Rót 14.000 tỷ làm nhà máy thép ray cho đường sắt tốc độ cao, Tổng giám đốc Hòa Phát: “Chúng tôi đang triển khai quyết liệt để vận hành vào năm 2027"

Tại Diễn đàn Kinh tế mới - VNEF 2025 và Chương trình Thương hiệu Mạnh lần thứ 22 do Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam cùng Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy tổ chức, ông Nguyễn Việt Thắng – Tổng giám đốc Tập đoàn Hòa Phát nhấn mạnh rằng ngành thép Việt Nam hiện đã vươn lên vị trí thứ 12 thế giới và dẫn đầu Đông Nam Á. Tuy vậy, thực tế sản xuất vẫn chủ yếu tập trung vào thép xây dựng, trong khi các dòng thép hợp kim chế tạo còn hạn chế.

Theo ông Thắng, đầu tư vào ngành thép là lĩnh vực thâm dụng vốn lớn, chỉ những doanh nghiệp có tiềm lực mạnh mới có thể tham gia chuỗi sản xuất thượng nguồn. Hiện nay, Việt Nam mới chỉ có hai tổ hợp thép quy mô lớn là Dung Quất và Formosa Hà Tĩnh. Với hơn 30 năm tích lũy nguồn lực, Hòa Phát đã trở thành một trong những nhà sản xuất thép lớn trên thế giới.

Thép là vật liệu không thể thiếu cho nhiều ngành công nghiệp, song phần lớn doanh nghiệp cơ khí trong nước chỉ cần 10–20 tấn/năm, trong khi một mẻ luyện của Hòa Phát tối thiểu 300 tấn. Nếu sản xuất một mẻ của Hòa Phát thì họ phải dùng vài ba năm. Thực tế này tạo ra bài toán khó “con gà – quả trứng” là ngành công nghiệp nền chưa đủ mạnh thì khó có thị trường lớn cho sản xuất thép, ngược lại không có thị trường lớn thì doanh nghiệp sản xuất không biết bán đi đâu.

Trong bối cảnh đó, Hòa Phát xác định phải đi tiên phong, chấp nhận đầu tư trước để mở đường. Một minh chứng là việc tập đoàn đầu tư xây dựng nhà máy thép ray – lĩnh vực chưa từng có doanh nghiệp Việt Nam nào sản xuất.

Ông Thắng cho biết, trong quá trình triển khai dự án, không ít nhà đầu tư và ngân hàng từng đặt câu hỏi rằng nếu thị trường chưa có nhu cầu đối với thép ray thì doanh nghiệp sẽ xử lý ra sao. Tuy nhiên, theo ông, khi sản phẩm đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật với mức chi phí hợp lý, thị trường sẽ dần hình thành. Dù đến thời điểm hiện tại chưa có đơn hàng cụ thể, Hòa Phát vẫn đang tập trung đầu tư nhà máy và triển khai quyết liệt mục tiêu đưa vào vận hành từ năm 2027.

Hòa Phát mong muốn cơ quan quản lý sẽ có chính sách đặt hàng, chi phí và tiến độ để doanh nghiệp đầu tư mạnh mẽ hơn.

Trước đó, ngày 29/5, Hòa Phát đã ký kết hợp đồng với Tập đoàn SMS group (Đức) để cung cấp dây chuyền và công nghệ sản xuất thép ray, thép hình, công suất 700.000 tấn/năm. Đây là hạng mục then chốt trong dự án xây dựng nhà máy thép ray và thép hình tại Dung Quất (Quảng Ngãi) có tổng vốn đầu tư 14.000 tỷ đồng.

Dự kiến sau 20 tháng thi công, nhà máy sẽ cho ra sản phẩm đầu tiên vào quý I/2027, gồm thép ray đặc chủng cho đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, cầu trục và các loại thép hình (U, I, H, V) chất lượng cao. Hiện nay, những sản phẩm này Việt Nam vẫn phải nhập khẩu từ các “ông lớn” như Voestalpine (Áo), JFE (Nhật Bản) hay Baosteel (Trung Quốc).

Chủ tịch Hòa Phát – ông Trần Đình Long cho biết dự án không chỉ nhằm tối ưu chuỗi sản xuất của tập đoàn mà còn thực hiện cam kết với Chính phủ trong việc cung ứng các sản phẩm thép chiến lược cho các công trình hạ tầng trọng điểm quốc gia, đặc biệt là dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.

Theo phân tích của Chứng khoán Vietcap, tổng vốn đầu tư 14.000 tỷ đồng được phân bổ rõ ràng: 10.000 tỷ đồng cho xây dựng hạ tầng nhà máy và 4.000 tỷ đồng bổ sung vốn lưu động. Lộ trình dự kiến hoàn thành sau 20 tháng thi công và chính thức vận hành từ quý II/2027.

Nhà máy được kỳ vọng sẽ mang về doanh thu khoảng 11.000 tỷ đồng/năm, đóng góp ngân sách nhà nước 150 tỷ đồng/năm. Với mức thuế suất ưu đãi 17% trong 10 năm đầu, Vietcap ước tính lợi nhuận trước thuế hàng năm đạt khoảng 773 tỷ đồng, tương ứng biên lợi nhuận trước thuế gần 7%.

Dù con số này thấp hơn so với biên lợi nhuận trên 10% thường thấy ở mảng thép xây dựng, giới phân tích vẫn đánh giá cao tính ổn định do đầu ra gần như đã được “bảo hiểm” bởi các dự án hạ tầng quốc gia dài hạn.