Hàng trăm nghìn tấn hàng của Việt Nam ồ ạt đổ bộ Campuchia: thuế xuất khẩu 0%, nước ta đứng top thế giới với sản lượng 20 triệu tấn

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, tính chung trong 9 tháng đầu năm, Việt Nam đã xuất khẩu gần 8 triệu tấn sắt thép với kim ngạch 5,1 tỷ USD, giảm cả lượng và trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Dù vậy thị trường chứng kiến sự phục hồi khi tháng 9 xuất khẩu tăng 2 chữ số so với tháng 8.

Dù thị trường chung giảm nhưng một số thị trường lại đang chứng kiến mức xuất khẩu tăng mạnh. Cụ thể, Campuchia đang là thị trường xuất khẩu lớn nhất của sắt thép Việt Nam với hơn 1,12 triệu tấn, trị giá hơn 644 triệu USD, tăng 30% về lượng và tăng 18% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Giá xuất khẩu bình quân 571 USD/tấn, giảm hơn 8% so với cùng kỳ năm trước.

Sản phẩm sắt thép của Việt Nam được áp dụng thuế suất 0% khi xuất khẩu sang Campuchia, dựa theo Thỏa thuận thúc đẩy thương mại song phương giữa Việt Nam và Campuchia bên lề Hội nghị cấp cao ACMECS lần thứ 7, CLMV lần thứ 8 và Diễn đàn Kinh tế thế giới về khu vực Mekong.

Đứng thứ 2 là thị trường Italy, chi hơn 519 triệu USD để nhập khẩu 825 nghìn tấn sắt thép các loại, giảm 18% về lượng và 19% về kim ngạch. Ấn Độ là thị trường lớn thứ 3, tăng nhập 6% về lượng nhưng giảm 9% về kim ngạch.

Xuất khẩu thép sang Mỹ giảm trong bối cảnh nước này liên tiếp đưa ra các biện pháp thuế quan đối với các mặt hàng kim loại, đặc biệt là với thép .

Hồi tháng 2, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh áp thuế 25% lên mặt hàng hàng thép và nhôm nhập khẩu vào nước này. Đến đầu tháng 6, mức thuế này được nâng lên 50% (trừ hàng xuất xứ từ Anh).

Ngoài mức thuế chung áp dụng cho các quốc gia, một số sản phẩm thép Việt Nam chịu tác động bởi thuế chống bán phá giá. Hồi tháng 4, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) công bố quyết định sơ bộ về thuế chống bán phá giá đối với tôn mạ Việt Nam từ 39,84% đến 88,12%, tuỳ doanh nghiệp.

Cuối tháng 9, thép cán nóng của Việt Nam xuất sang EU chịu thuế 12,1%. Đây là kết quả của cuộc điều tra kéo dài hơn một năm, khởi xướng từ tháng 8-2024 theo đơn kiện của Hiệp hội Thép châu Âu, với lập luận rằng thép giá rẻ từ bên ngoài đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành sản xuất nội khối.

Tuy nhiên Tập đoàn Hòa Phát, bao gồm Công ty CP Thép Hòa Phát Dung Quất và các công ty thành viên như thép cán nguội, Tôn Hòa Phát, ống thép Hòa Phát tại Hưng Yên, Bình Dương và Đà Nẵng, được miễn hoàn toàn thuế chống bán phá giá.

Mức thuế 0% giúp Hòa Phát duy trì lợi thế cạnh tranh tại thị trường châu Âu, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hạ nguồn sử dụng HRC của tập đoàn này yên tâm xuất khẩu sang EU mà không gặp rào cản về nguồn gốc nguyên liệu.

Ngược lại, nhà sản xuất lớn nhất thép cán nóng Việt Nam là Formosa Hà Tĩnh cùng nhiều doanh nghiệp khác vẫn phải gánh thuế 12,1%, đối diện nguy cơ thu hẹp thị phần tại châu Âu.

Nhận định chung cho thấy năm 2025, sản xuất và tiêu thụ thép trong nước được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng, đặc biệt là ở phân khúc thép xây dựng và các sản phẩm thép phục vụ đầu tư công. Tuy nhiên, xuất khẩu thép có thể gặp khó khăn do các rào cản thương mại gia tăng.

Khánh Vy