Dựa vào sản xuất smartphone, kinh tế Việt Nam tiềm ẩn rủi ro tăng trưởng

Theo Báo cáo cập nhật kinh tế Việt Nam tháng 11/2018 Công ty cổ phần chứng khoán Sài Gòn (SSI), ngành công nghiệp đang ở mức thấp hơn trung bình đầu năm, dù đã có cải thiện.

Tăng trưởng ngành công nghiệp đạt 9,6% trong tháng 11 và tính chung 11 tháng tăng 10,1%. Xét riêng tăng trưởng của tháng 11, mức tăng trưởng cao hơn tháng trước nhờ khai khoáng chuyển sang tăng trưởng dương và công nghiệp chế biến chế tạo có cải thiện nhẹ.

Ngành khai khoáng tháng 11 tăng 0,2% trong khi tháng 10 giảm tới 9,5%. Sự cải thiện của khai khoáng đến hoàn toàn từ ngành khai thác khí với sản lượng khí tăng mạnh 16,4%. Ngược lại, sản lượng khai thác dầu thô và than đá giảm lần lượt 12,7% và 0,2%.

Khai thác khí tăng trong khi than đá giảm có thể liên quan đến nhu cầu sản xuất điện trong mùa khô do nguồn than trong nước không đáp ứng đủ nhu cầu. Bên cạnh đó, nền thấp của cùng kỳ 2017 cũng là một nguyên nhân.

Tính chung cả năm 2018, tốc độ giảm của ngành khai khoáng sẽ thấp hơn nhiều năm 2017 do than và khí quay lại có tăng trưởng dương. Khai thác than và khí thiên nhiên trong 11 tháng 2018 tăng 9,6% và 1,7% trong khi cả năm 2017 cả hai đều giảm âm.

Ngành công nghiệp chế biến chế tạo tháng 11 tăng 11%, cao hơn tháng 10 là nhưng vẫn thấp hơn lũy kế 10 tháng nên đã kéo tăng trưởng chung 11 tháng xuống 12,2%. Hầu hết các ngành quan trọng đều có cải thiện trong tháng 11 như điện tử, sản xuất xe có động cơ, lọc hóa dầu…

SSI trong tháng 10 đã lưu ý đến sản xuất giường, tủ, bàn ghế (nội thất) tiếp tục có tăng trưởng cao, đạt 20,1% trong tháng 11, kéo tăng trưởng 11 tháng lên 13,4%.

Việc ngành sản xuất nội thất đã có tăng trưởng trên 20% trong 4 tháng liên tiếp là một chuyển biến rất tích cực bởi lâu nay ngành này chỉ tăng trưởng khoảng dưới 15%. Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ tháng 11 cũng tăng cao, 21,9%, kéo tăng trưởng xuất khẩu ngành hàng này 11 tháng lên 16,3%.

Theo báo cáo SSI, ngành sản xuất nội thất là một ngành có thể hưởng lợi từ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung không chỉ về thương mại mà còn cả thu hút FDI. Do vậy, nếu tận dụng tốt cơ hội, Việt Nam sẽ có thêm một động lực tăng trưởng mới với nhiều lợi thế riêng có của Việt nam là nhân công giá rẻ và nguồn nguyên liệu dồi dào. Tổng giá trị xấu khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt nam trong 11 tháng là 8 tỷ USD, trong khi giá trị nhập khẩu mặt hàng tương tự chỉ là 2 tỷ USD.

Tính chung 11 tháng, một số ngành tăng trưởng cao và có đóng góp chính vào việc kéo tăng trưởng toàn ngành công nghiệp chế biến chế tạo là lọc hóa dầu 63%, sản xuất kim loại 23,7%, dược phẩm 22,3%, xe có động cơ 16,3%, nội thất và giấy cùng đạt 13,4%. Ngành giấy vốn có tăng trưởng khá trồi sụt nhưng trong 5 tháng gần nhất đã đạt tăng trưởng ổn định và xoanh quanh 15%.

Ngành điện tử dù vẫn đạt tăng trưởng hai chữ số là 11,2% nhưng lại đang ở xu hướng giảm dần đều và rất có khả năng ngành điện tử sẽ trở thành một trở ngại cho tăng trưởng năm sau, SSI nhấn mạnh.

Báo cáo của đơn vị này cho biết hy vọng cho ngành sản xuất điện tử là sự góp mặt của các "tân binh" nội địa và việc đầu tư nhà máy lắp ráp điện thoại mới của Samsung ở Việt Nam thay thế cho các nhà máy tại Trung Quốc. "Dẫu vậy, việc phụ thuộc quá nhiều vào điện thoại sẽ tiếp tục tiềm ẩn rủi ro cho tăng trưởng", phía SSI nhấn mạnh.

Theo đó, tăng trưởng sản xuất công nghiệp trong quý 4 gần như chắc chắn sẽ thấp hơn 3 quý đầu năm do công nghiệp chế biến chế tạo không thể tạo ra đột biến trong tháng 12 và khai khoáng tiếp tục tăng trưởng âm.

"Là nhóm có vai trò chính trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng trưởng chậm lại của công nghiệp sẽ kéo giảm tăng trưởng GDP nói chung. Quý 4 vì vậy sẽ có mức tăng trưởng GDP thấp nhất cả năm", phía SSI cho biết.