ ba mà chính quyền Tổng thống Trump đạt được trong thời gian gần đây, trong bối cảnh hệ thống thương mại toàn cầu vẫn còn nhiều bất ổn. Tờ Financial Times viết Việt Nam là "một trong số ít quốc gia vừa đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ", trong khi nhiều đối tác thương mại lớn của Mỹ đang phải chạy nước rút để đạt được thỏa thuận trước thời hạn chót…

PGS-TS Đinh Xuân Thảo, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp (Ủy ban Thường vụ Quốc hội), nhận định: các hoạt động đối ngoại, đồng hành cùng doanh nghiệp đã được Đảng, Chính phủ thực hiện nhiều năm qua nhưng năm 2025 mang nhiều dấu ấn đột phá. Bởi trong bối cảnh chính trị - kinh tế toàn cầu có nhiều biến động, đặc biệt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đắc cử lần thứ 2 đã có nhiều thay đổi về chính sách. Trong đó, chính sách thuế đối ứng có thể được sử dụng như một công cụ để Mỹ điều tiết lại mối quan hệ với các đối tác trên thế giới. Điều này buộc chính sách ngoại giao phải có sự thay đổi cho phù hợp. "Lãnh đạo Đảng và Chính phủ đã thể hiện bản lĩnh trong chính sách đối ngoại: kiên định nhưng mềm dẻo, phản ứng nhanh và linh hoạt. Đặc biệt, việc Tổng Bí thư ngay lập tức có cuộc điện đàm trực tiếp với Tổng thống Mỹ về vấn đề thuế quan đã cho thấy bản lĩnh của lãnh đạo cao nhất nước ta với tâm thế tự tin, sánh vai ngang hàng với một cường quốc của thế giới", ông Thảo nói và nhấn mạnh thêm: Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động, Việt Nam là nước đang phát triển, đi giữa cuộc cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn thì làm thế nào để giữ được quan hệ cân bằng luôn là khó khăn, thách thức. Thế nhưng các nhà lãnh đạo nước ta đã làm được. Từ chính sách đối ngoại đến phản ứng nhanh, linh hoạt qua câu chuyện đàm phán thuế quan với Mỹ đã mang lại hiệu quả tích cực cho ngoại giao, kinh tế.

Ảnh: Chí Nhân

Theo PGS-TS Đỗ Phú Trần Tình, Viện trưởng Viện Phát triển chính sách Đại học Quốc gia TP.HCM, thời gian gần đây, Việt Nam đẩy mạnh ngoại giao kinh tế và "ngoại giao lãnh đạo" thông qua nhiều hoạt động. Đây chính là sự triển khai hóa, cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết 59 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới và đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước, xác định hội nhập là động lực chiến lược để Việt Nam vững bước vào kỷ nguyên mới. Đặc biệt, câu chuyện Tổng Bí thư Tô Lâm trực tiếp điện đàm về thuế đối ứng với Tổng thống Mỹ hay Thủ tướng Chính phủ liên tục họp bàn tìm giải pháp để đưa đến kết quả thuận lợi về mức thuế quan cho Việt Nam đã thể hiện sự quan tâm, sát cánh cùng doanh nghiệp của Đảng và Chính phủ. Đồng thời thể hiện bản lĩnh của Việt Nam trước các nước lớn. Nó cũng cho thấy vị thế của chúng ta ngày càng được nâng cao trong khu vực và trên thế giới. Việt Nam đã trở thành đối tác chiến lược và đối tác chiến lược toàn diện với nhiều quốc gia lớn trên thế giới, theo đúng tinh thần đa phương hóa, đa dạng hóa, qua đó góp phần cân bằng khu vực và làm điểm đến đầu tư, là nơi đối thoại, hay cửa ngõ kết nối chuỗi giá trị toàn cầu.

Đồng hành cùng doanh nghiệp vượt sóng gió

PGS-TS Đinh Xuân Thảo đánh giá: Năm 2025 là năm quan trọng, có nhiều dấu mốc lớn trong đối ngoại đa phương như 30 năm Việt Nam gia nhập ASEAN, 80 năm thành lập LHQ... Việt Nam đăng cai nhiều sự kiện lớn như Diễn đàn tương lai ASEAN; Hội nghị thượng đỉnh diễn đàn đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu lần thứ 4 (P4G); tiếp tục đảm nhận thành công các trọng trách, nhiệm vụ trong các tổ chức, diễn đàn đa phương như ASEAN, APEC… Những sự kiện đó cho thấy Việt Nam ngày càng đóng góp tích cực, trách nhiệm hơn vào các vấn đề chung của toàn cầu, đồng thời tham gia sâu hơn vào các hoạt động gìn giữ hòa bình, cứu hộ, cứu nạn, viện trợ nhân đạo…

Ảnh: Ngọc Thắng

"Về mặt kinh tế, Việt Nam có thuận lợi về vị trí địa chính trị, nằm ở vị trí trung tâm của khu vực Đông Nam Á cùng dân số đông nên được nhiều đối tác lớn quan tâm. Cùng với chính sách đối ngoại bản lĩnh, vững vàng trước những biến động lớn của thế giới đã tạo ra niềm tin cho người dân nói chung và doanh nghiệp nói riêng. Các doanh nghiệp, doanh nhân được hỗ trợ tốt nhất trong quá trình phát triển, vượt qua những thách thức, sóng gió để vươn mình ra thị trường thế giới", PGS-TS Đinh Xuân Thảo chia sẻ.

Đồng quan điểm, PGS-TS Đỗ Phú Trần Tình nhấn mạnh Việt Nam đã và đang triển khai chính sách nhất quán về hội nhập, cải cách thể chế, thúc đẩy khu vực tư nhân phát triển; năng lực thực thi được cải thiện nhanh chóng, tốt hơn qua từng năm, giúp tăng độ tin cậy với nhà đầu tư. Song song đó, Việt Nam đang đóng góp tích cực trong ASEAN và các diễn đàn đa phương, tạo không gian đàm phán - kết nối, tận dụng các sáng kiến khu vực (kết nối hạ tầng, chuyển đổi số, an ninh chuỗi cung ứng, nông nghiệp thông minh, y tế, giáo dục…). Đồng thời chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, duy trì quan hệ tốt với các trung tâm quyền lực lớn giúp doanh nghiệp, đối tác, nhà đầu tư yên tâm về dài hạn.