Đổi mới sáng tạo để bứt phá phát triển với doanh nghiệp là trung tâm

13/01/2021 14:54
Lời giải cho bài toán này rõ ràng là phải bắt đầu từ nhận thức và thay đổi tư duy, cần sự chung tay nhà nước - doanh nghiệp - người dân, để tạo một động lực mới cho phát triển đất nước.

Trong dự thảo Phương hướng phát triển kinh tế xã hội 5 năm, giai đoạn 2021-2025 và Dự thảo Chiến lược phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2021-2030 đều nhấn mạnh nội dung tiếp tục phát triển toàn diện nguồn nhân lực, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, lòng tự hào dân tộc, ý chí tự cường và phát huy giá trị văn hoá, con người Việt Nam.

Nếu như thể chế, hoàn thiện cơ sở hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực tiếp tục là ba khâu đột phá được xác định, thì khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số mang tính bao trùm trong mọi lĩnh vực, được xác định sẽ tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh cho đất nước ta thời gian tới. Chắc chắn đây là chủ trương đúng đắn, bởi không chỉ nước ta mà các nước trên thế giới đều đang hướng đến. Nhưng, câu hỏi lớn lại là- làm sao để đổi mới sáng tạo thực sự trở thành động lực mới cho tăng trưởng và phát triển đất nước nhanh và bền vững?

Câu chuyện thực tế tại Công ty Cổ phần giống cây trồng Trung ương- Vinaseed, từ doanh thu chưa đến 100 triệu đồng- hơn 10 năm trước, đã tăng lên đạt hơn 1.600 tỷ đồng vào thời điểm hiện nay, một bước có thể nói là “đại nhạy vọt”.

Điều gì đã giúp họ làm nên thành công này? Câu trả lời là liên tục trong 10 năm vừa qua, Vinaseed đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng cho công tác nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo, xây dựng các trung tâm nghiên cứu và phát triển, hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật. Chính đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ đã giúp thương hiệu Vinaseed được khẳng định ở cả trong và ngoài nước.

Theo bà Trần Kim Liên - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Vinaseed, khi mà các lợi thế nguyên liệu, thị trường dành cho các doanh nghiệp như nhau, không còn con đường nào khác là đầu tư cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

“Để nâng cao năng lực cạnh tranh, tham gia hội nhập toàn cầu, nâng cao chất lượng hoạt động thì chúng tôi tập trung cho KHCN. Chính nhờ thế thì hiệu quả và quy mô của công ty tăng lên rất nhanh. Đặc biệt trong đổi mới sáng tạo, chúng tôi tập trung vào nghiên cứu, chọn tạo các loại giống cây trồng có khả năng thích ứng, dự báo trước thị trường. Hiện chúng tôi đã có các giống chịu hạn, giống chịu mặn, chống chịu với các điều kiện bất lợi của thời tiết…” - bà Trần Kim Liên nói.

Vinaseed chỉ là một trong nhiều doanh nghiệp rất thành công nhờ sớm nhìn ra con đường phát triển bằng đổi mới sáng tạo, đầu tư cho khoa học công nghệ. Các chuyên gia và doanh nghiệp khẳng định, đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ chính là giải pháp nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Đổi mới sáng tạo để bứt phá phát triển với doanh nghiệp là trung tâm - Ảnh 2.

Nhiều năm qua, trong Nghị quyết của TƯ và trên thực tế, Đảng, Nhà nước luôn xác định doanh nghiệp là “tế bào” của nền kinh tế. Nếu như tế bào khỏe mạnh, phát triển thì cơ thể của toàn nền kinh tế khỏe mạnh. Nếu doanh nghiệp bứt phá thì nền kinh tế bứt phá.

Người đứng đầu Chính phủ - Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhiều lần nhấn mạnh, khi tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt thì tài nguyên “đổi mới sáng tạo” phải là động lực để phát triển: “Các doanh nghiệp cũng cần hiểu rằng đầu tư cho nghiên cứu và phát triển là con đường “ngắn nhất” để đạt được hiệu quả, tăng năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững hơn. Chúng ta cần tìm ra điểm kích hoạt khuyến khích doanh nghiệp hăng hái đầu tư cho nghiên cứu phát triển chứ không chỉ kêu gọi bằng lời nói. Cho nên cùng chính sách pháp luật và ngân sách, kể cả tín dụng cho công nghệ và con người của Nhà nước, cần khẳng định, trung tâm đổi mới sáng tạo phải từ doanh nghiệp, phải lấy các loại hình doanh nghiệp làm trung tâm trong đổi mới sáng tạo khoa học công nghệ”.

