Tài sản mã hóa - cơ hội và rủi ro: Doanh nghiệp 'đón sóng' thị trường trăm tỷ đô

Đây là một cú hích lớn đang mở ra, với vô vàn cơ hội, nhưng cũng không ít thách thức cho cả doanh nghiệp và các nhà đầu tư khi tham gia vào thị trường đầy biến động này.

Háo hức chờ “đèn xanh”

Việt Nam từ lâu đã được đánh giá là một trong những thị trường sôi động nhất thế giới về giao dịch tài sản mã hóa. Theo thống kê của các tổ chức quốc tế, Việt Nam hiện đứng thứ 7 toàn cầu về tỷ lệ sở hữu tài sản số và xếp thứ 5 về mức độ phổ cập. Theo ông Trương Gia Bình, Chủ tịch Tập đoàn FPT, những năm gần đây, Việt Nam đã trở thành một trung tâm blockchain năng động tại châu Á, trong đó giao dịch crypto đạt quy mô 120 tỷ USD/năm; 7 triệu người sở hữu tiền mã hóa và hơn 35 triệu giao dịch mỗi năm.

Dẫu vậy, do chưa có hành lang pháp lý nên tài sản mã hóa vẫn nằm trong vùng “xám”, khiến doanh nghiệp và các nhà đầu tư đối diện với nhiều rủi ro. Ông Nguyễn Trung Thuật - đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Quỹ đầu tư mạo hiểm Kyros Ventures cho biết, người Việt rất nhanh nhạy, nhưng giá trị tạo ra lại chủ yếu chảy ra nước ngoài do chưa có sàn giao dịch nội địa và môi trường pháp lý.

Thực tế, dù là điểm sáng trên bản đồ blockchain thế giới, nhưng những năm qua hầu hết công ty blockchain trong nước lại chọn Singapore làm nơi đặt trụ sở để tránh rủi ro pháp lý. Điển hình như start-up tên Sky Mavis, với đồng “tiền ảo” Axie Infinity (AXS), từng đạt lượng vốn hóa trên thị trường hơn 3,1 tỷ USD vào năm 2021 do Nguyễn Thành Trung, 29 tuổi, sáng lập. Tương tự, hàng loạt start-up blockchain hàng đầu hiện nay như KardiaChain, Kyber Network hay Tomochain… đều đăng ký “khai sinh” ở nước ngoài.

“Chúng tôi rất háo hức chờ đợi khung pháp lý cho phép thực hiện thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa. Nếu được ban hành trong tháng 8, các doanh nghiệp tài sản số sẽ có cơ hội được thử nghiệm sản phẩm mới trong khuôn khổ pháp lý rõ ràng”. Ông Mai Huy Tuấn, Tổng Giám đốc CTCP Công nghệ số SSI

Giám đốc điều hành Quỹ đầu tư mạo hiểm Kyros Ventures Nguyễn Trung Thuật cho biết, thời gian qua đã hỗ trợ hơn 200 dự án blockchain gốc Việt, nhưng phần lớn đăng ký ở nước ngoài, trong khi đội ngũ kỹ thuật, người dùng vẫn ở trong nước. “Cây trái” do người Việt trồng nhưng “đơm hoa” nơi khác. “Trước đây, nhiều người xem một số sản phẩm từ blockchain như Bitcoin là một trò lừa đảo nhưng bây giờ nó đã khác…, và các tài sản số cũng đang được nhìn nhận như tài sản hợp pháp”, ông Thuật nói.

Theo ông Mai Huy Tuấn, Tổng Giám đốc CTCP Công nghệ số SSI (SSI Digital - SSID) cho biết, trong vài năm trở lại đây, Việt Nam đã hình thành một số cộng đồng doanh nghiệp tài sản số hoạt động thực chất, có sản phẩm, có công nghệ, có nhu cầu phát triển bài bản. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất vẫn là thiếu hành lang pháp lý, khiến doanh nghiệp phải hoạt động dè dặt, không thể mở rộng quy mô. Trong thời gian chờ đợi khung pháp lý, ông Tuấn cho biết, nhiều doanh nghiệp và cộng đồng blockchain trong nước vẫn nỗ lực đầu tư vào hạ tầng, công nghệ, nhân sự, dù thị trường chưa chính thức vận hành. “Chúng tôi rất háo hức chờ đợi khung pháp lý cho phép thực hiện thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa. Nếu được ban hành trong tháng 8, các doanh nghiệp tài sản số sẽ có cơ hội được thử nghiệm sản phẩm mới trong khuôn khổ pháp lý rõ ràng,” ông Tuấn nói.

