Thỏa thuận CalCompetes là gì mà VinFast được ưu đãi thuế đến 465 tỷ tại Mỹ?

Vừa qua, văn phòng phụ trách Doanh nghiệp và Phát triển kinh tế của Thống đốc bang California (GO-Biz) đã có thông báo về khoản ưu đãi thuế có tổng trị giá 150 triệu USD nhằm mục đích tạo ra hơn 7.600 việc làm toàn thời gian.

Khoản ưu đãi thuế này nằm trong chương trình ưu đãi thuế California Competes (CalCompetes), hứa hẹn thu hút đầu tư lên tới hơn 1,2 tỷ USD trên toàn bang trong 5 năm tới.

Đáng chú ý, VinFast, nhà sản xuất xe điện của Việt Nam, đã nhận được khoản ưu đãi thuế 20,5 triệu USD (khoảng 465 tỷ đồng) để thiết lập trụ sở của chi nhánh Mỹ tại bang California. Hãng xe này sẽ đầu tư hơn 200 triệu USD trong giai đoạn đầu và tạo ra ít nhất 1.065 việc làm toàn thời gian tại địa phương.

Nguồn: California State Portal

Vậy CalCompetes là gì?

Chương trình miễn giảm thuế California Competes được bắt đầu năm 2013 nhằm tập trung hỗ trợ doanh nghiệp kinh doanh ổn định tại California. Quá trình lựa chọn doanh nghiệp đủ điều kiện nhận hỗ trợ rất cạnh tranh và được GO-Biz tiến hành dựa trên các quy chế do luật định, bao gồm các yếu tố sau:

- Số lượng việc làm mà doanh nghiệp sẽ tạo ra và duy trì trong bang.

- Khoản tiền doanh nghiệp đã trả hoặc sẽ trả cho nhân viên, bao gồm tiền lương, phúc lợi và các khoản phúc lợi phụ.

- Số tiền đầu tư vào bang của doanh nghiệp.

- Tỷ lệ thất nghiệp hoặc người nghèo tại khu vực đặt trụ sở của doanh nghiệp.

- Các ưu đãi dành cho doanh nghiệp ở bang, bao gồm các ưu đãi từ bang, chính quyền địa phương và các tổ chức khác.

- Các ưu đãi có sẵn cho doanh nghiệp ở các bang khác.

- Thời hạn của dự án do doanh nghiệp đề xuất, hoặc khoảng thời gian doanh nghiệp cam kết duy trì hoạt động tại bang.

- Tác động kinh tế tổng thể của dự án hoặc doanh nghiệp đối với bang.

- Tầm quan trọng chiến lược của doanh nghiệp đối với bang, khu vực hoặc địa phương.

- Cơ hội phát triển và mở rộng trong tương lai của doanh nghiệp tại bang.

- Các cơ hội đào tạo cho người lao động.

...

Tài trợ

Khoản tài trợ từ California Competes Tax Credit có sẵn để phân bổ trong năm tài khoá 2021-2022 rơi vào khoảng 394,7 triệu USD. Cụ thể được phân bổ như sau: 180 triệu USD mỗi năm cho các năm tài khoá từ 2018-19 đến 2022-23.

Số tiền tối thiểu mà một doanh nghiệp có thể hưởng ưu đãi là 20.000 USD. California Competes Tax Credit chỉ áp dụng cho thuế thu nhập do Ủy Ban Ðặc Trách Thuế Vụ California phụ trách.

Nguồn: California State Portal

Điều kiện để VinFast nhận được ưu đãi thuế 20,5 triệu USD

Riêng với VinFast, theo thỏa thuận CalCompetes, trong hai năm đầu tiến hành đầu tư (2021 và 2022), doanh nghiệp này sẽ không nhận được khoản nào trong tổng mức ưu đãi thuế 20,5 triệu USD, mà mức ưu đãi này sẽ được phân bổ tăng dần trong 3 năm, từ 2023 đến 2025. Trong đó, vào năm 2025 VinFast sẽ được hưởng ưu đãi thuế cao nhất là 10 triệu USD.

Theo Điều 3 của Thỏa thuận CalCompetes, để nhận được ưu đãi thuế 20,5 triệu USD, bên nộp thuế là VinFast phải xác nhận trong hồ sơ đăng ký rằng họ chưa được hưởng ưu đãi từ chương trình CalCompetes và dự án của họ có thể triển khai ở một bang khác.

Để xét hưởng ưu đãi thuế, VinFast phải chấp thuận sử dụng ít nhất 280 lao động toàn thời gian (dựa trên cơ sở xác định toàn thời gian hàng năm tương đương) tại trụ sở chính và các địa điểm văn phòng vùng.

Ngoài ra, doanh nghiệp này phải cam kết đầu tư vào cơ sở vật chất, không gian văn phòng, đồ nội thất và đồ đạc, và thiết bị máy tính như một phần của quá trình mở rộng hoạt động ở hai thành phố Los Angeles và Irvine cùng các địa điểm khác chưa xác định tại bang California. VinFast Mỹ cũng phải thực hiện các dấu mốc cam kết về quá trình đầu tư và mở rộng dự án tại bang California theo lộ trình 5 năm từ 2021 đến 2025.

Tổng mức đầu tư của VinFast vào California trong giai đoạn 5 năm dự kiến là 200,3 triệu USD. Trong đó, năm 2022 có mức rót vốn lớn nhất là 107,5 triệu USD. Mức đầu tư trong các năm còn lại được phân kỳ từ ngưỡng 11,8 - 30,9 triệu USD.

Đáng chú ý, theo cam kết, VinFast sẽ phải tạo ra ít nhất 1.065 việc làm toàn thời gian tính đến năm 2025, cùng với đó phải đảm bảo trả lương tối thiểu 35.000 USD/năm cho các nhân viên toàn thời gian và lương bình quân cộng dồn của các nhân viên này là 77.000 USD/năm.

VinFast cũng phải tuân thủ chế độ báo cáo về việc thực hiện các dấu mốc cam kết theo thỏa thuận. Cụ thể, vào hoặc trước ngày đầu tiên của tháng thứ tư sau khi kết thúc năm tính thuế, và trước khi xác định mức ưu đãi thuế trên tờ khai thuế của mình, VinFast phải hoàn thành bảng thống kê các đầu việc do GO-Biz cung cấp.

Điều gì sẽ xảy ra nếu doanh nghiệp không đạt được kết quả cam kết?

Nếu đạt được các dấu ốc cam kết cho năm tính thuế, VinFast sẽ được giữ lại, hoàn thiện và nộp bảng thống kê đó khi GO-Biz hoặc Ủy ban thuế đặc quyền kinh doanh (FTB) yêu cầu.

Trường hợp không đạt được các dấu mốc cam kết cho năm tính thuế, họ phải trình bảng thống kê lên GO-Biz và giải trình bằng văn bản về những vấn đề hoặc thách thức gặp phải trong quá trình thực hiện các cam kết đó và đề xuất các hành động khắc phục đang hoặc dự kiến được triển khai trong những năm tiếp theo. Các thủ tục này phải được trình lên GO-Biz trước ngày đầu tiên của tháng thứ tư sau khi kết thúc năm tính thuế.

Bên cạnh việc tuân thủ chế độ báo cáo, VinFast cũng phải tuân thủ yêu cầu xem xét sổ sách và hồ sơ từ Ủy ban thuế đặc quyền kinh doanh (FTB) để cơ quan này xác định xem doanh nghiệp có tuân thủ các cam kết theo thỏa thuận hay không.

Trong thỏa thuận CalCompetes, bên nộp thuế/bên nhận ưu đãi thuế được xác định là vi phạm nghiêm trọng nếu có 1 trong 4 hành vi sau đây.

Thứ nhất, không cung cấp kịp thời các tài liệu theo chế độ báo cáo hoặc thông tin mà GO-Biz hay Ủy ban thuế đặc quyền kinh doanh (FTB) yêu cầu có liên quan đến việc bên nộp thuế phải tuân thủ thỏa thuận CalCompetes.

Thứ hai, sai sót nghiêm trọng về bất kỳ thông tin nào trong hồ sơ đăng ký nhận ưu đãi thuế nộp lên GO-Biz và/hoặc sau khi thỏa thuận CalCompetes được ký kết.

Thứ ba, không thực hiện đúng các dấu mốc cam kết trong Phụ lục A (các cam kết hàng năm về số lượng nhân viên toàn thời gian; mức tăng số nhân viên toàn thời gian; mức lương tối thiểu hàng năm và mức lương cộng dồn trung bình hàng năm của nhân viên toàn thời gian; mức đầu tư). Vi phạm có tính chất nghiêm trọng ra sao sẽ do GO-Biz xem xét và quyết định vào cuối năm tính thuế.

Thứ tư, không duy trì thực hiện bất kỳ điều nào trong 3 dấu mốc cam kết liên quan đến người lao động theo thỏa thuận CalCompetes.

Thoả thuận nêu rõ, trong trường hợp có vi phạm nghiêm trọng như trên, "GO-Biz sẽ thông báo đến VinFast bằng văn bản về vi phạm đó và cho họ cơ hội để khắc phục vi phạm trong vòng 30 ngày hoặc lâu hơn nếu được hai bên đồng ý bằng văn bản".

Nếu doanh nghiệp không khắc phục được vi phạm theo khung thời gian quy định, GO-Biz sẽ ra thông báo về vi phạm đó và khoản ưu đãi thuế mà doanh nghiệp dự kiến được hưởng theo đề xuất của GO-Biz với Ủy ban ưu đãi thuế cạnh tranh California, sẽ bị thu hồi. Đồng thời, cơ quan này có thể đề nghị Ủy ban ưu đãi thuế cạnh tranh California chấm dứt thỏa thuận CalCompetes.

Nếu vi phạm nghiêm trọng chỉ là do bên nộp thuế không đáp ứng các dấu mốc cam kết liên quan đến việc phân bổ ưu đãi thuế cho một năm tính thuế cụ thể, thì việc thu hồi khoản ưu đãi thuế sẽ bị giới hạn trong mức phân bổ ưu đãi thuế của năm tính thuế đó.