Kết nối tiêu thụ nông sản rồi... phá, nhiều HTX ở TPHCM chờ "chết"

“Đau đầu” tính việc kết nối

Ông Bùi Văn My – Giám đốc Trung tâm Tư vấn hỗ trợ nông nghiệp (Sở NNPTNT TP.HCM) cho hay, trong thời gian qua, các ngành chức năng cũng nhức đầu với việc kết nối tiêu thụ nông sản. Mặc dù, sản xuất nông nghiệp của TP.HCM chỉ mới đáp ứng được 15 – 20% nhu cầu người tiêu dùng, tuy nhiên sản phẩm làm ra của nông dân vẫn liên tục rơi vào tình trạng khó tiêu thụ, thậm chí… ế.

Sản xuất và thu mua rau tại HTX Phú Lộc (Củ Chi).  Ảnh:  K.H

Ông My cho rằng, trong thời gian kết nối thường xảy ra tình trạng phá hợp đồng. Ví dụ như tại HTX rau muống nước Nhị Bình (huyện Hóc Môn, TP.HCM). Ban đầu, HTX ký hợp đồng thu mua rau muống với nhiều xã viên giá 5.000 đồng/kg. Trong lúc giá thị trường khoảng 3.000 đồng/kg thì “không có chuyện gì để nói”, các hộ đều cung cấp rau đầy đủ. Tuy nhiên, đến khoảng tháng 4 hàng năm, khi giá rau muống trên thị trường nhích lên cao hơn giá thu mua của HTX, nhiều hộ thường nêu các lý do như rau xấu, thời tiết khắc nghiệt, sâu bệnh phá hại vườn… để phá hợp đồng.

“Số hộ nông dân phá hợp đồng không nhiều và không phải là tất cả nhưng đã ảnh hưởng nhiều tới các chương trình kết nối tiêu thụ nông sản do thành phố tổ chức. Vì một khi cơ quan chức năng giới thiệu các hộ nông dân đến doanh nghiệp thu mua và hai bên ký kết hợp đồng rồi mà bà con không tuân thủ, sẽ ảnh hưởng tới cả vùng sản xuất” - ông My nhận định.

Ông Nguyễn Quốc Toản – Chủ tịch HĐQT HTX nông nghiệp, thương mại, dịch vụ Phú Lộc (huyện Củ Chi, TP.HCM) cho rằng, việc liên kết tiêu thụ với các doanh nghiệp, siêu thị còn nhiều khó khăn khi đa số siêu thị nằm trong các khu đông dân cư khiến việc giao hàng gặp nhiều cản trở khi giờ giao hàng trùng với giờ cấm tải.

Hơn nữa, số lượng hàng hóa giao cho siêu thị còn phân tán, nhỏ lẻ, trong khi nhà xưởng của HTX cũng chưa đạt chuẩn yêu cầu phục vụ cho sơ chế rau VietGAP, chưa trang bị được phòng lạnh, kho trữ lạnh để bảo quản rau củ sau thu hoạch.

Nhiều HTX nông nghiệp đang “chờ chết”

Theo ông Trần Ngọc Hổ - Phó Giám đốc Sở NNPTNT TP.HCM, thành phố hiện có 12/26 HTX ký kết hợp đồng kinh tế với thành viên, 2 HTX thực hiện tổ chức sản xuất với doanh nghiệp lớn, bao gồm HTX Tân Thông Hội (Củ Chi) với hơn 300 hộ sản xuất, tổng đàn bò sữa hơn 5.000 con; HTX Phước An với hơn 100 hộ sản xuất, tổng diện tích trồng rau an toàn hơn 25ha, trong đó 20ha đạt chuẩn VietGAP. Đây cũng là 2 HTX được Bộ NNPTNT bình chọn HTX nông nghiệp tiêu biểu của 63 tỉnh, thành cả nước.

Dẫu vậy, ông Hổ cũng thừa nhận, việc tiêu thụ sản phẩm của các HTX nông nghiệp còn nhiều khó khăn, thị trường tiêu thụ không ổn định, đặc biệt là chưa gắn kết được với doanh nghiệp trong quá trình tiêu thụ sản phẩm.

Bên cạnh yếu tố liên kết còn lỏng lẻo, nhiều HTX nông nghiệp tại TP.HCM hiện hoạt động không hiệu quả, cụ thể, có 8 HTX không còn hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, 18 HTX đang chờ… giải thể.

Số HTX cần giải thể do phương án tổ chức sản xuất, kinh doanh của HTX không phù hợp với yêu cầu của thị trường nên đã phải ngừng hoạt động trong thời gian dài. Do đó, cần phải tiến hành giải thể tự nguyện hoặc bắt buộc theo quy định của Luật Hợp tác xã 2012. “Tuy nhiên, việc giải thể HTX đang gặp khó khăn, vướng mắc do một số HTX chưa hoàn tất nghĩa vụ thuế đối với nhà nước, không chịu hợp tác với cơ quan chức năng trong quá trình thực hiện thủ tục giải thể” - ông Hổ cho biết thêm.