Khơi dòng vốn, giữ lại chất xám

Sau khi Luật Công nghệ số được Quốc hội thông qua, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã khẩn trương xây dựng các dự thảo mở hành lang pháp lý cho việc giao dịch tiền mã hóa. Thông tin này ngay lập tức tạo ra hiệu ứng tích cực cho các doanh nghiệp và giới đầu tư trong và ngoài nước những tháng qua.

Tại “Tuần lễ Blockchain, tài sản số và công nghệ đầu tư hàng đầu châu Á” (gọi tắt là tuần lễ blockchain) được tổ chức trong tuần qua, đã thu hút khoảng 20 nghìn tổ chức, cá nhân đến tham dự để vừa thảo luận về cơ chế, chính sách, vừa “chào hàng” các dự án đầy hứa hẹn. Ngoài các doanh nghiệp Việt như SSI Digital, Kyros Ventures, sự kiện còn thu hút sự tham gia của hàng loạt tên tuổi quốc tế trong ngành blockchain và tài sản số như: Sui, MEXC, Gate, TRON, Tether, U2U Network, HashKey Exchange, Polkadot, Aptos, io.net…

Về tiến độ ban hành khuôn khổ pháp lý cho phép thực hiện thí điểm sàn giao dịch tài sản số , ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, Dự thảo thí điểm thị trường tài sản mã hoá có thể sớm ban hành ngay đầu tháng 8. “Việt Nam đang nằm trong danh sách xám của FATF. Việc ban hành khung pháp lý cho tài sản số là bước quan trọng để đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, qua đó mở ra cơ hội đưa Việt Nam ra khỏi danh sách giám sát này, thúc đẩy dòng vốn quốc tế vào thị trường”, ông Hòa nói.

Theo ông Nguyễn Trung Thuật, nếu Việt Nam xây dựng sàn giao dịch nội địa thực sự cạnh tranh, vừa có nền tảng công nghệ tốt, minh bạch, bảo mật, vừa có cơ chế niêm yết công bằng thì sẽ giữ được dòng vốn, các tài năng. Để hiệu quả, ông Thuật đề xuất cho phép thử nghiệm song song sàn tập trung (CEX) và phi tập trung (DeFi) trong khuôn khổ cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox), giám sát công nghệ, và xem xét xây dựng quỹ bảo hiểm rủi ro hoặc liên kết với các nền tảng bảo hiểm blockchain toàn cầu để bảo vệ tài sản người dùng nếu có rủi ro kỹ thuật. “Nếu có chính sách phù hợp, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm tài chính số hàng đầu khu vực trong 5 - 10 năm tới”, ông Thuật nói.

Chủ tịch Tập đoàn FPT Trương Gia Bình khẳng định, Việt Nam có một vị thế rất đặc biệt trong lĩnh vực blockchain và tài sản số . Và khi Việt Nam chính thức hóa tài sản số , cho phép thí điểm sàn giao dịch mã hóa, đồng thời tích hợp toàn bộ hệ thống tài chính - ngân hàng - bảo hiểm - bán lẻ với blockchain, ông Bình tin rằng “sẽ có một làn sóng bùng nổ trong lĩnh vực này”.

Cùng chung kỳ vọng, Chủ tịch HĐQT Chứng khoán SSI Nguyễn Duy Hưng nói: “ Việt Nam sẽ có thế hệ tỷ phú mới nhờ tài sản số . Họ là những người có thể đang sống trong nhà bố mẹ, khởi nghiệp trong một chiếc ô tô cũ hoặc viết code thâu đêm trong quán cà phê 24/7. Nhưng chính họ - những công dân của kỷ nguyên mới sẽ là trụ cột kinh tế của Việt Nam trong 10, 20 năm tới”.

Trả lời báo chí bên lề tuần lễ blockchain, ông Mai Huy Tuấn, Tổng Giám đốc CTCP Công nghệ số SSI cho biết, công ty đã sẵn sàng tham gia. “Các đối tác như VanEck, BlackRock cùng nhiều đối tác khác của SSID đang chờ đợi để khi được phép “bấm nút” là có thể hành động ngay lập tức”, ông Tuấn nói. Theo ông, sự chuẩn bị này không chỉ diễn ra trong thời gian ngắn mà đã được tiến hành nhiều năm qua.