Nhờ đâu New Zealand có thể dập dịch Covid-19 thành công trong 10 ngày?

Đã gần 2 tuần trôi qua kể từ khi New Zealand thực hiện chính sách cách ly, yêu cầu mọi người không tham gia các hoạt động không cần thiết và ở nhà. Người dân được yêu cầu không nên đi lại, tụ tập đông người, giữ khoảng cách khi đi mua hàng trong khi học sinh thì được học ở nhà.

Với chính sách quyết liệt mà giới truyền thông Phương Tây gọi là dập dịch (Elimination) thay vì kiểm soát dịch bệnh (Containment), New Zealand đã thu được những kết quả khả quan.

Số ca nhiễm mới tại New Zealand đã giảm liên tiếp trong 2 ngày gần đây bất chấp việc chính phủ mở rộng các đợt kiểm tra xét nghiệm. Ngày 7/4, New Zealand chỉ có 54 ca nhiễm mới nhưng lại có tới 65 ca hồi phục.

"Đây là những dấu hiệu vô cùng lạc quan", Tổng giám đốc cơ quan y tế thuộc Bộ y tế New Zealand Ashley Bloomfield cho biết.

Những kết quả khả quan trên khiến gia tăng các lời kêu gọi chính phủ nới lỏng lệnh cách ly dù chỉ là mọt chút cho 4 ngày nghỉ lễ Phục sinh.

Tuy nhiên, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern cho biết sẽ tiếp tục lệnh cách ly trong 4 tuần, tương đương 14 ngày ủ bệnh của dịch Covid-19.

Vậy tại sao một quốc gia như New Zealans lại thành công được như thế?

Hành động quyết liệt

Cách đây 1 tháng, những du khách trở về từ Trung Quốc qua trạm trung chuyển Hàn Quốc vẫn nhập cảnh như thường tại New Zealand mà chẳng cần kiểm tra thân nhiệt. Tất cả những gì họ được yêu cầu là tự cách ly trong 14 ngày.

Dẫu vậy khi dịch Covid-19 bắt đầu tàn phá Italy cũng như Mỹ thì đất nước có ngành du lịch cực kỳ phát triển như New Zealand đã có quyết định mạnh tay là đóng cửa biên giới vào ngày 19/3/2020. Xin được nhắc là lượng du khách mỗi năm đến đây vào khoảng 4 triệu người, tương đương với cả dân số toàn quốc.

Chỉ 2 ngày sau khi đóng cửa biên giới, Thủ tướng Arden có bài phát biểu trực tiếp trên truyền hình từ văn phòng chính phủ, điều lần đầu tiên diễn ra kể từ năm 1982, tuyên bố kế hoạch 4 bước chống dịch Covid-19 bao gồm phong tỏa hoàn toàn cả nước.

"Chúng tôi đã cực kỳ lo lắng về những gì đang diễn ra ở Italy và Tây Ban Nha. Nếu chúng tôi không đóng cửa đủ nhanh, nỗi đau dịch bệnh sẽ kéo càng dài. Đằng nào thì chúng tôi cũng phải đóng cửa nên thà đóng nhanh nhưng ngắn còn hơn", nhà sáng lập Stephen Tindall của hãng bán lẻ lớn nhất New Zealand Warehouse cho biết.

Vào ngày 23/3, Thủ tướng Arden đã tuyên bố cả nước có 48 tiếng chuẩn bị cho đợt đóng cửa cách ly toàn quốc. Sau đó, mọi người sẽ phải ở trong nhà 4 tuần trừ những trường hợp đặc biệt khẩn cấp hoặc phải đi mua nhu yếu phẩm.

Từ những ngày đầu chống dịch, Thủ tướng Ardern và Nội các đã truyền tải thông điệp rõ ràng, đơn giản đến toàn người dân New Zealand. Đó là hãy ở nhà, hạn chế tiếp xúc và hãy cùng chung tay chống dịch Covid-19.

