Kinh tế lập loạt kỷ lục, Việt Nam bước vào giai đoạn ‘mơ lớn, làm lớn’ trước thềm “Kỷ nguyên vươn mình”

Tại Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII tháng 9/2024, ngay trong diễn văn khai mạc, Tổng  Bí thư Tô  Lâm nhấn mạnh: “Chúng ta xác định Đại hội XIV là Đại hội đánh dấu thời điểm đất nước bước vào kỷ nguyên mới – Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”.

Khái niệm “Kỷ nguyên vươn mình” không chỉ là một tuyên ngôn chính trị mà còn là kết tinh của 40 năm Đổi Mới. Từ một nền kinh tế bao cấp, quy mô kinh tế chỉ đạt 8 tỷ USD vào năm 1986, Việt Nam đã trở thành một trong những nền kinh tế năng động nhất thế giới, với quy mô GDP năm 2024 ước đạt 476,3 tỷ USD và dự kiến tăng lên trên 510 tỷ USD năm 2025, xếp thứ 32 thế giới và thứ 4 trong khu vực ASEAN.

Trên nền tảng đó, trong năm 2025, Bộ Chính trị đã ban hành 7 nghị quyết quan trọng như: Nghị quyết 59 về hội nhập quốc tế; Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân; Nghị quyết 71 về đột phá giáo dục; Nghị quyết 72 về chăm sóc sức khỏe Nhân dân….

Trong đó, sự ra đời của Nghị quyết 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 của Bộ Chính trị về “Hội nhập quốc tế trong tình hình mới” là “quyết sách đột phá”, đánh dấu bước ngoặt có tính lịch sử trong quá trình hội nhập của đất nước với việc định vị hội nhập quốc tế là động lực quan trọng đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Hội nhập quốc tế chuyển từ tiếp nhận sang đóng góp, từ hội nhập sâu rộng sang hội nhập đầy đủ, từ vị thế một quốc gia đi sau sang trạng thái một quốc gia vươn lên, tiên phong vào những lĩnh vực mới.

Tinh thần “vươn mình” ấy không chỉ có trên nghị quyết mà đã dần hiện hữu trong thực tế phát triển của Việt Nam: tăng trưởng vượt kỳ vọng, kinh tế ổn định, vị thế hội nhập ngày càng cao.

Báo cáo tóm tắt kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 5 năm 2021-2025 được Chính phủ trình lên Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 cho hay, kinh tế Việt Nam khẳng định đủ sức chống chịu trước các cú sốc bên ngoài, duy trì tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu thế giới. GDP năm 2025 dự kiến tăng trên 8%; bình quân giai đoạn 2021 - 2025 tăng 6,3%, cao hơn nhiệm kỳ trước (6,2%) (năm 2021 do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, tăng trưởng chỉ đạt 2,55%; giai đoạn 4 năm 2022 - 2025 tăng trưởng bình quân 7,2%/năm, vượt mục tiêu 6,5 - 7%) .

Quy mô nền kinh tế ước đạt 510 tỷ USD năm 2025, tăng từ mức 366 tỷ USD năm 2021. Với con số này, quy mô kinh tế của Việt Nam dự kiến sẽ tăng lên vị trí 32 thế giới. Bên cạnh đó, GDP bình quân đầu người năm 2025 ước đạt khoảng 5.000 USD, gấp 1,4 lần năm 2020, vào nhóm thu nhập trung bình cao. Cơ cấu kinh tế và chất lượng tăng trưởng chuyển biến tích cực.

Cũng trong giai đoạn 2021-2025, các động lực tăng trưởng truyền thống đều phát huy hiệu quả. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội khoảng 33,2% GDP, đạt mục tiêu 32 - 34%. Vốn đầu tư công đạt khoảng 3,4 triệu tỷ đồng, tăng gần 55% (số tuyệt đối tăng 1,2 triệu tỷ đồng) so với nhiệm kỳ trước; đầu tư không dàn trải, số dự án sử dụng ngân sách trung ương (NSTW) giảm từ 11 nghìn (nhiệm kỳ trước) xuống còn 4,6 nghìn dự án nhiệm kỳ này.

