Rủi ro lạm phát liệu đã qua?

Hoài nghi về giảm lạm phát

Vấn đề được thị trường toàn cầu quan tâm trong những tuần gần đây là dữ liệu cho thấy lạm phát có thể đã đạt đỉnh. Theo đó, thị trường chứng khoán Mỹ đã bật lên khi chỉ số giá tiêu dùng tháng 10 của nước này thấp hơn kỳ vọng vào đầu tháng và các nhà đầu tư bắt đầu đặt cược vào việc nới lỏng các đợt tăng lãi suất mạnh mẽ của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).

Vấn đề được thị trường toàn cầu quan tâm trong những tuần gần đây là dữ liệu cho thấy lạm phát có thể đã đạt đỉnh

Trong khi hầu hết các nhà kinh tế kỳ vọng tỷ lệ lạm phát chung sẽ giảm đáng kể vào năm 2023, nhiều người cũng nghi ngờ, điều này sẽ báo trước một xu hướng giảm lạm phát cơ bản.

Paul Hollingsworth, nhà kinh tế trưởng về châu Âu tại BNP Paribas đã cảnh báo các nhà đầu tư rằng, hãy cẩn thận với sự trở lại của “Team Transitory”, ám chỉ đến trường phái cho rằng tỷ lệ lạm phát gia tăng dự kiến vào đầu năm sẽ chỉ là thoáng qua.

Bản thân Fed là người ủng hộ quan điểm này và Chủ tịch Fed Jerome Powell cuối cùng cũng đưa ra một lời nhận lỗi nhỏ, chấp nhận rằng Fed đã hiểu sai tình hình.

Hollingsworth cho biết: “Việc khôi phục lại câu chuyện lạm phát “tạm thời’ có vẻ hấp dẫn, nhưng lạm phát cơ bản có thể sẽ vẫn tăng theo các tiêu chuẩn trong quá khứ”, đồng thời ông cho biết thêm rủi ro tăng lãi suất cơ bản trong năm tới vẫn còn, bao gồm cả khả năng phục hồi ở Trung Quốc.

“Những biến động lớn của lạm phát làm nổi bật một trong những đặc điểm chính của sự thay đổi chế độ toàn cầu mà chúng tôi tin rằng đang diễn ra: lạm phát biến động mạnh hơn”, ông nói.

Còn Ngân hàng Pháp dự đoán tỷ lệ lạm phát toàn phần sẽ giảm lớn trong lịch sử vào năm tới, với hầu hết tất cả các khu vực đều có mức lạm phát thấp hơn so với năm 2022, phản ánh sự kết hợp của các tác động cơ bản - sự đóng góp tiêu cực vào tỷ lệ lạm phát hàng năm xảy ra khi thay đổi hàng tháng co lại và sự thay đổi động lực giữa cung và cầu.

Sự hoài nghi về việc quay trở lại mức lạm phát bình thường đã được Deutsche Bank lặp lại. Giám đốc đầu tư Christian Nolting cho rằng thị trường định giá cho việc cắt giảm các chính sách thặt chắt từ phía ngân hàng trung ương trong nửa cuối năm 2023 là quá sớm.

Nolting cho biết: “Với mô hình của chúng tôi, xét trên quan điểm lạm phát có thể xảy ra một cuộc suy thoái nhẹ, chúng tôi nghĩ rằng sẽ còn có những tác động vòng hai”.

Ông Nolting đưa ra góc nhìn dựa trên lịch sử những năm 70 là thời kỳ có thể so sánh được khi thế giới phương Tây bị rung chuyển bởi cuộc khủng hoảng năng lượng, cho thấy tác động vòng hai của lạm phát đã phát sinh và các ngân hàng trung ương đang cắt giảm quá sớm.

Lý do cần thận trọng

Một số đợt tăng giá đáng kể trong đại dịch COVID-19 được nhiều người coi không thực sự là “lạm phát”, mà là kết quả của sự thay đổi tương đối, phản ánh sự mất cân bằng cung - cầu cụ thể. BNP Paribas tin rằng, điều tương tự cũng đúng trong trường hợp ngược lại.

Sự thay đổi trong cơ chế lạm phát không chỉ là việc giá cả tăng sẽ ổn định ở đâu, mà là sự biến động của lạm phát sẽ được nhấn mạnh bởi những biến động lớn trong vòng một đến hai năm tới

Ông Hollingsworth kêu gọi, không nên coi tình trạng giảm phát hoặc giảm phát hoàn toàn trong một số lĩnh vực của nền kinh tế là chỉ số cho thấy sự quay trở lại chế độ lạm phát cũ. Hơn nữa, các công ty có thể chậm điều chỉnh giảm giá hơn là tăng giá, do ảnh hưởng của việc tăng chi phí đối với lợi nhuận trong 18 tháng qua.

Mặc dù lạm phát hàng hóa có thể sẽ chậm lại, nhưng BNP Paribas nhận thấy lạm phát dịch vụ sẽ khó khăn hơn một phần do áp lực tiền lương cơ bản.

“Thị trường lao động có lịch sử chặt chẽ và đến mức có thể có một yếu tố mang tính cấu trúc đối với vấn đề này, đặc biệt là ở Anh và Mỹ. Chúng tôi cũng kỳ vọng tiền lương sẽ tăng ở mức tương đối cao so với các tiêu chuẩn trước đây”, ông Hollingsworth nói.

Hiện nay nhiều chuyên gia đều chung quan điểm, việc Trung Quốc đưa ra báo cáo tỷ lệ tiêm chủng cho người cao tuổi tăng gần đây là rất quan trọng để mở cửa lại nền kinh tế. BNP Paribas dự đoán, việc nới lỏng dần dần chính sách Zero Covid của Trung Quốc không giúp giảm lạm phát cho phần còn lại của thế giới, vì Trung Quốc đã đóng góp rất ít vào các hạn chế nguồn cung toàn cầu trong những tháng vừa qua và việc nới lỏng dường như không có khả năng thúc đẩy nguồn cung một cách đáng kể.

Hollingsworth cho biết: “Ngược lại, nhu cầu của Trung Quốc phục hồi mạnh mẽ hơn có thể sẽ gây áp lực lên nhu cầu toàn cầu (đặc biệt đối với hàng hóa) và do đó, tất cả những yếu tố khác đều tạo ra áp lực lạm phát”.

Ông nói thêm, một đóng góp nữa là sự tăng tốc và làm nổi bật các xu hướng khử cacbon và phi toàn cầu hóa do chiến tranh ở Ukraine gây ra, vì cả hai đều có khả năng làm tăng áp lực lạm phát trong trung hạn.

BNP khẳng định rằng sự thay đổi trong cơ chế lạm phát không chỉ là việc giá cả tăng sẽ ổn định ở đâu, mà là sự biến động của lạm phát sẽ được nhấn mạnh bởi những biến động lớn trong vòng một đến hai năm tới.

“Phải thừa nhận rằng chúng tôi nghĩ rằng biến động lạm phát vẫn có khả năng giảm từ mức cực kỳ cao hiện tại. Tuy nhiên, chúng tôi không hy vọng nó sẽ quay trở lại mức độ đặc trưng cho ‘sự kiểm duyệt tuyệt vời’,” Hollingsworth nói.