Nga muốn làm điều chưa từng có: Xây nhà máy điện mặt trăng

Dự án này không chỉ nhằm cung cấp năng lượng cho chương trình chinh phục Mặt Trăng của Nga mà còn phục vụ trạm nghiên cứu Mặt Trăng quốc tế do Nga và Trung Quốc phối hợp triển khai. Trong bối cảnh cuộc chạy đua vũ trụ bước sang giai đoạn mới, tham vọng này đánh dấu nỗ lực của Nga nhằm giành lại vị thế trong lĩnh vực từng là niềm tự hào dân tộc.

Kể từ khi phi hành gia Yuri Gagarin trở thành người đầu tiên bay vào không gian năm 1961, Nga (khi đó là Liên Xô) đã khẳng định vai trò tiên phong trong ngành hàng không vũ trụ. Tuy nhiên, trong những thập kỷ gần đây, Nga đã dần bị Mỹ và đặc biệt là Trung Quốc vượt qua cả về công nghệ lẫn tốc độ phát triển. Sự cố tàu thám hiểm Luna-25 đâm xuống bề mặt Mặt Trăng vào tháng 8/2023 càng cho thấy những khó khăn mà Nga đang gặp phải.

Thêm vào đó, sự xuất hiện của các công ty tư nhân như SpaceX của Elon Musk đã thay đổi toàn diện cách tiếp cận không gian, khiến Nga - từng là chuyên gia hàng đầu về tên lửa đẩy - bị lép vế rõ rệt.

Theo thông báo của Tập đoàn Vũ trụ Quốc gia Nga (Roscosmos), một hợp đồng đã được ký kết với Tập đoàn hàng không Lavochkin để bắt đầu xây dựng nhà máy điện trên Mặt Trăng. Dù Roscosmos không công bố chi tiết kỹ thuật, sự tham gia của Tập đoàn hạt nhân Rosatom và Viện nghiên cứu Kurchatov, cơ quan đầu ngành về năng lượng nguyên tử của Nga, khiến giới quan sát tin rằng công trình này sẽ sử dụng năng lượng hạt nhân.

Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực vũ trụ và năng lượng dự đoán giá trị đầu tư cho dự án này có thể lên tới hàng chục tỷ USD .

Roscosmos khẳng định, nhà máy sẽ cung cấp năng lượng cho toàn bộ hệ sinh thái của chương trình Mặt Trăng, bao gồm các thiết bị tự hành, đài thiên văn và các cơ sở nghiên cứu. Đây là bước chuyển quan trọng từ các sứ mệnh đơn lẻ sang chương trình thám hiểm Mặt Trăng dài hạn, trong đó việc duy trì hoạt động bền vững đóng vai trò then chốt.

Dự án nhà máy điện Mặt Trăng không chỉ mang ý nghĩa công nghệ mà còn thể hiện sự liên kết ngày càng chặt chẽ giữa Nga và Trung Quốc trong lĩnh vực vũ trụ. Hai nước đã thống nhất xây dựng Trạm Nghiên cứu Quốc tế trên Mặt Trăng, một đối trọng với Trạm Gateway do Mỹ và các nước phương Tây phát triển.

Bên cạnh yếu tố địa chính trị, Mặt Trăng, nằm cách Trái Đất 384.400 km, còn được xem là "cửa ngõ" cho các sứ mệnh sâu hơn vào không gian, chẳng hạn như Sao Hỏa. Ngoài ra, Mặt Trăng còn đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định trục quay của Trái Đất và điều tiết thủy triều.

Dù đang đối mặt với nhiều khó khăn về kinh tế và kỹ thuật, Nga vẫn không từ bỏ khát vọng chinh phục vũ trụ. Dmitry Bakanov, người đứng đầu Roscosmos, từng khẳng định mục tiêu dài hạn của Nga là không chỉ đặt nhà máy điện hạt nhân trên Mặt Trăng mà còn hướng tới khám phá sao Kim – hành tinh “chị em” với Trái Đất.

Nếu thành công, Nga sẽ trở thành quốc gia đầu tiên thiết lập một cơ sở phát điện lâu dài ngoài Trái Đất. Đây là một cột mốc lịch sử, không chỉ với riêng nước Nga mà còn với toàn nhân loại.

Tham khảo Reuters