Đất sống còn lại của thời bao cấp: Xóa bỏ độc quyền, để tư nhân làm

19/05/2019 09:10
Dịch vụ công là nơi khu trú cuối cùng của cơ chế tập trung quan liêu bao cấp. Vì vậy, cần thị trường hóa khu vực này bằng cách cho tư nhân tham gia, giúp sử dụng nguồn lực hiệu quả và đem lại lợi ích cho người dân.

Nhà nước không phải “hầu hạ” DN

Phát biểu tại Hội thảo “Vai trò của tư nhân trong cung cấp dịch vụ công”, ông Vũ Tiến lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho rằng, tuy đã có nhiều cởi mở nhưng dịch vụ công hiện còn khá khép kín và gắn với các cơ quan Nhà nước. Vì vậy, nó không tạo ra sự minh bạch. Nhà nước vừa giám sát, vừa cấp phép lại vừa thực hiện dịch vụ công đã làm biến dạng hoạt động này - không khác gì vừa là trọng tài vừa là cầu thủ trên sân bóng. Điều này không phù hợp với nền kinh tế hiện đại.

Cần xóa bỏ độc quyền về dịch vụ công, để tư nhân tham gia, qua đó thoái các nguồn lực của Nhà nước ra khỏi khu vực này. Nhà nước chỉ nên tập trung vào nhiệm vụ cốt lõi là xây dựng thể chế. Đây là nhiệm vụ chính, nhằm thúc đẩy sự phát triển của đất nước, ông Lộc nhấn mạnh.

Đất sống còn lại của thời bao cấp: Xóa bỏ độc quyền, để tư nhân làm - Ảnh 1.

Tại Việt Nam, nhiều dịch vụ công Nhà nước có thể giao cho tư nhân làm


Ông Lộc nêu ví dụ, thời gian thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn chậm hơn nhiều so với các nước trong khu vực. Lý do là bởi khâu kiểm tra chuyên ngành kéo dài, trong khi Nhà nước không đủ kinh phí và nguồn lực để đầu tư cho khâu này nhằm giảm thời gian. Nếu để tư nhân làm chắc chắn sẽ thông quan nhanh hơn, mà thực tế nhiều quốc gia đã triển khai.

Cũng theo ông Lộc, tại Việt Nam, nhiều dịch vụ công Nhà nước có thể giao cho tư nhân làm, đó là cách để giảm biên chế, tinh gọn bộ máy, có điều kiện tăng lương cho cán bộ, viên chức. Cụ thể như việc cấp chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) hiện vẫn do Bộ Công Thương đảm nhận. Nếu để tư nhân làm thì Nhà nước sẽ tiết kệm được quỹ lương đáng kể.

“Ngay cả các hoạt động hỗ trợ kinh doanh, Nhà nước vẫn nắm như việc tổ chức các chương trình cho DN đi xúc tiến thương mại ở nước ngoài, phải lo cho DN từ phương tiện đi lại, báo cơm, chuẩn bị tài liệu,... nói đúng ra là Nhà nước đang ‘hầu hạ’ DN. Những công việc này không phải là của Nhà nước, nên để cho khu vực tư nhân làm, mà ở đây là vai trò của các Hiệp hội ngành nghề”, ông Lộc nhấn mạnh.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI, cho rằng, để tư nhân tham gia cung cấp dịch vụ công là nhu cầu của thực tiễn. Câu chuyện bóng đá là một ví dụ. Trước đây bóng đá là “sân chơi” của các đơn vị Nhà nước. Nhưng từ khi tư nhân tham gia, tài trợ cho các câu lạc bộ, mở trung tâm đào tạo,... đã đạt nhiều thành công. “Hay lĩnh vực dịch vụ khách sạn. Đi công tác nhiều, khi bước vào khách sạn tư nhân tôi ngửi thấy mùi khác với mùi của khách sạn Nhà nước. Khách sạn tư nhân luôn thơm tho sạch sẽ, trong khi khách sạn Nhà nước không thể nào bằng”, ông Tuấn nhận xét.

Tạo cơ chế minh bạch

Nói về xã hội hóa hoạt động công chứng, bà Trần Thị Quang Hồng, Viện Khoa học Pháp lý, Bộ Tư pháp cho hay trước đây do Nhà nước thực hiện hoàn toàn. Thời gian qua, tư nhân được phép tham gia cung cấp dịch vụ này. Các Văn phòng công chứng tư được thành lập nhiều đã giảm tải cho các Phòng công chứng Nhà nước, tạo sự cạnh tranh, thúc đẩy các tổ chức hành nghề công chứng đổi mới, xây dựng phong cách làm việc hiện đại, chuyên nghiệp.

Đất sống còn lại của thời bao cấp: Xóa bỏ độc quyền, để tư nhân làm - Ảnh 2.

Chủ trương xã hội hóa cao độ hoạt động công chứng đã mang lại những tác động mạnh mẽ trong xã hội.


Đến nay, hoạt động công chứng đã phát triển theo hướng chuyên nghiệp hóa và xã hội hóa, theo đúng tính chất của dịch vụ và hội nhập với thế giới. Hoạt động công chứng đã chuyển sang chế độ dịch vụ công, thay cho chế độ hành chính công trước đây, qua đó góp phần thúc đẩy các giao dịch trong nền kinh tế thị trường. Có thể lấy ví dụ, thị trường bất động sản vừa qua phát triển mạnh mẽ một phần là nhờ hoạt động công chứng, được xã hội hóa, bà Hồng nói.