Hàng loạt công trình trọng điểm được triển khai như 3.245 km đường cao tốc, 1.711 km đường ven biển và Cảng hàng không quốc tế Long Thành (giai đoạn 1). Hạ tầng văn hóa, xã hội được đầu tư mạnh mẽ; hợp tác công tư xây dựng Trung tâm Triển lãm quốc gia (VEC) thuộc top 10 thế giới. Cùng lúc đó, 180 luật, pháp lệnh, 820 nghị định và hơn 4.300 quy định hành chính được cắt giảm, thể hiện tinh thần “Chính phủ hành động, kiến tạo phát triển”.

Tổng vốn FDI ước đạt 185 tỷ USD trong giai đoạn 2021-2025, tăng gần 9% so với nhiệm kỳ trước và thuộc nhóm 15 nước đang phát triển thu hút FDI lớn nhất thế giới. Quy mô thương mại tăng mạnh, từ 545,4 tỷ USD năm 2020 lên mức kỷ lục, ước khoảng 900 tỷ USD năm 2025, thuộc nhóm 20 quốc gia dẫn đầu thế giới. Du lịch phục hồi, năm 2025 đón khoảng 22 - 23 triệu lượt khách quốc tế, cao nhất từ trước đến nay. Quyết liệt phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ .

Nợ công giảm từ 44,3% GDP năm 2020 xuống còn khoảng 35 -36% năm 2025 (giới hạn là 60% GDP); bội chi NSNN bình quân giảm từ 3,53% GDP giai đoạn 2016 - 2020 xuống 3,1 - 3,2% GDP nhiệm kỳ 2021-2025. Vào tháng 10/2025, Tổ chức FTSE nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ cận biên lên mới nổi thứ cấp.

Song song với tăng trưởng kinh tế, Việt Nam còn đạt nhiều tiến bộ xã hội. Chẳng hạn, Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm từ 4,4% năm 2021 xuống khoảng 1,3% năm 2025. Thu nhập bình quân người lao động hằng tháng tăng từ 5,5 triệu đồng năm 2020 lên dự kiến 8,3 triệu đồng năm 2025.

Hoàn thành mục tiêu cơ bản xóa nhà tạm, nhà dột nát sớm 5 năm 4 tháng với trên 334 nghìn căn nhà. Triển khai xây dựng 633 nghìn căn nhà ở xã hội, đang phấn đấu hoàn thành 100 nghìn căn trong năm 2025.

Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Thủ tướng  Phạm  Minh Chính nhấn mạnh, thành quả này rất đáng trân trọng, tự hào trong bối cảnh khó khăn, cùng với sự tự lực, tự cường, tự chủ chiến lược của chúng ta, đã tạo thế, tạo đà, tạo lực, tạo niềm tin cho nhân dân, đất nước tiến vào kỷ nguyên mới – xây dựng đất nước giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc, vững bước tiến lên Chủ nghĩa xã hội.

“Trong điều kiện như vậy mà chúng ta làm được như thế, đó là sự nỗ lực rất lớn của hệ thống chính trị, nhân dân và doanh nghiệp, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, sự chỉ đạo trực tiếp của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và đồng chí Tổng  Bí thư”, Thủ tướng phát biểu.

Theo Dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, mục tiêu chiến lược đã được xác định rõ: đưa Việt Nam trở thành nước đang phát triển có thu nhập cao, nền kinh tế đổi mới sáng tạo, công nghiệp hiện đại vào năm 2030. Trong đó, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân cho giai đoạn 2026 - 2030 từ 10%/năm trở lên; GDP bình quân đầu người đến năm 2030 đạt khoảng 8.500 USD.

