Hé lộ công ty 10 năm tuổi và vị Tiến sĩ trở về từ Nhật Bản đứng sau lô vaccine "Made in Vietnam" kỷ lục vừa xuất sang Philippines

Vaccine "Made in Vietnam" ra thế giới

Sáng 9/9, lô hàng 340.000 liều vaccine dịch tả lợn châu Phi (ASF) của Việt Nam xuất khẩu sang Philippines. Đây là lô vaccine dịch tả lợn châu Phi xuất khẩu lớn nhất từ trước tới nay, thực hiện theo đặt hàng của Philippines.

Việt Nam là quốc gia tiên phong trên thế giới trong việc nghiên cứu, sản xuất và thương mại hóa vaccine phòng dịch tả lợn châu Phi (ASF). Từ tháng 7/2023, sản phẩm AVAC ASF LIVE do Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam phát triển đã chính thức được lưu hành trong nước. Đến nay, Việt Nam vẫn là nước duy nhất sản xuất thành công vaccine ASF, và sản phẩm này không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa mà còn bước đầu xuất khẩu ra thị trường quốc tế.

Tháng 8/2024, lô vaccine thương mại đầu tiên (160.000 liều) chính thức được Philippines cấp phép nhập khẩu, sau quá trình tiêm thử nghiệm tích cực. Đến tháng 9/2025, nước này tiếp tục đặt thêm 340.000 liều, nâng tổng số lượng nhập khẩu từ Việt Nam lên nửa triệu liều.

Ngoài Philippines, vaccine này cũng đã xuất khẩu sang Indonesia (120.000 liều thương mại từ tháng 6/2025) và Nigeria (5.000 liều thử nghiệm).

Hiện AVAC đang xúc tiến thủ tục đăng ký lưu hành tại nhiều quốc gia khác như Ấn Độ, Malaysia, Nepal, Myanmar, Lào, Campuchia và một số nước châu Phi. Đáng chú ý, năm 2025 Tổ chức Thú y Thế giới (WOAH) đã ban hành bộ tiêu chuẩn đối với vaccine ASF và AVAC ASF LIVE đáp ứng được các tiêu chuẩn này.

Công ty 10 năm tuổi có 5 năm nghiên cứu vaccine tả lợn châu Phi

Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam được thành lập vào năm 2015. Ông Vũ Tiến Lâm giữ chức vụ Chủ tịch Hội đồng quản trị đồng thời là người đại diện pháp luật của công ty.

Trước đó, hoạt động của AVAC đã có lịch sử từ năm 2012 dưới dạng Công ty TNHH một thành viên, tập trung vào Trung tâm nghiên cứu và phát triển vaccine và dịch vụ xét nghiệm thú y.

AVAC chính thức tham gia vào đường đua khốc liệt nghiên cứu làm vắc xin tả lợn châu Phi vào năm 2020.

Năm 2021, Chủ tịch AVAC Vũ Tiến Lâm (Chủ tịch AVAC) mời TS Nguyễn Văn Điệp về nước để trực tiếp tham gia nghiên cứu và phát triển vaccine phòng dịch tả lợn châu Phi (ASF). Từ tháng 10/2021, TS Nguyễn Văn Điệp được bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần AVAC Việt Nam.

TS Nguyễn Văn Điệp sinh năm 1983. Ông tốt nghiệp Khoa Thú y, Đại học Nông nghiệp I Hà Nội (nay là Học viện Nông nghiệp Việt Nam) năm 2006; được giữ lại làm giảng viên.

Ông Điệp từng nhận học bổng toàn phần Monbukagakusho (Nhật Bản) để theo học tiến sĩ chuyên ngành bệnh lý thú y tại Đại học Miyazaki.

Năm 2015, TS Điệp được vinh danh là "Sinh viên xuất sắc nhất" tại Hội nghị quốc tế về "Bệnh mới nổi và tái xuất hiện trên lợn lần thứ 7" tại Kyoto, Nhật Bản

Năm 2018, ông hoàn thành nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Miyazaki và tiếp tục làm nghiên cứu sau tiến sĩ tại Khoa Thú y, Đại học Kagoshima — tập trung vào virus lợn (PRRS, PED) và phát triển các dòng tế bào thích hợp.

Sau khi về làm việc tại AVAC, ông Điệp là "kiến trúc sư trưởng" cho công trình vaccinedịch tả lợn châu Phi thương mại hóa thành công.

Chia sẻ tại buổi lễ xuất khẩu vaccine sang Philippines, TS. Nguyễn Văn Điệp, tính đến tháng 9/2025 đã có hơn 4,3 triệu liều AVAC ASF LIVE được đưa ra thị trường.

Trong đó hơn 3,7 triệu liều vaccine cung cấp trong nước, đã được sử dụng tại các trại chăn nuôi quy mô lớn và thông qua hệ thống thú y địa phương. Công ty hiện vẫn duy trì dự trữ khoảng 1,5 triệu liều để đảm bảo nguồn cung.

Theo TS Nguyễn Văn Điệp, trước đây, vaccine chỉ có dạng lọ 50 liều, với giá 60.000–70.000 đồng mỗi liều (tương đương 3–3,5 triệu đồng/lọ), phù hợp chủ yếu với các trang trại quy mô lớn. Tuy nhiên, phần lớn hộ chăn nuôi Việt Nam vẫn nhỏ lẻ, thường dưới 10 con lợn/hộ, nên khó tiếp cận vaccine do chi phí cao và nguy cơ lãng phí.

Để khắc phục, từ tháng 9/2025 AVAC sẽ giới thiệu dòng sản phẩm đóng gói 5 liều/lọ, giúp hộ chăn nuôi nhỏ tiết kiệm chi phí và góp phần mở rộng độ bao phủ tiêm phòng.