Dừng cho vay ngoại tệ: Chờ đến bao giờ?

Chỉ còn hơn một tháng nữa để các ngân hàng kết thúc hoạt động cho vay ngoại tệ theo quy định tại Thông tư 31/2016. Theo thông tư này, hoạt động huy động và cho vay ngoại tệ trong hệ thống NH sẽ chuyển sang mua - bán thương mại đơn thuần sau ngày 31/12.

Mới đây, trong hội nghị về kết nối ngân hàng - doanh nghiệp tại TP.HCM, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú đã nhấn mạnh rằng, thời gian tới NHNN sẽ siết lại hoạt động cho vay ngoại tệ chứ không tiếp tục hỗ trợ các DN vay ngoại tệ để chuyển đổi sang tiền đồng như hiện nay nữa. Theo Phó Thống đốc, mặc dù việc nới lỏng chính sách cho vay ngoại tệ đã giúp cho khá nhiều DN tiếp cận được nguồn vốn tín dụng lãi suất thấp. Tuy nhiên, thực tế không ít các DN không thuộc nhóm lĩnh vực, ngành nghề cần ưu tiên phát triển vẫn tận dụng được chính sách này để vay vốn giá rẻ.

Trong khi đó, những kết quả của chương trình kết nối NH - DN các năm qua cho thấy, hàng triệu tỷ đồng vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi đã được các ngân hàng cam kết cho vay. Quan hệ hợp tác giữa các NHTM và cộng đồng DN đã phát triển, trở thành quan hệ bạn hàng, sòng phẳng và có sự gắn kết chặt chẽ. Do vậy, nếu tiếp tục chính sách cho vay ngoại tệ sẽ khiến cho một số DN được hưởng lợi. Điều này trước tiên sẽ tạo ra sự bất bình đẳng trong cạnh tranh làm ăn của cộng đồng DN chứ chưa tính đến những hệ lụy liên quan đến câu chuyện đô la hóa và giảm sút giá trị tiền đồng.

Những thông điệp trên của lãnh đạo NHNN cho thấy rằng, mục tiêu chuyển dần quan hệ vay mượn ngoại tệ sang quan hệ mua bán đơn thuần trong toàn hệ thống NH là khá nhất quán và kiên định.

Và thông điệp này cũng khiến nhiều doanh nghiệp lo lắng vì tới đây họ sẽ không được dùng "phao" tín dụng ngoại tệ trong hoạt động của mình nữa. Hay cụ thể hơn, các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ không thể vay ngoại tệ rồi đổi sang tiền đồng để mua nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, kinh doanh xuất khẩu.

Tuy nhiên, tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn trước Quốc hội ngày 17/11, trả lời câu hỏi của đại biểu Quốc hội về hoạt động cho vay ngoại tệ, người đứng đầu ngành ngân hàng là Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết thời gian tới sẽ tiếp tục gia hạn cho vay ngoại tệ.

Câu trả lời của Thống đốc khiến nhiều doanh nghiệp thở phào. Như vậy, với thông điệp mới nhất, thông tư 31/2016 chắc chắn phải sửa đổi cho phù hợp. Và thêm một lần nữa, việc dừng cho vay ngoại tệ lại được "hẹn đến lần sau".

Trước đó, NHNN từng nhiều lần có chủ trương dừng cho vay ngoại tệ trong hoạt động giữa ngân hàng thương mại với doanh nghiệp, chuyển sang quan hệ mua bán để ổn định giá trị đồng Việt Nam. Tuy nhiên, để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu, NHNN đã cho phép gia hạn đối với đối tượng này, đặc biệt là với nhu cầu vay ngắn hạn, vì chi phí vay ngoại tệ thấp hơn tiền đồng.

Còn nhớ cách đây vừa tròn 1 năm, NHNN đã ban hành Thông tư số 31/2016/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 24/2015/TT-NHNN quy định cho vay bằng ngoại tệ của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng vay là người cư trú. Với quy định này, thời gian cho vay ngoại tệ đã được gia hạn thêm từ 1/1/2017 đến hết ngày 31/12/2017.

Một số ý kiến cho rằng, NHNN linh hoạt gia hạn thêm việc cho vay ngoại tệ ở thời điểm này là hợp lý, bởi lẽ tỷ giá đang ổn định, dự trữ ngoại hối ở mức cao kỷ lục hơn 46 tỷ USD sẽ giúp chúng ta hoàn toàn chủ động ứng phó với biến động của thị trường ngoại hối khu vực và thế giới, mặt khác lại có thể hỗ trợ được doanh nghiệp xuất khẩu.

Tuy nhiên cũng có ý kiến lưu ý rằng, việc dừng cho vay ngoại tệ là nên làm bởi những rủi ro với tỷ giá cũng như tình trạng đô la hóa, và NHNN cũng cần dứt khoát hơn trong các quyết định, tránh việc gia hạn hết lần này đến lần khác, ảnh hưởng đến tính nhất quán của chính sách.