‘Miếng bánh‘ hấp dẫn từ thị trường bán lẻ khi EVFTA có hiệu lực

Không còn khái niệm "sân nhà"

Thị trường phân phối Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển do quy mô dân số lớn (khoảng 96 triệu người); cơ cấu dân số trẻ (60% dân số ở độ tuổi 18-50). Dự báo, chi tiêu hộ gia đình tăng trung bình 10,5%/năm và sẽ lên mức 714 USD/ tháng vào năm 2020.

Trong khi đó, tỷ lệ bao phủ của hệ thống bán lẻ hiện tại thấp hơn nhiều nước trong khu vực (Việt Nam chỉ đạt 25% tổng mức bán lẻ, trong khi ở Philippines là 33%, Thái Lan là 34%, Malaysia 60%, Singapore là 90%...).

Theo Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), thời gian qua, làn sóng vốn trong nước và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục "đổ" vào ngành bán lẻ Việt Nam. Trên thị trường đã nổi lên một số nhà phân phối bán lẻ bao gồm cả doanh nghiệp trong nước và nước ngoài đang nắm giữ thị phần chủ yếu, cạnh tranh lẫn nhau và đi đầu trong những xu hướng bán lẻ mới.

Các tập đoàn kinh doanh bán lẻ lớn của nước ngoài như: Lotte, Central Group, Aeon, Circle K, K Mart, Auchan, Family Mart… đã liên tục đẩy mạnh chiến lược thâm nhập và mở rộng thị trường bán lẻ tại Việt Nam.

Theo bà Lê Việt Nga, Phó vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước: "Điều này cho thấy tiềm năng thị trường bán lẻ Việt Nam lớn, nhưng cuộc đua giành thị phần trong lĩnh vực này cũng ngày càng gay gắt. Khi EVFTA có hiệu lực, thị trường trong nước có cơ hội tiếp cận và hấp thụ nguồn vốn đầu tư lớn, công nghệ quản lý tiên tiến, hiện đại trong hoạt động thương mại từ các nước EU".

Người dân đến mua hàng tại siêu thị AEON MALL Long Biên.

"Tuy nhiên, việc thực thi các cam kết EVFTA cũng đồng nghĩa với việc doanh nghiệp nội phải mở cửa thị trường cho hàng hóa, dịch vụ đến từ các nước đối tác thuộc EVFTA, lúc đó sẽ không còn khái niệm "sân nhà". Điều này cho thấy, thách thức đối với doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa chính là áp lực cạnh tranh với hàng hóa giá rẻ, dịch vụ chất lượng tốt từ các nước đối tác trên chính thị trường nội địa. Do đó, có thể dẫn đến khả năng các doanh nghiệp phân phối, sản xuất trong nước dễ bị thâu tóm bởi các doanh nghiệp nước ngoài", bà Lê Việt Nga nhận định.

Nâng cao sức cạnh tranh

Bà Lê Việt Nga cho biết thêm, thời gian để triển khai và thực thi các cam kết tại các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới nói chung và EVFTA nói riêng đang là lực cản lớn đối với Việt Nam. Với các FTA thông thường, tổng thời gian thực thi tất cả các cam kết kéo dài 10 năm. Với EVFTA, Việt Nam sẽ phải thực hiện các cam kết chỉ trong 5-7 năm, trong đó, nhiều điều khoản sẽ phải thực hiện ngay sau khi hiệp định có hiệu lực, nhiều thỏa thuận sẽ phải thực hiện sau 2-3 năm.

Trong khi đó, trình độ phát triển của Việt Nam vẫn đang ở mức trung bình và thấp, nên việc thực thi các cam kết EVFTA đồng nghĩa với việc Việt Nam phải mở cửa thị trường cho hàng hóa, dịch vụ đến từ các nước đối tác thuộc EVFTA, nhiều ngành chủ lực của Việt Nam sẽ gặp không ít những thách thức.

Vì vậy, về phía doanh nghiệp, để hạn chế những tác động tiêu cực và tận dụng các cơ hội mới do EVFTA mang lại, các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước cần tập trung, nghiên cứu kỹ những nội dung, các quy tắc nội khối để có sự chuẩn bị sẵn sàng trong việc tận dụng những cơ hội có được từ EVFTA; chuẩn bị và nâng cao khả năng xử lý những vấn đề mới, phi truyền thống như lao động, môi trường... Đặc biệt, cần nâng cao chất lượng dịch vụ bán lẻ trên cơ sở nghiên cứu ứng dụng công nghệ bán lẻ hiện đại, phương thức quản trị kinh doanh tiên tiến, đa dạng hóa và phát triển bán lẻ đa kênh, nhằm tránh rủi ro, nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Nguyễn Văn Thân cho rằng, doanh nghiệp bán lẻ cần nghiên cứu kỹ các nội dung, quy tắc của Hiệp định, có sự chuẩn bị sẵn sàng để tận dụng cơ hội. Đồng thời, cần tăng cường liên kết, hợp tác với đối tác trong và ngoài nước để tận dụng công nghệ, quản lý, thị trường... qua đó nâng cao khả năng tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao chất lượng, giá trị và sức cạnh tranh.