Hàng Trung Quốc “núp bóng” hàng Việt xuất Mỹ, 3 Bộ cùng lo ngại

"Núp bóng" đầu tư để lấy C/O đi Mỹ

Bộ Công Thương vừa có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý xuất khẩu gỗ dán sang Mỹ.

Theo số liệu Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Vifores) cung cấp cho Bộ Công Thương: Năm 2018, lượng gỗ dán xuất khẩu tới thị trường Mỹ đạt 320.000 m3, tăng gấp 5 lần so với năm 2017. Nhập khẩu gỗ dán, gỗ ghép đạt 450.000 m3, tăng gần 20% so với năm 2017.

Trong khi đó, sản lượng gỗ dán của Việt Nam trong năm 2018 được Vifores cập nhật sơ bộ tính toán dựa trên tổng công suất 36 nhà máy đã báo cáo Hiệp hội là khoảng hơn 1,4 triệu m3, tăng hơn 500.000 m3 so với năm 2017.

Nguyên nhân gia tăng sản lượng được Vifores nhận định do có 6 nhà máy mới được xây dựng và một số nhà máy mở rộng công suất thiết kế. Tuy nhiên, trên cơ sở những số liệu sản xuất, xuất khẩu gỗ dán, Vifores cũng đặt ra nghi vấn lượng xuất khẩu mặt hàng gỗ dán chênh lệch so với công suất thiết kế của ngành, có khoảng 500.000 m3 là do thương mại.

Ngay sau đó, trong câu chuyện chống gian lận thương mại, xuất xứ mặt hàng gỗ dán, Tổng cục hải quan (Bộ Tài chính) đã nhanh chóng vào cuộc, tập trung vào 4 doanh nghiệp có tên trong danh sách mà Vifores cung cấp.

"Hiện nay, Tổng cục Hải quan cũng đã có chỉ đạo Cục Điều tra chống buôn lậu triển khai chuyên đề chống buôn lậu, gian lận thương mại, xuất xứ măt hàng gỗ dán. Cơ quan hải quan cũng đã đưa 4 doanh nghiệp và danh sách luồng đỏ để tăng cường quản lý, kiểm tra chặt chẽ thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu gỗ của các doanh nghiệp trong danh sách Vifores cung cấp", Bộ Công Thương nêu rõ.

Trong nội dung báo cáo Thủ tướng, Bộ Công Thương không quên đưa vào những đánh giá, nhận định từ Cục An ninh kinh tế (Bộ Công an).

Theo đó, Cục An ninh kinh tế thời gian qua đã tiến hành xác minh và cung cấp cho Bộ Công Thương thông tin về hoạt động sản xuất, kinh doanh của một số doanh nghiệp gỗ dán. Trên cơ sở kết quả xác minh, Cục An ninh kinh tế đưa ra nhận định là có việc các doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu gỗ dán từ Trung Quốc, sau đó gia công để xuất khẩu hoặc bán cho các doanh nghiệp khác xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Bên cạnh đó, đã xuất hiện tình trạng các doanh nghiệp nước ngoài "núp bóng" để đầu tư lấy C/O để xuất khẩu gỗ dán sang thị trường Hoa Kỳ nhằm lẩn tránh thuế.

Tăng nguy cơ gian lận xuất xứ hàng hóa

Bộ Công Thương nhận định rằng, trong bối cảnh mặt hàng gỗ dán nhập khẩu từ Trung Quốc bị Mỹ áp thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp và đến nay thuế nhập khẩu đã nâng từ 10-25%, đã và đang làm gia tăng nguy cơ gian lận về xuất xứ hàng hóa, có khả năng tác động tiêu cực đến sản xuất, chế biến gỗ dán của Việt Nam.

Bộ này nhận thấy có dấu hiệu gian lận thương mại, lợi dụng hoạt động đầu tư để "núp bóng" nhằm lấy xuất xứ Việt Nam đối với mặt hang gỗ dán xuất khẩu sang Mỹ. Số liệu xuất khẩu gỗ dán tăng đột biến sang Mỹ năm 2018 và những tháng đầu năm 2019 đã phần nào phản ánh nhận định trên.

Để ngăn tình trạng này, bảo vệ doanh nghiệp làm ăn chân chính, Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng giao Bộ xây dựng và ban hành thông tư quy định về việc tạm ngừng kinh doanh chuyển khẩu, kinh doanh tạm nhập gỗ dán vào Việt Nam sau đó tái xuất sang Mỹ.

Giao Bộ Công Thương xây dựng chương trình khai báo tự nguyện thông tin các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất gỗ dán xuất khẩu sang Mỹ nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý của các cơ quan quản lý Việt Nam cũng như Mỹ đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh gỗ dán.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cũng muốn xây dựng một thông tư quy định thương nhân xuất khẩu gỗ dán sang Mỹ phải đăng ký mã số thương nhân xuất khẩu (theo cơ chế đăng ký, kê khai công suất của các cơ sở sản xuất của chính doanh nghiệp hoặc doanh nghiệp cung ứng hàng).

Ngoài ra, Bộ này còn kiến nghị Thủ tướng giao Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban chỉ đạo 389 quốc gia) chủ trì, phối hợp với các bộ/ngành, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), địa phương, hiệp hội tiến hành kiểm tra toàn diện, theo dõi, đấu tranh, ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm, gian lận thương mại về xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp đối với các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu gỗ dán trong cả nước nói riêng cũng như các mặt hàng có nguy cơ bị gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp nói chung.