EU tìm được cứu tinh

Ngay từ năm 2022, khi Gazprom, tập đoàn năng lượng nhà nước Nga, cắt giảm nguồn cung khí đốt cho châu Âu, Ba Lan đã không rơi vào khủng hoảng như nhiều quốc gia khác trong khu vực. Nhờ chiến lược đa dạng hóa nguồn cung sớm, nước này không chỉ đủ khả năng tự cung tự cấp mà còn hướng tới mục tiêu cung ứng LNG cho các nước láng giềng.

Hiện tại, Ba Lan đã có một nhà ga LNG với công suất 8,3 tỷ mét khối tại cảng Swinoujscie trên Biển Baltic. Bên cạnh đó, nước này đang xây dựng một nhà ga nổi với công suất 6,1 tỷ mét khối, dự kiến hoàn thành vào năm 2028. Cả hai đều đã được công ty nhà nước Orlen SA đặt chỗ toàn bộ, phục vụ nhu cầu trong nước. Tuy nhiên, Ba Lan đang xem xét xây dựng thêm một nhà ga nổi mới nhằm thu hút các đối tác quốc tế và mở rộng vai trò trung chuyển trong khu vực.

So với các quốc gia khác như Croatia, Hy Lạp hay Litva, vốn cũng đầu tư vào hạ tầng LNG, thì vị trí địa lý của Ba Lan mang lại lợi thế đặc biệt. Nằm ở trung tâm mạng lưới khí đốt của châu Âu, Ba Lan có thể tiếp nhận LNG từ Mỹ và trung chuyển sang các nước không giáp biển như Hungary, Slovakia hay Cộng hòa Séc. Ngoài ra, khí LNG cũng có thể được đưa sang lưu trữ tại các kho dự trữ ngầm lớn của Ukraine.

Orlen đã bắt đầu vận chuyển LNG từ Mỹ sang Ukraine, với khối lượng dự kiến tăng từ 600 triệu mét khối trong năm 2025 lên hơn 1 tỷ mét khối vào năm 2026. Ukraine hiện cũng nhập LNG qua Litva, nhưng hành trình này dài và tốn kém hơn, nên việc mở thêm công suất gần hơn có thể giúp giảm chi phí vận chuyển đáng kể.

Mới đây, công ty vận hành hạ tầng khí đốt Gaz-System đã thực hiện một khảo sát khả thi cho dự án nhà ga mới. Kết quả cho thấy có tới 14 thực thể thể hiện nhu cầu sử dụng, với tổng nhu cầu vượt gần 4 lần công suất thiết kế ban đầu. Gần một nửa lượng khí này có thể được xuất khẩu. Theo kế hoạch, nhà ga cần đi vào hoạt động trong giai đoạn 2029-2030 để đáp ứng nhu cầu thị trường.

Tuy vậy, để hiện thực hóa tham vọng này, Ba Lan sẽ phải cải thiện nhiều yếu tố thể chế. Theo chuyên gia Matt Drinkwater từ Energy Aspects Ltd., môi trường thị trường ở Ba Lan hiện còn "khó tiếp cận" với thời gian đăng ký dài và quy định nghiêm ngặt về an ninh năng lượng. Điều này khiến các nhà buôn khí đốt quốc tế còn dè dặt.