Giá cổ phiếu thay đổi như thế nào sau ngày giao dịch không hưởng quyền?

Nếu bạn là nhà đầu tư chứng khoán mới (F0), chắc hẳn bạn đang tìm hiểu về cổ tức và tự hỏi: Khi một công ty trả cổ tức, giá cổ phiếu sẽ thay đổi ra sao sau ngày giao dịch không hưởng quyền?

Đây là một khía cạnh quan trọng, vì cổ tức không chỉ mang lại lợi nhuận mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến giá cổ phiếu trên thị trường. Bài viết này sẽ giải thích rõ ràng, dễ hiểu về ngày giao dịch không hưởng quyền, cơ chế thay đổi giá cổ phiếu , và những lưu ý thiết yếu để bạn tự tin hơn trong hành trình đầu tư.

Khi một công ty công bố trả cổ tức, họ chia sẻ một phần lợi nhuận cho cổ đông, thường dưới dạng tiền mặt hoặc cổ phiếu . Tuy nhiên, sau ngày giao dịch không hưởng quyền (quyền nhận cổ tức, quyền mua cổ phiếu phát hành thêm, quyền tham dự đại hội cổ đông...), tức ngày mà người mua cổ phiếu không còn được nhận cổ tức của đợt chi trả đó, giá cổ phiếu thường thay đổi .

Ngày giao dịch không hưởng quyền là gì?

Ngày giao dịch không hưởng quyền cổ tức là ngày mà người mua cổ phiếu không còn được nhận cổ tức của đợt chi trả đó. Theo quy định của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) và Hà Nội (HNX), ngày này thường là ngày làm việc tiếp theo sau ngày chốt quyền. Ví dụ, nếu ngày chốt quyền là thứ Hai, ngày không hưởng quyền sẽ là thứ Ba.

Vào ngày này, giá tham chiếu của cổ phiếu được điều chỉnh giảm để phản ánh giá trị cổ tức, vì công ty đã chi trả một phần tài sản (tiền mặt hoặc cổ phiếu mới), làm giảm giá trị nội tại của mỗi cổ phiếu . Tuy nhiên, giá thực tế trên thị trường không luôn giảm đúng bằng giá trị cổ tức do ảnh hưởng từ cung cầu, tâm lý nhà đầu tư, hoặc tin tức tích cực về công ty.

Công thức điều chỉnh giá khi trả cổ tức bằng tiền mặt

Khi công ty trả cổ tức bằng tiền mặt, giá tham chiếu vào ngày không hưởng quyền được điều chỉnh giảm đúng bằng giá trị cổ tức trên mỗi cổ phiếu . Công thức là: Giá tham chiếu mới = Giá tham chiếu cũ - Cổ tức tiền mặt mỗi cổ phiếu . Ví dụ, nếu giá cổ phiếu trước ngày không hưởng quyền là 50.000 đồng và công ty trả cổ tức 2.000 đồng mỗi cổ phiếu , giá tham chiếu mới sẽ là 48.000 đồng. Điều này phản ánh việc công ty chi tiền mặt, làm giảm tài sản và giá trị mỗi cổ phiếu . Tuy nhiên, giá thực tế có thể không giảm chính xác 2.000 đồng, vì các yếu tố như kỳ vọng tăng trưởng của công ty hoặc xu hướng thị trường chung có thể khiến giá tăng hoặc giảm khác đi.

Công thức điều chỉnh giá khi trả cổ tức bằng cổ phiếu

Khi công ty trả cổ tức bằng cổ phiếu , họ phát hành thêm cổ phiếu mới, làm tăng tổng số cổ phiếu lưu hành và pha loãng giá trị mỗi cổ phiếu . Công thức điều chỉnh giá tham chiếu là: Giá tham chiếu mới = Giá tham chiếu cũ / (1 + Tỷ lệ cổ tức) . Ví dụ, nếu công ty trả cổ tức 10% bằng cổ phiếu (cứ 10 cổ phiếu nhận thêm 1 cổ phiếu ) và giá cổ phiếu trước đó là 50.000 đồng, giá tham chiếu mới sẽ là 50.000 / (1 + 0,1) ≈ 45.454 đồng, tức giảm khoảng 9,09%. Mặc dù tổng giá trị danh mục (số cổ phiếu tăng, giá mỗi cổ phiếu giảm) thường không đổi, giá thị trường có thể dao động khác do tâm lý nhà đầu tư hoặc tin tức tích cực.

Công thức điều chỉnh giá khi phát hành thêm cổ phiếu

Khi công ty phát hành thêm cổ phiếu (ví dụ, để tăng vốn hoặc phát hành quyền mua), giá tham chiếu cũng được điều chỉnh để phản ánh sự pha loãng. Công thức là: Giá tham chiếu mới = (Giá tham chiếu cũ × Số cổ phiếu cũ + Giá phát hành × Số cổ phiếu mới) / (Số cổ phiếu cũ + Số cổ phiếu mới) .

Ví dụ, nếu công ty có 1 triệu cổ phiếu , giá tham chiếu 50.000 đồng, phát hành thêm 100.000 cổ phiếu với giá 20.000 đồng, giá tham chiếu mới sẽ là: (50.000 × 1.000.000 + 20.000 × 100.000) / (1.000.000 + 100.000) ≈ 47.273 đồng. Giá thị trường có thể biến động khác do cung cầu hoặc kỳ vọng về mục đích sử dụng vốn mới.

Tác động thực tế của thị trường

Mặc dù giá tham chiếu được điều chỉnh theo công thức, giá cổ phiếu thực tế trên thị trường không luôn tuân theo chính xác. Nếu công ty có triển vọng tốt, giá có thể phục hồi nhanh sau ngày không hưởng quyền, thậm chí tăng cao hơn. Ngược lại, nếu thị trường tiêu cực, giá có thể giảm sâu hơn giá trị cổ tức. Nhà đầu tư F0 cần hiểu rằng sự giảm giá này là bình thường và không nhất thiết là tín hiệu xấu, đặc biệt nếu bạn đầu tư dài hạn vào công ty có nền tảng vững chắc.

Lưu ý cho nhà đầu tư mới

Để đầu tư hiệu quả, bạn cần theo dõi lịch chi trả cổ tức, bao gồm ngày chốt quyền và ngày không hưởng quyền, qua thông báo từ công ty niêm yết hoặc CTCK như SSI, VNDIRECT, được công bố trên website HOSE, HNX, hoặc VSD.

Tránh mua cổ phiếu ngay trước ngày chốt quyền chỉ để nhận cổ tức, vì giá cổ phiếu thường tăng trước đó do kỳ vọng, dẫn đến rủi ro lỗ khi giá điều chỉnh giảm. Hãy ưu tiên các công ty có lịch sử trả cổ tức ổn định và tiềm năng tăng trưởng. Lưu ý rằng cổ tức tiền mặt chịu thuế thu nhập cá nhân 5%, làm giảm lợi nhuận thực tế. Cuối cùng, quản lý rủi ro bằng cách không dồn vốn vào một cổ phiếu và theo dõi thị trường để tránh quyết định cảm tính.

Sau ngày giao dịch không hưởng quyền cổ tức, giá cổ phiếu thường giảm tương ứng với giá trị cổ tức do cơ chế điều chỉnh giá tham chiếu, nhưng thị trường có thể khiến giá dao động khác. Nhà đầu tư F0 cần hiểu rõ quy trình này, theo dõi lịch cổ tức, và tập trung vào chiến lược dài hạn.