Nga bất ngờ tăng mạnh dùng tàu chở dầu của châu Âu mà không lo bị trừng phạt, chuyện gì đang xảy ra?

Theo dữ liệu theo dõi tàu chở dầu từ Kpler, trong 3 tháng gần đây, khoảng 1/3 tổng số dầu Ural chủ lực của Nga đã rời các cảng trên các tàu chở dầu phương Tây. Đây là tỷ lệ cao nhất kể từ cuối năm 2023 - thời điểm Bộ Tài chính Mỹ lần đầu tiên áp đặt lệnh trừng phạt đối với các tàu vi phạm giới hạn.

Svetlana Lobaciova, nhà phân tích chính tại EA Gibson Shipbrokers ở London, một công ty có lịch sử hoạt động từ năm 1870, cho biết: "Gần đây, chúng tôi đã quan sát thấy sự gia tăng đáng kể trong các chuyến hàng dầu thô của Nga trên các tàu Aframax và Suezmax. Những tàu này do phương Tây sở hữu, vận chuyển từ các cảng Biển Đen và Biển Baltic của Nga. Các yếu tố chính thúc đẩy sự thay đổi này bao gồm sở thích của người mua và sự sụt giảm giá dầu của Nga xuống dưới mức giá trần".

Theo các hạn chế mà G7 đưa ra trước đó, các nhà khai thác phương Tây chỉ được phép vận chuyển dầu thô của Nga nếu giá dưới 60 USD/thùng hoặc thấp hơn.

Tuy nhiên điều bất ngờ là kể từ tháng 4, giá dầu Ural chỉ dao động ở mức hơn 50 USD/thùng - kết quả từ các lệnh hạn chế và giá dầu thế giới lao dốc trước cơn bão thuế quan từ Mỹ. Sự sụt giảm này đã giúp các công ty phương Tây có thể quay trở lại Nga mà không vi phạm luật pháp Mỹ hoặc Liên minh châu Âu.

Các công ty bảo hiểm phương Tây cũng đã quay trở lại ngành này với tỷ lệ tương tự, bảo hiểm các rủi ro bao gồm tràn dầu và va chạm. Thêm vào đó đầu tháng 1, Mỹ đã đưa ra lệnh trừng phạt đối với khoảng 155 tàu chở dầu , tạo ra nhu cầu về các tàu thay thế.

Mary Melton, chuyên gia phân tích vận tải hàng hóa cấp cao tại Vortexa, cho biết do những hạn chế vào tháng 1, một số tàu từng vận chuyển dầu thô từ các cảng phía tây của Nga đã được điều động đến Viễn Đông của quốc gia này để phục vụ các chuyến hàng dầu thô ESPO cao cấp. Bà cho biết: “Điều này để lại một khoảng trống về nguồn cung tàu thuyền ở vùng Baltic cần phải được lấp đầy”.

Các chủ tàu phương Tây đã nắm bắt cơ hội này. Dữ liệu của Argus cho thấy mức phí bảo hiểm trừng phạt trong giá cước vận chuyển từ các cảng phía tây của Nga đã lên tới 10-12 USD/thùng trong ba tháng qua. Mặc dù gần đây đã giảm bớt, nhưng vẫn ở mức cao nhất trong nhiều tuần.

Giá dầu Ural giảm đang gây áp lực lên ngân sách quốc gia của Nga, vốn phụ thuộc vào ngành công nghiệp dầu khí để tạo ra khoảng 1/3 doanh thu.

Thật khó để dự đoán mức độ bền vững của thị phần tàu chở dầu phương Tây trong xuất khẩu dầu Ural tới đây. "Phần lớn sẽ phụ thuộc vào tiến trình đàm phán Nga-Ukraine, khả năng né tránh lệnh trừng phạt của hạm đội tàu bóng tối và mức độ chấp nhận rủi ro của người mua dầu thô của Nga", Lobaciova cho biết.

Ngay khi giá dầu quay trở lại mức tăng trưởng, thị phần của các tàu phương Tây có thể sẽ giảm vì những chủ tàu này sẽ buộc phải từ chối vận chuyển dầu thô của Nga, Roman Sokolov, giám đốc Price Benchmark Center có trụ sở tại Moscow cho biết. Đồng thời, sự cạnh tranh thấp hơn có thể thúc đẩy giá cước vận chuyển cho các tàu chở dầu thô của Nga và thu hút các tàu chở dầu mới tham gia vào hoạt động thương mại, ông nói thêm.