Sàn giao dịch vàng: Tổ chức theo hướng nào?

Xác định vai trò của thị trường vàng

Ông Đinh Nho Bảng - Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam nhận định, nhu cầu giao dịch và tích trữ vàng trong dân vẫn rất lớn bất chấp giá vàng neo cao kỷ lục 2 năm qua. Tuy nhiên, sự thiếu vắng một sàn giao dịch vàng quốc gia khiến cộng đồng doanh nghiệp trăn trở nhiều năm nay.

Theo ông Bảng, các cường quốc xuất khẩu trang sức như Trung Quốc, Ấn Độ hay Thổ Nhĩ Kỳ đều sở hữu sàn giao dịch vàng lớn. Đây là nơi cung cấp nguồn nguyên liệu ổn định, giúp doanh nghiệp (DN) chủ động sản xuất, từ đó tạo việc làm và mang về nguồn thu ngoại tệ lớn từ xuất khẩu.

"Ngành nữ trang Việt Nam có tiềm năng lớn, DN đã đầu tư mạnh vào công nghệ nhưng lại thiếu nguyên liệu. Một sàn giao dịch vận hành minh bạch không chỉ tạo kênh đầu tư an toàn cho người dân mà còn là cơ sở để Việt Nam trở thành trung tâm chế tác, xuất khẩu nữ trang của khu vực" - ông Bảng nhấn mạnh.

Ông Vinh Nguyên - Giám đốc Kinh doanh kim loại quý của Tập đoàn StoneX (Singapore) cho hay, lâu nay, thị trường vàng Việt Nam chưa gắn kết chặt chẽ với thị trường thế giới. Việc ban hành những quy định mới được kỳ vọng sẽ thu hẹp chênh lệch giá giữa trong nước và quốc tế, tạo cơ chế xác định giá sát hơn với thị trường quốc tế, giúp thị trường tiến gần hơn với các chuẩn mực toàn cầu. Đồng thời, để cả thành viên trong nước và quốc tế có thể tham gia tích cực hơn vào thị trường vàng Việt Nam.

"Việc mở sàn vàng chỉ là bước đầu, sau đó cần có thêm các biện pháp điều tiết phù hợp" - ông Nguyên nêu quan điểm.

Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, ông Albert Cheng - Tổng thư ký Hiệp hội vàng Singapore cho rằng để tăng sức cạnh tranh, Việt Nam cần xem xét cấp hạn ngạch nhập khẩu vàng nguyên liệu đủ đáp ứng nhu cầu sản xuất (thay vì mức 20 tấn/năm như trước đây). Ông cũng lưu ý giảm độc quyền trong sản xuất, phân phối vàng thỏi và hỗ trợ các ngân hàng thương mại tái gia nhập thị trường.

Vị này cũng khuyến nghị, trước khi mở cửa thị trường vàng cần chuẩn bị sẵn sàng các yếu tố như cơ sở hạ tầng, cơ sở pháp lý, tính thanh khoản… Việc mở cửa phải diễn ra từ từ, xác định đúng mục tiêu, bước đi từng bước vững vàng, có kiểm soát, học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia đi trước… để sửa đổi, lắng nghe và đề ra các tiêu chuẩn của thị trường, cân đối tỷ trọng khối lượng giao dịch vàng vật chất, vàng phái sinh...

Về mô hình sàn giao dịch, ông Shaokai Fan - Giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Hội đồng vàng thế giới gợi ý Việt Nam có thể tham khảo đa dạng các mô hình tùy theo mục tiêu điều hành. Điển hình, Trung Quốc: Hiệu quả với sàn giao dịch vàng tương lai; Thổ Nhĩ Kỳ: Gắn chặt sàn giao dịch với mục tiêu xuất khẩu; Singapore/Thái Lan: Phát triển mạnh thị trường OTC (thị trường phi tập trung).

Tuy nhiên, ông Shaokai Fan lưu ý Việt Nam cần xác định rõ vai trò mong muốn của thị trường vàng trong nền kinh tế trước khi lựa chọn mô hình áp dụng.

Lập sàn giao dịch vàng : Cần xác định đúng mục tiêu, lộ trình

Nói về đề xuất thành lập sàn giao dịch vàng , ông Đào Xuân Tuấn - Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, điều này được kỳ vọng tăng tính minh bạch, chuẩn hóa giao dịch và giảm tình trạng giao dịch phân tán trên thị trường.

Tuy nhiên, ông Tuấn cũng cho rằng, kinh nghiệm trong nước và quốc tế cho thấy mô hình này chỉ hiệu quả nếu được thiết kế phù hợp, có khung pháp lý đầy đủ, cơ chế giám sát chặt chẽ và sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan quản lý.

“Việc nghiên cứu mô hình sàn giao dịch vàng trong giai đoạn hiện nay cần được tiếp cận toàn diện, thận trọng, có lộ trình rõ ràng và phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam” - ông Tuấn nhấn mạnh.

Trong khi đó, theo nhận định của ông Vũ Hùng Sơn - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Bảo Tín Mạnh Hải, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam: Trong nhiều năm qua, nguồn cung vàng của thị trường Việt Nam có những hạn chế, chưa đáp ứng được tất cả các yêu cầu. Thời gian tới, sàn giao dịch vàng quốc gia đóng vai trò hết sức quan trọng trong chiến lược phát triển của ngành vàng. Thị trường Việt Nam là một thị trường rất tiềm năng và đang đứng trước những cơ hội rất lớn trong việc mở cửa cũng như được tạo rất nhiều thuận lợi trong các vấn đề về chính sách.

Tuy nhiên, để bảo đảm rằng thị trường vàng mở cửa nhưng vẫn trong kiểm soát để phòng, chống những rủi ro nếu có, thì việc nghiên cứu kinh nghiệm của các quốc gia phát triển trên thế giới là rất quan trọng.

“Bước sang năm 2026 khi mà nguồn cung vàng được bổ sung thêm từ các nguồn nhập khẩu, chắc chắn giá vàng trong nước sẽ tiệm cận hơn với giá thế giới. Bên cạnh đó, khi sàn giao dịch vàng đi vào hoạt động thì cơ chế định giá, tính minh bạch cũng như tính kết nối giữa giá vàng trong nước và quốc tế càng rõ ràng hơn. Đây là cơ hội rất tốt để cho các DN sản xuất trang sức, mỹ nghệ tiếp cận các nguồn nguyên liệu minh bạch” - ông Sơn nhấn mạnh.