Những năm gần đây, Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu của Việt Nam đã liên tục tăng và năm ngoái đứng ở vị trí thứ 45/126 nền kinh tế, dẫn đầu nhóm quốc gia có thu nhập trung bình thấp. Nếu như trước đây, 70% đầu tư cho khoa học công nghệ là từ ngân sách nhà nước, 30% từ doanh nghiệp, thì nay là 50/50. Thế nhưng, tỷ lệ này còn thấp. Cái khó là hiện nay ở nước ta, trên 90% là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, nhận thức về việc đầu tư cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo còn hạn chế.

“Doanh nghiệp nhỏ và vừa thì để tồn tại được trong cơ chế thị trường hiện nay đã là khó khăn lắm rồi, chứ chưa nói đến việc phát triển, mà muốn phát triển buộc phải ứng dụng KHCN, đặc biệt là những công nghệ cao. Nhiều doanh nghiệp khi còn là doanh nghiệp nhỏ, chưa có điều kiện thì người ta cũng chưa quan tâm đến việc ứng dụng KHCN. Tuy nhiên, khi các doanh nghiệp đã tích lũy được nguồn lực, về vốn, con người thì họ bắt đầu nghĩ đến việc phải ứng dụng KHCN, đổi mới công nghệ để tạo ra nhiều sản phẩm mới thích ứng với sự phát triển của nền kinh tế” - TS. Nguyễn Quân-, Chủ tịch Hội tự động hoá Việt Nam, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ nhận định.

Để giải bài toán này cho doanh nghiệp, chia sẻ câu chuyện thành công của Hàn Quốc trong phát triển công nghệ, từ đó giúp kinh tế Hàn Quốc tăng trưởng rất nhanh, nhất là giai đoạn đầu những năm 90 của thế kỷ trước, TS. Kym Dongwha - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học và công nghệ Hàn Quốc (KIST) cho rằng: “Tôi nghĩ có thể có nhiều cách. Thông thường thì chúng ta phải đi từng bước một, hoặc cũng có thể nhảy vọt. Tuy nhiên tại Việt Nam, hiện nay xuất phát điểm của Việt Nam còn thấp, nên tôi nghĩ có thể đi tắt đón đầu, nhảy vọt bằng cách chúng ta mua công nghệ về, sau đó từng bước từng bước bù đắp và làm chủ công nghệ, để từ đó đi đến cái đích đã định”.

Trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm giai đoạn 2021-2030 xác định, phấn đấu đến năm 2030, tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo của nước ta đạt 40%. Như vậy, cần một hệ thống chính sách, một không gian thuận lợi cho việc “nảy mầm” đổi mới sáng tạo.

“Lực lượng doanh nghiệp trẻ, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo là thành tố quan trọng cho thành công của nền kinh tế Australia, cũng như là của Việt Nam. Do đó, điều quan trọng ở đây là làm thế nào để tạo điều kiện cho họ phát triển, làm thế nào để các doanh nghiệp trẻ có những tương tác với Chính phủ” - bà Sarah Pearson, đại diện Liên minh Sáng tạo và Phát triển Quốc tế đề nghị.

Đi tắt, đón đầu ứng dụng khoa học công nghệ mới, đổi mới sáng tạo trong định hướng phát triển gắn với thị trường, tạo không gian rộng mở phát triển doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, song, như vậy là chưa đủ để tạo sự phát triển bứt phát cho đất nước. Bởi nói như các chuyên gia, nhà khoa học thì, cùng với Doanh nghiệp sáng tạo, Việt Nam phải có Chính phủ sáng tạo và Nhân dân sáng tạo.

