Nhiều người nghèo vẫn có tâm lý ỷ lại, trông chờ sự hỗ trợ

“Tăng lực” cho người nghèo

Một trong những cách thức được nhiều đơn vị, tổ chức quốc tế đang làm chính là tăng lực cho người nghèo thông qua việc xây dựng phát triển các chương trình sinh kế có lồng ghép với vấn đề biến đổi khí hậu. Cụ thể, Tổ chức Oxfam đã thiết kế và triển khai dự án “Xây dựng khả năng ứng phó, phục hồi và thích nghi với rủi ro thảm hoạ và khí hậu cho phụ nữ và nam giới tỉnh Bến Tre” (RADCC). Sau 5 năm triển khai, dự án đã gặt hái được nhiều thành quả trong việc giảm nghèo khắc phục tác động của thiên tai và biến đổi khí hậu.

Năm 2016, nhiều hộ nuôi cừu ở huyện Thuận Nam, Ninh Thuận bị thiệt nặng do khô hạn. Ảnh: Công Tâm

Bà Vũ Minh Hải – chuyên gia cấp cao về quản lý nâng cao năng lực ứng phó phục hồi và thích nghi với rủi ro thiên tai, thích ứng biến đổi khí hậu (Oxfam), Chủ tịch  mạng lưới biến đổi khí hậu của các tổ chức phi chính phủ quốc tế cho biết, với sự chung tay của các thành viên trong nhóm, hơn 3.000 con dê và hơn 6.000 bồn chứa nước đã được cung cấp để hỗ trợ các hoạt động sinh kế thích ứng với biến đổi khí hậu cho các hộ nghèo.

Quan trọng hơn, hàng trăm nghìn phụ nữ và nam giới thuộc các nhóm dễ bị tổn thương đã nâng cao nhận thức và kỹ năng về giảm nhẹ rủi ro thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu. Cán bộ chính quyền từ cấp xã đến cấp tỉnh đã tăng cường trách nhiệm và đảm bảo sự tham gia của người dân trong công tác phòng ngừa, giảm nhẹ rủi ro thảm họa và lập kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Qua triển khai, bà Hải cũng đề xuất Chính phủ cần có chương trình hỗ trợ, đầu tư nâng cao năng lực cho người dân nghèo trong những vùng biến động tác động biến đổi khí hậu. Các chính sách cần cụ thể với từng người nghèo ở từng vùng, từng địa phương.

Chuyển đổi cây trồng “chạy” hạn

Trước thực trạng hạn hán, ngập mặn khiến sản xuất nông nghiệp của người dân thiệt hại, mất nguồn sống..., các địa phương phải quyết liệt chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp. Tiền Giang và Ninh Thuận hiện đã tăng cường triển khai thực hiện các mô hình sản xuất có hiệu quả ứng phó hạn ngập mặn.

Nhằm cung cấp nguồn thức ăn, nước uống cho gia súc, chính quyền địa phương đã khuyến cáo, vận động nhân dân nạo vét, đào mới ao chứa nước, hỗ trợ thức ăn, trồng cỏ, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp để giải quyết thức ăn cho đàn gia súc. Trong năm 2016 đã hỗ trợ người dân di chuyển 8.366 con gia súc từ nơi thiếu nguồn thức ăn, nước uống đến các nơi có nguồn thức ăn, nước uống.

Ông Trần Quốc Hoàn – Trưởng Phòng NNPTNT huyện Thuận Nam (Ninh Thuận) cho biết, hạn hán năm 2016 được xem là đợt khô hạn khủng khiếp nhất trong 10 năm trở lại đây. Địa phương cũng đã triển khai bằng nhiều giải pháp có hiệu quả cụ thể như: Chuyển đổi 150ha diện tích trồng lúa sang trồng đậu, ngô; tổ chức di chuyển đàn gia súc đến những nơi có nước. Bên cạnh đó còn tuyên truyền cho các hộ chăn nuôi trồng các giống cỏ có chất lượng cao phục vụ cho đàn gia súc.

Năm nay, theo ông Hoàn, Thuận Nam đã khởi sắc do thời tiết từ đầu năm 2017 đến nay khá thuận lợi nên một số hộ làm nông nghiệp bội thu táo, nho và chăn nuôi dê, cừu. Để giúp người dân thoát nghèo bền vững, thời gian tới Thuận Nam đang đẩy mạnh các mô hình trang trại nuôi bò vỗ béo, nuôi bò thịt, nuôi cừu sinh sản.

Được biết, năm 2016, huyện Thuận Nam có 20.253 hộ thuộc diện hộ nghèo đa chiều và 16.649 hộ thuộc diện hộ cận nghèo. Để giúp người dân ổn định cuộc sống, ngành thường xuyên hỗ trợ cho người dân ở các vùng khó khăn theo Chương trình 30a, Chương trình 135 và lồng ghép Chương trình xây dựng nông thôn mới.

Tuy nhiên, việc triển khai còn gặp một số bất cập như: Một số người dân vẫn còn trông chờ, ỷ lại chính sách và hỗ trợ của Nhà nước; trình độ của người dân vùng miền núi còn thấp, kinh phí đầu tư các hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất rất lớn... nên phần nào cũng ảnh hưởng đến công tác giảm nghèo.

Còn ông Nguyễn Văn Hải - Trưởng Phòng NNPTNT huyện Tân Phú Đông (Tiền Giang) cho biết, hiện trên “cù lao khát” có diện tích trồng sả là 1.500ha và dừa xiêm khoảng 900ha. Nguyên nhân diện tích 2 cây trồng này tăng mạnh trong thời gian qua chủ yếu là do những năm gần đây mặn đến sớm hơn, rút chậm; mưa nắng diễn biến bất thường gây nhiều khó khăn, tăng rủi ro cho những cây trồng sử dụng nhiều nước ngọt (chủ yếu là cây lúa), do đó bà con chuyển sang chọn cây trồng chịu hạn tốt như dừa, sả.

“Hiện nay, cây sả và mãng cầu xiêm là 2 cây trồng có lợi thế cạnh tranh và hiệu quả nhất ở Tân Phú Đông. Để hạn chế rủi ro cho cây lúa, chúng tôi đang khuyến cáo người dân chỉ sản xuất 1 vụ lúa trong năm, chuyển đổi diện tích lúa ở những vùng khó khăn về nước sang lên liếp trồng cây sả” - ông Hải cho biết.

Song song với việc chuyển đổi cơ cấu vật nuôi, cây trồng thích ứng biến đổi khí hậu, huyện Tân Phú Đông đang tích cực xây dựng hệ thống cấp nước ngọt cho “cù lao khát” vừa giúp người dân có nước ngọt sinh hoạt vừa phục vụ cho sản xuất nông nghiệp.