Hàng loạt doanh nghiệp ngoại than phiền về thiếu điện, muốn mua điện trực tiếp mà không qua EVN

Tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam năm 2024 (VBF 2024), vấn đề cung ứng điện, thiết lập các quy định để có thể cung cấp năng lượng từ các dự án năng lượng tái tạo trực tiếp đến người dùng cuối (chứ không phải qua EVN và lưới điện)…. được nhiều nhà đầu tư nước ngoài nhắc đến.

Theo ông Hong Sun, Chủ tịch Hiệp hội DN Hàn Quốc tại Việt Nam (KoCham) cho biết trong thời gian từ tháng 6-7/2023, nhiều khu vực ở miền Bắc Việt Nam (Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Nam, Phú Thọ, Vĩnh Phúc v.v…) xảy ra tình trạng bị cắt điện do thiếu điện và ở một số khu công nghiệp cũng đã tiến hành cắt điện có báo trước với tần suất khoảng 1-2 lần/tuần.

Than phiền vì thiếu điện, cân nhắc đầu tư vì thiếu điện

"Chính phủ Việt Nam cũng nhận thức được rằng hiện tượng thiếu điện như vậy là yếu tố gây trở ngại lớn cho việc thu hút đầu tư nước ngoài và nâng cao năng lực cạnh tranh sản xuất của doanh nghiệp Việt Nam, đồng thời đã có nhiều nỗ lực nhằm đề ra giải pháp, tuy nhiên đây là vấn đề khó có thể giải quyết được trong thời gian ngắn", ông Hong Sun nêu.

Chủ tịch KoCham cho rằng, các DN Hàn Quốc mong muốn đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt các DN công nghệ cao như bán dẫn đang chỉ ra rằng hiện tượng thiếu điện của Việt Nam là một trong những yếu tố lớn khiến họ chần chừ trong việc đưa ra quyết định đầu tư. Lập trường của các doanh nghiệp toàn cầu khác trong lĩnh vực công nghiệp cao mà Chính phủ Việt Nam mong muốn thu hút đầu tư cũng tương tự.

"Các công ty Hàn Quốc hiện rất quan tâm đến các ngành sử dụng nhiều công nghệ, phù hợp với xu hướng thân thiện môi trường như điện mặt trời áp mái, tuy nhiên họ đang ngần ngại việc tiến đầu tư do việc cung cấp điện không ổn định và các quy định pháp luật liên quan chưa rõ ràng", Chủ tịch KoCham thông tin.

Đại diện DN Hàn Quốc đề nghị Chính phủ Việt Nam có phương án cung cấp điện thông suốt trong các khu công nghiệp để các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, trong đó có doanh nghiệp Hàn Quốc có thể duy trì hoạt động sản xuất ổn định

Cùng vấn đề, ông Joseph Uddo, Chủ tịch Hiệp hội DN Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham), nhấn mạnh một trong các nhu cầu chính của tất cả các doanh nghiệp và bất kỳ nhà đầu tư trong tương lai đó là nhu cầu về sự ổn định của nguồn cung cấp năng lượng và khả năng tiếp cận năng lượng tái tạo ngay lập tức.

Doanh nghiệp ngoại "thúc" đẩy nhanh việc mua bán điện trực tiếp, không qua EVN

Đáng chú ý, Chủ tịch AmCham khuyến nghị Chính phủ xem xét điều chỉnh các Thỏa thuận mua bán điện (PPA) theo tiêu chuẩn quốc tế để tạo điều kiện cho các tổ chức đa phương và tổ chức Tài chính Phát triển cho vay các dự án lớn về Chuyển đổi Năng lượng và lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Theo ông, các nhà đầu tư hiện tại cần các quy định hợp lý hơn để có thể có thể cung cấp năng lượng tái tạo, vì nhiều nhà đầu tư mới và các dự án mở rộng cần có khả năng tiếp cận năng lượng tái tạo để xem xét đầu tư. Những vấn đề then chốt bao gồm việc triển khai Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, xây dựng Nghị định về phát triển điện mặt trời trên mái nhà, tiếp cận năng lượng tái tạo trong các khu công nghiệp và hướng dẫn cơ chế Hợp đồng mua bán điện trực tiếp (DPPA).

"Chúng tôi rất vui và được khích lệ bởi những tín hiệu cho thấy DPPA có thể được triển khai vào ngày 1 tháng 7 năm nay. Các thành viên của Hiệp hội chúng tôi – cùng với các nhà đầu tư và khách hàng, luôn sẵn sàng hỗ trợ triển khai sớm nhất chương trình đáng mong đợi từ lâu này", Vị Chủ tịch AmCham bày tỏ.

Liên quan tới hợp đồng mua bán điện (PPA), ông Gabor Fluit, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu (EuroCham) tại Việt Nam nhấn mạnh cơ chế thiết lập các quy định để có thể cung cấp năng lượng từ các dự án năng lượng tái tạo trực tiếp đến người dùng cuối (chứ không phải qua EVN và lưới điện), với việc bao tiêu trực tiếp dưới hình thức Thỏa thuận mua bán điện trực tiếp (DPPA) giữa nhà phát điện và người tiêu dùng cuối cùng.

Đại diện EuroCham kiến nghị Bộ Công Thương, ngành điện nên sửa đổi PPA giữa EVN và các nhà sản xuất năng lượng sạch để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế nhằm tận dụng tối đa lợi ích giảm chi phí của các quy trình đấu giá theo kế hoạch, từ đó đưa ra các điều khoản chính và khoản chấp nhận thanh toán đầy đủ nhằm giải quyết mối quan ngại của các bên cho vay quốc tế.

"Cho phép người tiêu dùng điện tiếp cận năng lượng sạch bằng cách triển khai DPPA trong các chương trình thí điểm và bằng cách giảm bớt các rào cản pháp lý đối với các nhà máy năng lượng sạch sau công tơ", ông Gabor Fluit nói.

Theo đại diện EuroCham, cần khuyến khích triển khai ngay Chương trình thí điểm DPPA, không nhất thiết chỉ giới hạn ở một dự án duy nhất, với các tiêu chí phù hợp và thủ tục hiệu quả để lựa chọn các dự án thí điểm và giảm bớt gánh nặng pháp lý đối với các công ty mong muốn triển khai các nhà máy năng lượng sạch trên sau công tơ.