Cũng theo bà Hồng, đến lĩnh vực công chứng còn xã hội hóa được, để tư nhân cung cấp dịch vụ, thì không lĩnh vực công nào tư nhân không thể không tham gia.

Theo ông Đoàn Tiến Giang, Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ tại Việt Nam  (USAID), ưu điểm của việc để tư nhân tham gia cung cấp dịch vụ công là giúp tiết kiệm chi phí, tăng trách nhiệm giải trình, quản lý tốt hơn, tiếp cận chuyên môn và kỹ thuật tốt hơn, sử dụng các nguồn lực hiệu quả hơn, chất lượng dịch vụ tốt hơn và linh hoạt hơn,...

Tuy nhiên, sẽ có nhược điểm là nguy cơ thông đồng trong đấu thầu và các thủ tục liên quan, cùng với đó là nguy cơ giảm trách nhiệm của cơ quan Nhà nước, mất kiểm soát, tính bảo mật giảm và tác động tới việc làm của viên chức,... Tuy nhiên, nếu giám sát chặt chẽ, hợp đồng được cấu trúc tốt và cơ chế minh bạch sẽ gỡ bỏ các lo lắng của cơ quan nhà nước về việc tư nhân chạy theo lợi nhuận, không đảm bảo yêu cầu.

Để tư nhân làm dịch vụ công, cũng có những lo lắng như: thao túng giá, tham nhũng, lợi ích nhóm, chất lượng dịch vụ kém,... nhưng nếu tạo ra môi trường minh bạch, cho nhiều DN được tham gia làm cùng một dịch vụ công sẽ tạo ra sự cạnh tranh và người dân được hưởng lợi, ông Lộc nói.

Ông Micheal Greene, Giám đốc USAID Việt Nam, nhận định, tới năm 2022, Việt Nam cần 26 tỷ USD cho các dự án hạ tầng nên cần những cách thức đầu tư và triển khai hiệu quả. Nhà nước cũng không thể đảm nhận được hết bởi nguồn lực có hạn.

Vì vậy, Nhà nước chỉ nên tập trung vào những lĩnh vực cốt lõi, thúc đẩy đổi mới sáng tạo cho đất nước. “Chúng tôi rất kỳ vọng vào Luật về hợp tác công tư (Luật PPP) đang được soạn thảo. Luật sẽ lấy người dân làm trọng tâm và tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng”, ông Micheal bày tỏ.

Tin mới

Mẫu điện thoại bán chạy hơn cả iPhone, gắn liền với kỷ niệm của nhiều người Việt
2 giờ trước
Mẫu điện thoại này có sức tiêu thụ lên tới 250 triệu chiếc trên toàn cầu.
Xanh SM nới rộng khoảng cách với Grab, đứng đầu thị phần taxi tại Việt Nam trong quý II/2025
3 giờ trước
Với khoảng cách gần 9% so với Grab, Xanh SM đang chiếm lĩnh thị phần thị trường gọi xe 4 bánh.
Pop Mart kiện 7-Eleven vì 'đạo nhái' con cưng Labubu
3 giờ trước
Việc Lafufu, phiên bản "nhái" của Labubu, đang được bày bán tại các cửa hàng 7-Eleven tại Mỹ khiến Pop Mart vô cùng khó chịu.
Mẫu xe máy điện đi từ Hà Nội đến Nghệ An mới cần sạc: Cốp rộng hơn Vision, Lead, giá "êm"
4 giờ trước
Xe máy điện VinFast Evo Grand có tầm di chuyển 262km sau khi sạc đầy (với điều kiện 2 pin), quãng đường này đi từ Hà Nội đến Diễn Châu (Nghệ An).
Ai chịu trách nhiệm việc thanh long, hồ tiêu 'chết yểu' vì thủ tục xuất khẩu?
4 giờ trước
Thủ tướng yêu cầu tháo gỡ vướng mắc khi hàng trăm tấn thanh long và hồ tiêu đang bị ùn ứ tại các kho lạnh, không thể xuất sang Liên minh châu Âu (EU) do vướng thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm.

Tin cùng chuyên mục

Mazda CX-5 thế hệ mới 'rục rịch' đến Indonesia năm 2026, sẽ về Việt Nam nhưng muộn hơn vì lý do này
23 giờ trước
Mazda CX-5 thế hệ mới nhiều khả năng sẽ có mặt ở Indonesia vào cuối năm 2026.
Hãng Việt có 2 nhà máy ở Lạng Sơn bán xe điện giá 20 triệu, đổi pin ở trạm khắp Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng
1 ngày trước
Thay vì chờ sạc vài tiếng, người dùng chỉ mất vài phút ở trạm đổi là có pin đầy.
Người Indonesia trầm trồ vì thiết kế mạnh mẽ, đậm chất châu Âu của VinFast VF 7
1 ngày trước
“Thể thao”, “phong cách”, “tương lai”, mang đậm màu sắc châu Âu và lý tưởng dành cho gia đình là những gì khách hàng tại Indonesia mô tả về mẫu xe VF 7 ở Triển lãm Ô tô Quốc tế Gaikindo Indonesia 2025.
Ở Việt Nam có chiếc xe đi 1 km 'đánh rơi' hơn 2 triệu đồng, đi chưa tới 5.000 km đã rớt giá gần 40%
1 ngày trước
Người bán khẳng định mua chiếc xe này "tiết kiệm được rất nhiều tiền".