Ông Trump có trong tay lợi thế gì đàm phán thương mại với Trung Quốc?

Tổng thống Donald Trump cùng đảng của ông đã có "một cuộc đọ sức" trong cuộc bầu cử giữa kỳ vừa rồi. Nhưng kết quả lại là một tin tốt dành cho ông Trump trong thời điểm ông đang tiến tới một cuộc gặp với Chủ tịch Tập Cận Bình tại Hội nghị G-20. Đó là, 50 tỷ USD thuế trả đũa mà Trung Quốc nhắm đến các khu vực bầu cử của Mỹ với số lượng lớn người ủng hộ ông Trump đã thất bại hoàn toàn trong việc gây ra những tổn thất về chính trị có thể làm suy yếu thế thương lượng của ông Trump.

Trở lại hồi tháng 3, khi ông Trump nổ phát súng đầu tiên cho cuộc chiến thương mại bằng cách đưa ra mức thuế quan đối với thép và nhôm nhập khẩu. Bộ trưởng Bộ ngoại giao Trung Quốc, Wang Yi, đã tuyên bố "đáp trả một cách hợp lý và cần thiết", và vào tháng 4, Trung Quốc đáp trả với lệnh áp thuế đối với các sản phẩm nhập khẩu từ Mỹ, bao gồm: đậu tương, lúa mì, lúa miến và các loại sản phẩm nông nghiệp khác.

Ở thời điểm đó, Trung Quốc là quốc gia nhập khẩu đậu tương lớn nhất của Mỹ. Năm 2017, Trung Quốc đã nhập khẩu 14 tỷ USD sản phẩm này từ Mỹ. Do vậy, thuế quan chắc chắn sẽ gây khó dễ cho những người nông dân Mỹ. Vào tháng 4, phóng viên cấp cao của quốc gia, Joshua Green, đã xây dựng một mô hình để theo dõi khu vực nào của Mỹ dễ bị tổn hại nhất và thấy rằng 25 trên 30 khu vực sống dựa vào đậu tương nhiều nhất đều ủng hộ đảng Cộng hoà. Tất cả những địa điểm này đều bầu cho ông Trump vào cuộc bầu cử năm 2016.

Thuế quan thực sự đã gây tổn hại cho nông dân Mỹ. Theo Deutsche Bank, doanh số xuất khẩu đậu tương sang Trung Quốc giảm đến 98% trong năm nay. Khi thị trường "lung lay" thì thiệt hại kinh tế trở nên rõ ràng hơn. Quay trở lại mô hình bên trên, Green nhận thấy đảng Cộng hoà chỉ mất một ghế tại Hạ viện trong khu vực trồng đậu tương. Chỉ duy nhất 1 trong số 30 khu vực không ủng hộ đảng Cộng hoà. Đảng Dân chủ giành vị trí thứ nhất và thứ ba tại khu vực quốc hội ở bang Iowa và đảng Cộng hoà giành vị trí đứng đầu tại thành phố Minnesota.

Rõ ràng rằng, mối liên kết văn hoá và chính trị sâu sắc tại các khu vực nông thôn này với ông Trump và đảng Cộng hoà đã vượt qua mọi mỗi lo về thuế quan. Điều tương tự cũng đúng với các khu vực với loại cây trồng khác, như lúa miến. Tiểu bang Kansas cũng hứng chịu tổn thất do thuế quan. Tuy nhiên, nghị sĩ Roger Marshall, đại diện của đảng Cộng hoà cho quận 1 của Kansas - quận nuôi trồng lúa miến hàng đầu của Mỹ - đã tái tranh cử tại 37 điểm.

Nhìn chung, các cuộc bầu cử giữa kỳ là những lời quở trách đối với ông Trump bởi đảng Dân chủ nắm quyền kiểm soát tại Hạ viện. Tuy nhiên, việc đó lại làm tăng khả năng "chịu đựng" thuế quan từ các nước khác của đảng Cộng hoà. Nhà Trắng hiện chưa đưa ra bình luận.

Khi ông Trump xem xét về việc tăng mức thuế đối với 267 tỷ USD hàng hoá của Trung Quốc, ông sẽ nhận thấy rất nhiều cảnh báo đối với nền kinh tế từ sự leo thang của cuộc chiến thương mại. Nhưng viễn cảnh về thiệt hại chính trị, điều có thể ngăn cản các chính khách gây tổn hại nhiều hơn, lại có vẻ không quá gây nặng nề cho kết quả của cuộc bầu cử giữa kỳ. Và thậm chí, ông Trump cũng chưa bao giờ cho thấy rằng mình quan tâm đến vấn đề đó.