Chính phủ nhiệm kỳ vừa qua đã khẳng định: chuyển mạnh mẽ từ tư duy “quản lý” sang tư duy “kiến tạo phát triển” và theo đó, kiến tạo cho đổi mới sáng tạo rất được chú trọng trên nền tảng chuyển đổi số quốc gia, xây dựng Chính phủ điện tử, Chính phủ số… Dù vậy, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trong nhiều cuộc họp đã đề cập đến một thực tế là chi cho khoa học công nghệ của Việt Nam hiện chỉ khoảng 0,44% GDP- khá thấp so với bình quân của thể giới là 2,23% GDP. Do đó, nếu không mạnh dạn đầu tư cho khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Việt Nam sẽ bị “mắc kẹt” trong chính hố sâu năng suất thấp, giá trị gia tăng thấp và bẫy thu nhập trung bình.

Lời giải cho bài toán này rõ ràng là phải bắt đầu từ nhận thức và thay đổi tư duy, cần sự chung tay nhà nước - doanh nghiệp - và người dân, để tạo một động lực mới cho phát triển đất nước trong dài hạn.

Tin mới

Tất tần tật về iPhone 17 Pro và 17 Pro Max: Camera đẳng cấp hay sẽ lại gây tranh cãi nhất?
19 phút trước
Những thông tin rò rỉ về các thay đổi mới trên bộ đôi iPhone 17 Pro và 17 Pro Max, hai mẫu flagship đang là tâm điểm khi ngày Apple ra mắt iPhone mới đang đến gần.
Mặt hàng Việt quen thuộc kỳ vọng thu 700 triệu đô, được Hàn, Nhật mua mạnh: Chìa khóa phát triển bền vững
4 phút trước
Năm 2025 ghi dấu sự phục hồi mạnh mẽ của ngành hàng mực, bạch tuộc Việt Nam sau giai đoạn trầm lắng kéo dài từ năm 2022 đến 2024.
Xuất khẩu thủy sản tăng chậm lại trong tháng 6
9 phút trước
Xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tháng 6 tiếp tục tăng so với cùng kỳ nhưng tốc độ đã chậm lại, sau khi ghi nhận mức tăng trưởng mạnh trong tháng 5.
Hyundai Santa Fe tiếp tục 'dọn kho', giảm sốc 235 triệu đồng tại đại lý: Bản đắt nhất còn 1,13 tỷ, rẻ hơn CX-8
58 phút trước
Đây là mức giảm sâu nhất đối với dòng Hyundai Santa Fe VIN 2024 tính từ đầu năm đến nay.
Nhận tin mật rồi đột kích xưởng sản xuất quy mô lớn: Cảnh sát triệt phá đường dây pha 9.000 lít sữa giả bằng 750kg hóa chất
25 phút trước
Mạng lưới sữa giả này đã hoạt động trong thời gian dài, phân phối ra nhiều khu vực khác nhau.

Tin cùng chuyên mục

Toyota Vios hybrid chốt lịch ra mắt tháng sau: Động cơ như Yaris Cross, tiêu thụ từ 3,8 lít/100km, về Việt Nam dễ hot
2 giờ trước
Mẫu xe Toyota Yaris Ativ/Vios được chờ đợi sẽ chính thức ra mắt tại Thái Lan vào tháng 8/2025. Xe được trang bị động cơ HEV 1.5L tương tự Yaris Cross, hứa hẹn mang đến hiệu suất vận hành ấn tượng và tiết kiệm nhiên liệu.
Xiaomi YU7 còn 'nợ' khách 300.000 xe chưa giao, mẫu YU9 'full size' đã xuất hiện trên đường - một điểm khác biệt cực kỳ lớn
4 giờ trước
YU9 có thể là mẫu xe hybrid đầu tiên của Xiaomi.
SUV hạng B Trung Quốc thêm phiên bản giá rẻ ở Việt Nam, "mềm" 50 triệu đồng
22 giờ trước
Hộp số ly hợp kém ướt 7 cấp DCT tiếp tục được sử dụng trên phiên bản giá rẻ của mẫu SUV cỡ B.
Hyundai làm thêm SUV nhỏ mới: Có thể cùng cỡ Venue, thiết kế nội thất hoàn toàn mới, ra mắt năm nay
1 ngày trước
Mẫu xe điện mới của Hyundai, dự kiến ra mắt dưới dạng concept tại Triển lãm ô tô Munich vào tháng 9 tới, hứa hẹn sẽ khuấy đảo phân khúc SUV điện cỡ nhỏ.