Trong bối cảnh Việt Nam bước vào "Kỷ nguyên Vươn Mình", ông Bruno Jaspert – Chủ tịch EuroCham bày tỏ sự đồng tình và ngưỡng mộ trước tinh thần khát vọng của Việt Nam khi dám đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào 2050, tăng trưởng 8% và vươn lên top 15 kinh tế lớn nhất thế giới.

"Nếu có quốc gia nào dám tuyên bố như vậy, thì đó chính là Việt Nam. Và tôi tin rằng mục tiêu trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2040 cho thấy Việt Nam đang hướng đến một quốc gia tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người", Chủ tịch EuroCham nhấn mạnh.

Theo ông Nguyễn Bá Hùng - Kinh tế trưởng Ngân hàng ADB, muốn đi xa hơn trong giai đoạn tới, Việt Nam cần kiên định đường lối và thực hiện hiệu quả hội nhập sâu rộng và thực chất hơn.

“Hội nhập thực chất nghĩa là cải thiện môi trường thể chế, chính sách, luật lệ phù hợp với chuẩn mực quốc tế để doanh nghiệp Việt quen với luật chơi toàn cầu ngay từ ‘sân nhà’”, ông Hùng nhận định.

Dựa trên nền tảng thể chế minh bạch và tương thích với thông lệ quốc tế, thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ các lợi ích công cộng và người tiêu dùng hiệu quả, Việt Nam vừa hấp dẫn hơn với nhà đầu tư nước ngoài, vừa giúp doanh nghiệp nội địa trưởng thành và thông thạo hơn với thông lệ kinh doanh quốc tế, nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Qua thực tiễn hội nhập 40 năm, nền kinh tế Việt Nam đã thể hiện được sự năng động và khả năng thích ứng với cạnh tranh quốc tế để đạt được thành tựu tăng trưởng vượt bậc, là cơ sở để hội nhập sâu rộng và thực chất hơn.

“Giống như nhiều nền kinh tế đã bứt phá, vai trò của Chính phủ là mở đường, kiến tạo và bảo đảm một ‘luật chơi công bằng’, còn doanh nghiệp tích cực tham gia cuộc chơi và cần không ngừng nâng cao sức cạnh tranh quốc tế”, Kinh tế trưởng Ngân hàng ADB cho hay.

Phát biểu tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Thủ tướng  Phạm  Minh Chính cho rằng, để đạt các mục tiêu phát triển dài hạn, đất nước không thể “tăng trưởng bình bình” mà phải có những bước đột phá chiến lược, dựa trên ba trụ cột lớn: sức mạnh dân tộc và con người Việt Nam; tài nguyên thiên nhiên và truyền thống văn hóa – lịch sử; cùng khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

“Chúng ta phải làm chủ được những yếu tố này mới có thể vươn xa ra biển lớn, bay cao vào vũ trụ và tiến sâu vào lòng đất. Tất cả bây giờ là phải có khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Cái này đã xác định với Nghị quyết 57, cùng với đó huy động nguồn lực sức mạnh từ nhân dân, từ doanh nghiệp,” Thủ tướng nhấn mạnh.

Bên cạnh ba động lực tăng trưởng truyền thống (gồm đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu), Thủ tướng cho rằng, chính sách vĩ mô tốt cũng là một động lực tăng trưởng. Đất nước còn dư địa lớn từ kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế sáng tạo và đặc biệt là chính sách tài khóa, tiền tệ phối hợp hài hoà.

“Với một không khí như hiện nay ‘Đảng chỉ đạo, Quốc hội thống nhất, Chính phủ cố gắng, nhân dân đồng hành, doanh nghiệp ủng hộ, bạn bè quốc tế giúp đỡ’ thì chỉ có bàn làm, không bàn lùi và tôi tin chắc là làm được”, Thủ tướng  Phạm  Minh Chính nhấn mạnh.