Ngành đường sắt trước nguy cơ dừng chạy tàu: Ai chịu trách nhiệm?

Ngày 25/2, một lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết, bộ đã phân công cho Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp chủ trì, phối hợp với một số cục, vụ liên quan rà soát, tìm cách tháo gỡ vướng mắc về ngân sách cho ngành đường sắt theo chỉ đạo của Thủ tướng. 

Theo ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, các quy định pháp luật đã có đầy đủ, vấn đề ở chỗ VNR phải phối hợp với Cục Đường sắt ký hợp đồng, giải ngân nguồn vốn.

“Ngân sách đã được Bộ GTVT phân bổ, dự toán, giao Cục Đường sắt xử lý. Cục đã mời lãnh đạo VNR 4 lần lên để bàn ký hợp đồng giải ngân vốn, song lãnh đạo VNR không lên. Lỗi ở đây là do doanh nghiệp (tức VNR) chứ không phải của Nhà nước”, ông Tiến nói.

“Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cũng đã đề nghị VNR có vướng mắc gì phải giải trình để tháo gỡ, song 3 tháng nay họ không có đề nghị. Họp Quốc hội chúng tôi cũng đã đề nghị nếu có ý kiến thì chúng tôi sẽ hướng dẫn tháo gỡ nhưng không thấy gì”, vị cục trưởng cho biết thêm.

Theo ông Tiến, tại cuộc họp ngày 24/2, Thủ tướng cho biết, đáng lẽ phải phê bình lãnh đạo VNR không thực hiện đúng yêu cầu của cơ quan quản lý. Mấu chốt hiện nay, theo lãnh đạo Cục Tài chính doanh nghiệp, là Bộ GTVT cần họp bàn với các bên để giải quyết.

“Thủ tục ký hợp đồng, trình tự ra sao, vướng mắc gì thì Bộ GTVT cần xem xét để sửa đổi quy chế, quy định cho phù hợp. Trường hợp vượt thẩm quyền, phải sửa nghị định để đảm bảo thông thoáng hơn thì Bộ GTVT phải trình Thủ tướng tháo gỡ. Tuy nhiên, tại cuộc họp ngày 24/2, Bộ GTVT cho biết, không vướng gì cả nên các bên cần phối hợp với nhau làm”, ông Đặng Quyết Tiến nói thêm.

Một tồn tại của VNR được Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp chỉ rõ là doanh nghiệp này thuộc một trong những tổng công ty tái cơ cấu, chuyển đổi doanh nghiệp rất chậm.

“Khi Luật Đường sắt, Luật Quản lý tài sản công, Luật Ngân sách ra đời, bộ máy của tổng công ty trên vẫn không thay đổi để phù hợp với luật. Bởi thế, khi tất cả các tổng công ty, doanh nghiệp khác thay đổi, chuyển sang đặt hàng đấu thầu dịch vụ công thì VNR vẫn muốn đòi làm theo dự toán. Nói thẳng ra là ông không làm được, mượn áp lực ép lên để thực hiện theo cơ chế cũ. Thủ tướng đã yêu cầu trong năm nay phải đổi mới hết, thay đổi cơ chế để phù hợp với 3 luật trên, thực hiện đấu thầu, đặt hàng”, Cục trưởng Đặng Quyết Tiến nói.

Trước mắt, theo ông Tiến nếu thủ tục chưa đầy đủ thì Bộ GTVT cần cho VNR tạm ứng ngân sách trả lương cho người lao động, ổn định đời sống, đảm bảo vận hành sản xuất.

Không có vướng mắc về luật

Liên quan đến những bất cập mà VNR phản ánh, ông Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho rằng, vướng mắc là do VNR chứ không phải của các bộ, ngành, cơ quan có liên quan. "Từ khi chuyển về UBQLV, VNR không thay đổi để phù hợp với các quy định mới. Họ không đổi mới mô hình tổ chức theo các quy định của luật mà lại muốn sửa luật để phù hợp với chính hoạt động của họ", ông Kiên nói.

Theo ông Kiên, vướng mắc trong việc giao vốn không phải từ Bộ GTVT xuống VNR mà là vướng từ VNR xuống 20 công ty "con". 20 công ty này là các công ty cổ phần nên theo quy định của pháp luật phải tổ chức đấu thầu, trong khi đó VNR lại muốn "có quyền" giao vốn cho các đơn vị trên.

"Nếu tổ chức đấu thầu thì không có vấn đề vướng mắc gì xảy ra, nhưng ở đây VNR lại không muốn đấu thầu. Trong khi luật quy định, doanh nghiệp nhà nước thì không thể giao vốn cho công ty cổ phần mà bắt buộc phải đấu thầu, công khai, minh bạch hiệu quả nguồn vốn nhà nước", ông Kiên nói đồng thời khẳng định: Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Ngân sách Nhà nước, Nghị quyết 87 của Quốc hội và các quy định pháp luật khác đều không vướng mắc gì cả. Văn Kiên