Kinh tế Trung Quốc 'trả giá đắt' sau đợt trấn áp quy định đối với mọi lĩnh vực

Bắc Kinh đã báo hiệu rằng sẽ đưa ra nhiều quy định hơn cho các doanh nghiệp trong những năm tới. Tuy nhiên, các nhà kinh tế nhận định giới chức nước này cần phải kiểm soát thật cẩn trọng về tốc độ và cường độ thực hiện của các quy định, giúp nền kinh tế không suy yếu nhanh hơn dự kiến trong năm nay.

Bình luận trong chuyến thăm tỉnh Hà Bắc mới đây, Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết Trung Quốc sẽ nỗ lực hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế và xã hội lớn đặt ra cho năm nay, đồng thời duy trì việc kiểm soát dịch bệnh nghiêm ngặt.

Dù rất khó để xác định tác động trực tiếp, nhưng dưới đây là những thay đổi của nền kinh tế Trung Quốc khi các quy định mới được áp dụng.

Giảm lượng khí thải CO2

Trung Quốc đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng là trung hoà carbon vào năm 2060. Đây là một mục tiêu đầy khó khăn, khi nước này thậm chí mức phát thải của nước này còn chưa đạt đỉnh. Ở lộ trình đầu tiên để đạt mục tiêu phát thải bằng 0, Bắc Kinh cam kết tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo và phát triển công nghệ mới, cũng như giảm lượng khí thải trên một đơn vị GDP.

Bắc Kinh đã cam kết cắt giảm sản lượng thép - lĩnh vực chiếm hơn 15% lượng khí thải quốc gia, và hiện đã giảm xuống mức thấp nhất trong 15 tháng vào tháng 7. Ngoài ra, sản lượng than cũng thấp nhất trong ít nhất 4 tháng.

Sản lượng thép của Trung Quốc giảm xuống mức thấp nhất trong 15 tháng vào tháng 7 (triệu tấn).

Các nhà kinh tế cho biết, tốc độ cắt giảm carbon quá nhanh có thể kìm hãm đà tăng trưởng kinh tế nều cầu vượt xa cung.

Ding Shuang - nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc và Bắc Á tại Standard Chartered Hồng Kông, nhận định: "Một số tỉnh đã thống nhất nghiêm ngặt về việc giảm lượng khí thải carbon và không có sự linh động. Điều này có thể gây tổn hại đến hoạt động kinh tế. Tăng trưởng kinh tế là mục tiêu ngắn hạn, trong khi giảm sản lượng thép là dài hạn. Nếu có sự mâu thuẫn, các nhà hoạch định chính sách sẽ ưu tiên tăng trưởng kinh tế và việc làm."

Kiểm soát thị trường bất động sản

Trung Quốc đang tiếp tục gia tăng quy định hạn chế đối với thị trường bất động sản vốn đang rất "nóng". Giới chức đã đưa ra các biện pháp bao gồm: tăng lãi suất thế chấp, tạm dừng đấu giá đất ở một số thành phố lớn và cấm các quỹ đầu tư huy động tiền để đầu tư vào các dự án phát triển khu dân cư.

Dữ liệu từ China Real Estate Information cho thấy, quy định hạn chế đã ảnh hưởng đến doanh số bán nhà - giảm 2 tháng liên tiếp tại các thành phố cấp cao nhất của quốc gia này. Rosealea Yao - nhà phân tích tại Gavekal, đã hạ dự báo về hoạt động khởi công xây dựng trong năm nay, với mức giảm 4% vào năm 2021 so với ước tính tăng 3% trước đó.

Doanh số bán nhà ở các thành phố lớn giảm 2 tháng liên tiếp.

Nomura cho rằng việc kiểm soát thị trường bất động sản sẽ chiếm hơn 1 nửa nguyên nhân khiến tăng trưởng GDP giảm xuống 4,7% trong nửa cuối năm, từ mức 12,7% trong 6 tháng đầu năm.

Ngoài doanh số bán nhà và các khoản đầu tư sụt giảm, các yêu cầu hạn chế đối với thị trường bất động sản cũng ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, bán vật liệu xây dựng, đồ nội thất, thiết bị gia dụng và dịch vụ tài chính đối với các khoản thế chấp.

Lu Ting - nhà kinh tế trưởng khu vực Trung Quốc tại Nomura, cho biết: "Thị trường đã phần nào chủ quan trước áp lực đối với ngành bất động sản. Tăng trưởng của hoạt động đầu tư và xây dựng trong 6 tháng đến 1 năm tới có thể chậm lại hoặc thậm chí giảm mạnh. ĐIều này sẽ tác động tương đối lớn đến lợi nhuận của các ngành liên quan và chính quyền địa phương."

Cải tổ ngành giáo dục trực tuyến

Trung Quốc đã tiến hành một cuộc đại tu lớn vào lĩnh vực công nghệ giáo dục trị giá 100 tỷ USD. Các công ty cung cấp dịch vụ gia sư hiện bị cấm kiếm lợi nhuận, huy động vốn hay phát hành cổ phiếu.

Các động thái này có liên quan đến các mục tiêu cơ bản về xã hội của Bắc Kinh là giảm tình trạng bất bình đẳng, giảm chi phí giáo dục để khuyến khích các gia đình sinh nhiều con hơn. Song, trong ngắn hạn, điều này sẽ gây khó khăn cho thị trường vốn và thị trường lao động.

Các nhà kinh tế cho rằng, tác động của cuộc trấn áp này đến việc làm và hoạt động tiêu dùng có thể chỉ là tạm thời, bởi chi tiêu sụt giảm có thể được bù đắp ở lĩnh vực khác.

Zhou Hao - chuyên gia kinh tế cấp cao về thị trường mới nổi Tain Commerzbank Singapore, nhận định: "Các trường công lập sẽ tạo nhiều cơ hội việc làm hơn sau khi các công ty dạy thêm thu hẹp hoạt động. Những quy định như vậy sẽ tạo ra sự điều chỉnh trong ngắn hạn, nhưng không tác động đến tổng cầu."

Hoạt động đi vay chậm lại

Chính quyền các địa phương đã giảm tốc độ bán trái phiếu có mục đích đặc biệt trong năm nay, một phần là có ít dự án hấp dẫn và quá trình đánh giá các dự án được thắt chặt hơn. Tốc độ đi vay chậm lại có nghĩa là nền kinh tế sẽ có ít động lực hơn trong năm nay từ hoạt động đầu tư cơ sở hạ tầng.

Tổng giá trị trái phiếu có mục đích đặc biệt của chính quyền địa phương phát hành trong năm 2020 và 2021 (nghìn tỷ CNY).

Dữ liệu từ Huachuang Securities cho thấy, đầu tư cơ sở hạ tầng trong tháng 7 đã giảm 10% so với 1 năm trước, mức thấp nhất kể từ khi đại dịch bùng phát hồi tháng 2 năm ngoái. Iris Pang - chuyên gia kinh tế trưởng về Trung Quốc tại ING Groep NV, cho biết, sự sụt giảm trong chi tiêu cho cơ sở hạ tầng sẽ khiến tăng trưởng GDP giảm khoảng 0,5 điểm phần trăm trong cả năm. 

Tham khảo Bloomberg