Nhà lãnh đạo New Zealand đã liên tục lặp lại thông điệp này trong mọi cuộc họp báo, từ những vấn đề như giá rau củ cho đến trợ cấp lương. Thủ tướng Ardern cũng thường xuyên cập nhật tình hình trên Facebook để kêu gọi người dân vững tin chống dịch.

Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern

Tất nhiên cũng như nhiều nơi, New Zealand cũng có những trường hợp chống đối lệnh cấm khi cảnh sát bắt giữ một số người vẫn lướt sóng ngoài biển. Thậm chí Bộ trưởng y tế David Clark còn bị phát hiện đi leo núi và đưa gia đình ra biển chơi. Ngay lập tức Bộ trưởng Clark đã bị cách chức bởi Thủ tướng Ardern.

Điều may mắn là phần lớn người New Zealand đều đồng lòng trong chiến dịch chống Covid-19. Đường dây nóng của cảnh sát thậm chí đã quá tải với những cuộc gọi tố giác của người dân về việc vi phạm lệnh cách ly. Đảng đối lập cũng ủng hộ quyết định cách ly cả nước của chính phủ thay vì chỉ trích.

Đóng cửa biên giới tới khi có Vaccine

Những nỗ lực của New Zealand đã được đền đáp. Sau khi đạt đỉnh lây nhiễm 89 người vào ngày 2/4/2020, số ca nhiễm mới tại New Zealand đã giảm xuống còn 67 vào ngày 6/4 và 54 người vào ngày 7/4. Phần lớn các ca nhiễm là trở về từ nước ngoài nên việc theo dõi, cách ly ổ dịch cũng dễ dàng hơn.

Với việc cách ly cả nước như trên cũng như theo dõi, dập dịch dễ dàng nên New Zealand không lâm vào tình trạng quá tải ở các bệnh viện. Cho đến thời điểm hiện tại, nước này với có 1 cụ già qua đời vì Covid-19.

Theo Giáo sư Michael Baker của trường đại học Otago và là chuyên gia dịch tễ học hàng đầu cả nước, khả năng lãnh đạo đã giúp New Zealand chiến thắng được dịch bệnh.

Trong khi các quốc gia khác ứng phó theo kiểu tăng dần thì Thủ tướng Ardern lại quyết liệt và dứt khoát cách ly toàn quốc khi dịch mới bắt đầu bùng nổ. Tại nhiều nước, chính phủ cố gắng kiểm soát dịch dần dần thì New Zealand lại chọn hướng đi dập dịch hoàn toàn bằng biện pháp mạnh ngay từ khi chúng chưa lây lan rộng. Thậm chí một số bác sĩ Mỹ hiện đang kêu gọi Tổng thống Donald Trump theo đuổi chiến lược như của New Zealand.

Tất nhiên, New Zealand cũng có lợi thế về vị trí địa lý khi là một quốc đảo có thể dễ dàng đóng biên giới. Những khu vực dân cư tại đây cũng quen biết nhau nên thông điệp cách ly được truyền đi nhanh và mọi người cũng kêu gọi lẫn nhau tuân thủ.

Mặc dù vậy, thách thức tiếp theo của New Zealand là làm thế nào để dịch không bùng phát trở lại. Theo Giáo sư Baker, chính phủ sẽ không mở cửa biên giới cho đến khi dịch Covid-19 chấm dứt hoàn toàn trên thế giới hoặc ít nhất là trước khi Vaccine được chế tạo thành công. Tất nhiên nếu dịch bệnh đã chấm dứt trong nước, New Zealand có thể khôi phục lại hoạt động kinh tế, xã hội nội địa dù vẫn đóng cửa biên giới.

Hiện Thủ tướng Ardern cho biết đang xem xét biện pháp cách ly bắt buộc với những công dân New Zealand mới trở về nước sau thời kỳ phong tỏa.

"Tôi thực sự muốn thắt chặt hệ thống kiểm dịch ở biên giới. Tôi nghĩ rằng chúng tôi có thể còn làm tốt hơn so với hiện nay", Thủ tướng Ardern tự hào nói.