Kiến nghị mới liên quan đến văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh

Ngày 5-11, Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP HCM (IEEr) tiếp tục có văn bản gửi Bộ Nội vụ, Bộ Công an và Bộ Nông nghiệp và Môi trường kiến nghị xem xét việc sắp xếp lại mô hình Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) cấp tỉnh theo đúng quy định pháp luật và thực tế hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp.

Theo IEEr, kiến nghị này dựa trên Công văn số 10217/VPCP-TCCV ngày 22-10-2025 của Văn phòng Chính phủ, trong đó Thủ tướng giao Bộ Nội vụ xem xét đề xuất của viện về việc giữ nguyên mô hình VPĐKĐĐ cấp tỉnh và lùi thời gian chuyển giao về cấp xã.

Viện cho rằng với tính chất đặc thù của ngành tài nguyên, việc duy trì văn phòng cấp tỉnh là phù hợp với chủ trương, pháp luật hiện hành và đảm bảo hiệu quả quản lý Nhà nước về đất đai.

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng IEEr, cho biết Báo cáo số 9864/BC-BNV ngày 29-10 của Bộ Nội vụ có đề cập “sắp xếp đội ngũ viên chức VPĐKĐĐ về cấp xã quản lý”. Tuy nhiên, Viện nhận thấy nội dung này thiếu cơ sở pháp lý, bởi Thông báo số 371-TB/VPTW ngày 4-10 của Văn phòng Trung ương và Công văn số 20/CV-BCĐ của Ban Chỉ đạo Chính phủ không hề nêu việc chuyển viên chức VPĐKĐĐ về cấp xã.

Theo phân tích của IEEr, ngành tài nguyên có tính kỹ thuật cao, đặc biệt trong lĩnh vực đo đạc, lập bản đồ, xác định ranh giới thửa đất và quản lý dữ liệu số. Việc “làm sạch” dữ liệu đất đai cần sự đồng bộ và kế thừa liên tục, mà điều này chỉ có thể bảo đảm nếu dữ liệu được quản lý thống nhất ở cấp tỉnh. Bởi vậy, quá trình số hóa dữ liệu tài nguyên cần được triển khai theo mô hình chính quyền hai cấp, trong đó VPĐKĐĐ cấp tỉnh giữ vai trò trung tâm về kỹ thuật, dữ liệu và nhân sự chuyên môn.

Trên cơ sở đó, Viện IEEr kiến nghị hai phương án cụ thể. Phương án thứ nhất, tách bạch chức năng: VPĐKĐĐ cấp tỉnh phụ trách kỹ thuật tài nguyên, còn cấp xã đảm nhiệm hành chính đất đai. Việc tổ chức phải tuân thủ Luật Đất đai 2024, Nghị định 102/2024 và Nghị quyết 316/NQ-CP/2025, đồng thời duy trì vai trò chuyên môn của VPĐKĐĐ cấp tỉnh.

Phương án thứ hai, duy trì VPĐKĐĐ cấp tỉnh là đầu mối duy nhất tiếp nhận và xử lý toàn bộ thủ tục về tài nguyên, đất đai, kể cả cấp sổ lần đầu, để bảo đảm chính quyền cấp xã tinh gọn, giảm tải hành chính và nâng cao hiệu quả quản lý.

Ông Thuận nhấn mạnh giữ nguyên VPĐKĐĐ cấp tỉnh là cần thiết vì đây là lĩnh vực đặc thù đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao và liên quan trực tiếp đến chiến lược chuyển đổi số quốc gia về dữ liệu tài nguyên. Việc thay đổi mô hình thiếu lộ trình rõ ràng có thể gây xáo trộn lớn.