Không nới trần nợ công, tăng bội chi sẽ lỡ cơ hội phát triển?

Tiếp tục phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng trước Quốc hội sáng 12/11, đại biểu Nguyễn Cao Sơn - đoàn Hòa Bình đề nghị Bộ KH&ĐT cho biết việc xây dựng kịch bản để ứng phó với rủi ro về các cân đối lớn của nền kinh tế, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Bộ đã xây dựng để tiếp cận hai kịch bản đó là không có và có chương trình phục hồi. Đồng thời xác định mức độ nợ công, bội chi, lạm phát cho từng kịch bản.

Bộ KH&ĐT cũng đang cùng với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và của Chủ tịch Quốc hội để tính toán về việc sử dụng các công cụ, chính sách tài khóa và tiền tệ, khả năng huy động phân bổ, sử dụng và hấp thụ của nền kinh tế, trên quan điểm phải mạnh dạn hơn với tinh thần chỉ đạo chung là vừa tăng trưởng, vừa tăng quy mô của nền kinh tế, vừa tăng thu ngân sách nhà nước, vừa tạo nhiều việc làm cho xã hội nhưng vẫn bảo đảm an toàn về nợ công và bội chi ngân sách.

Đặc biệt, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, cần phải theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, nợ xấu và điều chỉnh, điều hành linh hoạt tiền tệ để giảm áp lực cho lạm phát, bảo đảm nguồn cung nguyên nhiên vật liệu hàng hóa thiết yếu đầu tư công thì phải có trọng tâm trọng điểm, đảm bảo hiệu quả và mang tính dẫn dắt để kích hoạt khi nguồn vốn ngoài nhà nước cùng tham gia.

Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng trả lời chất vấn của các ĐBQH.

Tranh luận với Bộ trưởng Bộ KH&ĐT tại Quốc hội, đại biểu Lê Minh Nam, đoàn Hậu Giang cho rằng, cần phải đánh giá kỹ lưỡng, toàn diện về thực trạng, nhu cầu, khả năng hấp thụ vốn đầu tư công và các yếu tố có liên quan trước khi quyết định. Về nợ công đến cuối năm 2021 chiếm khoảng 44% GDP nên cho dù giá trị tuyệt đối và nợ công không giảm nhưng mẫu số GDP tăng nên tỷ lệ này thấp đã tạo ra cảm giác còn dư địa để tăng nợ công nhưng thực chất thì không hoàn toàn như vậy.

Dẫn ý kiến của Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, đại biểu cho biết, giai đoạn 2016 - 2020 tổng vay của Chính phủ là 1.852.000 tỷ đồng, giai đoạn 2021 - 2025 dự kiến vay 3.068.000 tỷ đồng nên nợ công dự kiến năm 2025 chỉ khoảng 45,6% GDP mới, còn nếu tính theo GDP cũ là khoảng 57,9%, như vậy cũng đã vượt ngưỡng 55%. Nếu phải ưu tiên kiểm soát nợ công nhằm đảm bảo an ninh tài chính và cân đối vĩ mô, phải thận trọng khi quyết định.

Về bội chi ngân sách, đại biểu dẫn Báo cáo 424 của Chính phủ đặt mục tiêu giảm dần thâm hụt ngân sách cả giai đoạn 2021 - 2025 bình quân khoảng 3,7% GDP. Trong khi đó, theo dự kiến chương trình phục hồi kinh tế nếu làm tăng bội chi 1% thì sẽ tăng gánh nặng giảm thấp tỷ lệ này cho những năm tiếp theo. Vì vậy, đại biểu đề nghị trong chương trình phục hồi kinh tế cần phải tính toán thận trọng tỷ lệ nợ công, bội chi để hạn chế rủi ro.

Đại biểu cũng cho rằng, trước khi tính đến kịch bản tăng trưởng thì cần tập trung tính toán sử dụng các gói kích cầu, chính sách tài khóa, tiền tệ hợp lý để thúc đẩy phát triển kinh tế, tăng thu ngân sách, từ đó giảm bội chi và tăng cường quản trị hiệu quả nguồn lực hiện có bằng các giải pháp thích hợp, đặc biệt là quyết liệt trong thực hiện phân bổ và tăng cường giải ngân vốn đầu tư công.

Trả lời đề nghị của các đại biểu về việc cần đánh giá kỹ lưỡng toàn diện về thực trạng, nhu cầu khả năng hấp thụ vốn đầu tư công và các yếu tố có liên quan trước khi quyết định về nợ công, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, đây là vấn đề đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư lưu ý trong quá trình xây dựng chương trình phục hồi kinh tế và đã được tính toán hết sức thận trọng.

Thủ tướng Chính phủ cũng giao cho Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước cùng tính toán về dư địa còn lại, sử dụng các công cụ của chính sách tài chính, tài khóa, tiền tệ để xem xét sử dụng cụ nào và khả năng còn bao nhiêu, huy động bằng cách nào. Bộ trưởng đồng tình rằng đây là vấn đề hết sức quan trọng để đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô cũng như cân đối lớn nên khi tính toán phải hết sức thận trọng để đảm bảo phục hồi, tận dụng các cơ hội đảm bảo được các mục tiêu trong dài hạn, cân nhắc đến cả vấn đề an toàn, ổn định kinh tế vĩ mô.

Về đầu tư công, theo Bộ trưởng đây là vấn đề nan giải chưa giải quyết một cách triệt để. Nếu chúng ta giải ngân không tốt, kể cả gói hỗ trợ cho đầu tư công cũng rất khó hấp thụ.

“Bộ KH&ĐT đồng tình với ý kiến của các đại biểu cho rằng đây là một vấn đề hết sức quan trọng để đảm bảo sự ổn định kinh tế vĩ mô, các cân đối lớn nên khi tính toán cần hết sức thận trọng để làm sao vừa đảm bảo được phục hồi và phát triển cho nền kinh tế để tận dụng cơ hội, vừa đảm bảo được các mục tiêu trong dài hạn nên phải cân nhắc đến cả những vấn đề an toàn ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo pháp lý”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ.