Thống kê "kinh tế ngầm", cớ để nới rộng nợ công?

16/01/2018 16:10
Trong năm 2018, Bộ Kế hoạch – Đầu tư sẽ trình Thủ tướng phê duyệt Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát như kinh tế ngầm.

Kinh tế ngầm tồn tại ở tất cả nền kinh tế nhưng ít được thừa nhận, nhắc tới. Có thể hiểu nó là một bộ phận không được tính đến của nền kinh tế, gồm hợp pháp và cả phi pháp.

Trong nghiên cứu của mình, giáo sư Friedrich Schneider thuộc Đại học Johannes Kepler of Linz (Áo) cho thấy ở hơn 50 nước trên thế giới, quy mô của kinh tế ngầm ít nhất cũng tương đương 40% GDP chính thức.

Cũng theo nghiên cứu này, những nước có hệ thống luật pháp và thu thuế hiệu quả nhất, thì nền kinh tế ngầm tồn tại với quy mô nhỏ.

Tại Việt Nam, khu vực kinh tế ngầm còn được biết đến với cái tên khác là kinh tế phi chính thức, tồn tại tuy âm thầm nhưng khá hiệu quả trong thời gian qua.

Tuy nhiên, đến nay, các cơ quan quản lý cho rằng đã đến lúc thu thập đầy đủ thông tin của khu vực trên nhằm có được bức tranh kinh tế toàn diện để tính toán đầy đủ trong GDP – như nhận định của ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê.

"Việc tính toán, thống kê khu vực kinh tế ngầm để có cái nhìn toàn cảnh là cần thiết nhưng không dễ dàng", chuyên gia Phạm Chi Lan chia sẻ với báo Trí Thức Trẻ.

Bà cho biết tình trạng này đang diễn ra khắp mọi nơi trên thế giới với tỷ trọng từ 16 – 25% GDP của các quốc gia. Tuy nhiên, ngay cả ở những nước có nền quản trị tốt, tính minh bạch cao, thể chế khá hoàn thiện cũng rất khó khăn trong việc kiểm soát khu vực kinh tế này.

Do đó, việc thống kê lại là không dễ, theo bà Chi Lan. Cách tích cực nhất ở Việt Nam lúc này là kiểm soát tốt hệ thống kinh tế chính thức mà cụ thể là doanh nghiệp nhà nước. Hiện DNNN tuy là hữu hình, được nắm trong tay nhưng Chính phủ vẫn chưa thực sự kiểm soát được khối tài sản khổng lồ này.

"Nắm chắc DNNN là tăng được hiệu quả kinh tế rất nhiều rồi chứ không phải lôi khu vực kinh tế ngầm vào là có thể thay đổi bộ mặt kinh tế", bà Lan nói.

Bên cạnh đó, vị chuyên gia này cũng tỏ ra nghi ngại nếu thống kê được khu vực kinh tế ngầm sau đó tính thêm vào GDP, khiến mẫu số trong cách tính nợ công/GDP tăng khiến tử số - ở đây là nợ công có thể được mở rộng thêm. Điều này có thể gây tác động ngược đến nền kinh tế. 

Đây cũng là lo ngại của TS. Nguyễn Đức Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách.

Ông Thành cho rằng đề án trên, sâu xa là có thể giúp Chính phủ có quyền tăng nợ công vì nợ công được Quốc hội đưa ra dựa trên GDP. Vì vậy nếu mẫu số to lên, tử số cũng được nhích theo. Bên cạnh đó, việc GDP tăng khi được cộng cả khu vực này vào có thể khiến thay đổi một loạt chỉ tiêu vĩ mô như tăng thuế, tăng thu, tăng nợ của cả nền kinh tế nói chung trong khi khu vực kinh tế ngầm, dù có tính toán được cũng khó lòng thu được. Dường như cả nền kinh tế "thực" sẽ phải gánh nhiều tác động hơn, còn kinh tế ngầm ngoài việc ra ánh sáng thì cũng không có gì thay đổi. 


Tin mới

Đại lý báo Isuzu mu-X 2025 ra mắt Việt Nam tháng sau, cạnh tranh Everest bằng thiết kế mới long lanh, động cơ có thể gây tranh cãi
10 giờ trước
Isuzu mu-X mới sắp ra mắt Việt Nam sẽ là bản nâng cấp facelift với thay đổi chính ở ngoại hình. Bản cũ đang được nhiều đại lý xả hàng tồn với giá giảm hàng trăm triệu đồng.
Ma trận quảng cáo: Khi người nổi tiếng “đánh cắp” niềm tin của người tiêu dùng
9 giờ trước
Quảng cáo sai sự thật, lợi dụng uy tín của những người được cho là nổi tiếng để dẫn dắt hành vi tiêu dùng đang trở thành một vấn đề nhức nhối.
Tủ lạnh gần 100 triệu bị nói "không đáng tiền": 4 người dùng không đủ, công nghệ ngăn đông gây thất vọng
8 giờ trước
Dù phải bỏ ra số tiền không hề nhỏ để mua, nhưng người dùng này có vẻ đã chọn sản phẩm không phù hợp với nhu cầu.
Việt Nam sở hữu cây thiêng ngàn tuổi: Được vua Lê sắc phong, tuổi thọ đứng thứ hai thế giới
8 giờ trước
Đây là loại cây kinh tế lâm nghiệp đang được khuyến kích trồng lấy gỗ bảo vệ rừng và hiện được trồng công trình tại khu đô thị nhiều.
Thanh long Bình Thuận rớt giá sâu đầu vụ, nhà vườn lao đao
8 giờ trước
Nhiều chủ vườn thanh long Bình Thuận cảm thấy "sốc" khi giá bán giảm nhanh, gần như chạm đáy

Tin cùng chuyên mục

Synology trình diễn hàng loạt tính năng AI ấn tượng tại Computex 2025
5 giờ trước
Các tính năng mới của Synology giúp ích rất nhiều cho môi trường làm việc văn phòng, hội họp.
Hyundai Thành Công bàn giao xe Santa Fe bản cao nhất cho HLV tuyển Việt Nam Kim Sang-sik
5 giờ trước
Chiếc Santa Fe mà HLV Kim Sang-sik nhận bàn giao là bản Calligraphy 2.5 Turbo, giá bán lẻ khuyến nghị là 1,365 tỷ đồng.
Phát hiện xe tải chở hơn 1.200 lọ kem dưỡng da không rõ nguồn gốc ở Nghệ An
4 giờ trước
Lực lượng chức năng Nghệ An vừa phát hiện xe ô tô biển kiểm soát Lào chở hơn 1.200 lọ kem dưỡng da không rõ nguồn gốc xuất xứ.
Ca sĩ Duy Mạnh rút đơn kiện, Mercedes-Benz Việt Nam chính thức lên tiếng
2 giờ trước
Trong thông báo của mình, Mercedes-Benz Việt Nam tái khẳng định đã xử lý vụ việc với tinh thần trách nhiệm cao, nỗ lực giải quyết vấn đề theo đúng trình tự, minh bạch và tôn trọng quy trình pháp lý.