Grab thâu tóm Uber: Không có cơ sở khẳng định vi phạm Luật Cạnh tranh

Cách đây ít ngày, văn phòng Uber ra thông báo tạm thời đóng cửa, ngay sau thông tin Uber sáp nhập với Grab được phát đi

Ngày 26.3, Grab Việt Nam chính thức phát đi thông cáo cho biết hoàn tất thương vụ thâu tóm Uber tại khu vực Đông Nam Á. Để đảm bảo hoạt động bình thường, ổn định cho các đối tác tài xế, ứng dụng Uber tại Đông Nam Á sẽ tiếp tục hoạt động trong hai tuần tới. Uber vẫn giữ 27,5% cổ phần tại Grab, đồng thời CEO của Uber sẽ tham gia vào ban lãnh đạo của Grab.

Sau đó 1 ngày, ngày 27.3, Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) đã có văn bản yêu cầu Grab cung cấp thông tin để làm rõ thương vụ này. Theo đó, trên nguyên tắc để hoàn thành thương vụ ở thị trường Đông Nam Á, Grab và Uber phải xin phép cơ quan cạnh tranh của các nước tại Đông Nam Á có quy định này.

Văn bản cũng nêu rõ để có căn cứ xem xét, đánh giá việc mua lại theo quy định của pháp luật cạnh tranh, Cục Quản lý cạnh tranh yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thông tin, tài liệu có liên quan đến vụ mua lại nêu trên, hợp đồng Grab mua lại Uber tại Đông Nam Á. Thời hạn cuối cùng để cung cấp thông tin là trước ngày 3.4.

Luật sư Trương Thanh Đức cho rằng không có cơ sở khẳng định việc Uber sáp nhập vào Grab có hay không vi phạm Luật Cạnh tranh 

Xung quanh câu hỏi thương vụ Grab thâu tóm Uber liệu có dấu hiệu vi phạm Luật Cạnh tranh, Luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch HĐTV Công ty Luật BASICO cho rằng, không có cơ sở khẳng định việc Uber sáp nhập vào Grab vi phạm Luật Cạnh tranh.

Ông Đức nói: “Thứ nhất, việc sáp nhập là 2 doanh nghiệp ở nước ngoài, còn Grab Việt Nam là pháp nhân Việt Nam độc lập, chỉ có 49% vốn của Grab nước ngoài. Do đó, việc xem xét xác định thị phần thế nào là chưa rõ.

Giống như Google chiếm thị phần tra cứu thông tin rất lớn ở Việt Nam, nhưng nếu có việc sáp nhập, hợp nhất thì được áp dụng theo Luật của Mỹ, chứ không áp dụng luật Việt Nam.

Thứ hai, cơ quan chức năng chưa xác định rõ Uber, Grab là kinh doanh taxi hay kinh doanh dịch vụ công nghệ, nên chưa đủ cơ sở khẳng định thị phần kinh doanh taxi thế nào. Ít nhất cũng phải tách bạch được phần liên kết với các hãng taxi và phần còn lại (nếu có).

Thứ ba, kể cả trường hợp đã xác định rõ, 2 hãng này là kinh doanh taxi và xác định được thị phần liên quan thì cũng còn phải xác định tiếp là tính quy mô doanh thu trên toàn bộ 100% hay chỉ trên 20% doanh thu, là phần mà họ được hưởng và phải nộp thuế (80% còn lại là thuộc về các hãng taxi và tổ chức, cá nhân khác có đăng ký kinh doanh vận tải).

Thứ tư, tinh thị phần riêng loại taxi công nghệ hay tính toàn bộ thị trường taxi. Theo tôi phải tình toàn bộ, vì hoàn toàn cạnh tranh và thay thế nhau, trong đó có thể coi taxi công nghệ chỉ như là một phân khúc thị trường hay một dòng sản phẩm”.

Trường hợp sau khi Uber sáp nhập vào Grab, xuất hiện yếu tố độc quyền thì sẽ phải tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan

Theo Luật sư Trương Thanh Đức, có rất nhiều hãng taxi, nên người tiêu dùng và lái xe có thể lựa chọn, ít nhất là như thời điểm và địa bàn chưa có taxi công nghệ. Taxi công nghệ cũng có nhiều hãng đang và sẽ triển khai, nên chưa thấy rõ khả năng độc quyền. Trường hợp sau khi sáp nhập, xuất hiện yếu tố độc quyền thì sẽ phải tuân thủ các quy định của pháp luật liên quan.

Luật sư Trương Thanh Đức cũng cho biết, Điều 16 về “ Tập trung kinh tế”, Luật Cạnh tranh năm 2004 quy định, tập trung kinh tế là hành vi của doanh nghiệp bao gồm: Sáp nhập doanh nghiệp; hợp nhất doanh nghiệp; mua lại doanh nghiệp; liên doanh giữa các doanh nghiệp; các hành vi tập trung kinh tế khác theo quy định của pháp luật.

Điều 18 về “Trường hợp tập trung kinh tế bị cấm”, Luật Cạnh tranh năm 2004 quy định: Cấm tập trung kinh tế nếu thị phần kết hợp của các doanh nghiệp tham gia tập trung kinh tế chiếm trên 50% trên thị trường liên quan.

Điều này có thể được xem xét miễn trừ trong các trường hợp: Một hoặc nhiều bên tham gia tập trung kinh tế đang trong nguy cơ bị giải thể hoặc lâm vào tình trạng phá sản; việc tập trung kinh tế có tác dụng mở rộng xuất khẩu hoặc góp phần phát triển kinh tế - xã hội, tiến bộ kỹ thuật, công nghệ; doanh nghiệp sau khi thực hiện tập trung kinh tế vẫn thuộc loại doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Đề cập đến điều kiện, thủ tục sáp nhập, Luật sư Đức cho biết, theo quy định tại Điều 20 về “Thông báo việc tập trung kinh tế”, Luật Cạnh tranh năm 2004, các doanh nghiệp tập trung kinh tế có thị phần kết hợp từ 30% đến 50% trên thị trường liên quan, đại diện hợp pháp của các doanh nghiệp đó phải thông báo cho Cục quản lý cạnh tranh, bộ Công thương trước khi tiến hành tập trung kinh tế.