Thông tin mới nhất về 'siêu' dự án đường sắt 67 tỷ USD: Duy nhất một địa phương được Thủ tướng tuyên dương

Vào sáng nay, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ  Phạm  Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt chủ trì phiên họp thứ 4 của Ban Chỉ đạo.

Hiện nay, cả nước đang triển khai các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt, gồm: Dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; các dự án tuyến đường sắt Hà Nội - Lạng Sơn và Hải Phòng - Móng Cái; dự án đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam; các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội, TPHCM.

Tại phiên họp, Ban Chỉ đạo tập trung rà soát, kiểm điểm việc thực hiện các nhiệm vụ, nhất là các nhiệm vụ được Ban Chỉ đạo đề ra tại phiên họp thứ 3; những kết quả đạt được, khó khăn, hạn chế, vướng mắc cần giải quyết, tháo gỡ, đặc biệt là vướng mắc về thể chế để sớm trình Quốc hội xem xét, bổ sung; giải pháp thúc đẩy triển khai dự án đường sắt tiêu chuẩn Lào Cai -Hà Nội - Hải Phòng để khởi công đúng kế hoạch vào ngày 19/12 tới.

Ban Chỉ đạo rà soát, kiểm điểm công tác giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam tại các địa phương, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp triển khai công trình, dự án ở lĩnh vực đường sắt trong những tháng còn lại của năm 2025 và thời gian tới.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng và ý kiến các đại biểu tại phiên họp, từ sau phiên họp thứ 3 của Ban Chỉ đạo vào ngày 9/7 đến nay, Thủ tướng và các Phó Thủ tướng đã chủ trì nhiều cuộc họp; ban hành gần 20 văn bản chỉ đạo các vấn đề liên quan các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt.

Các bộ, ngành và địa phương được giao 39 nhiệm vụ, tập trung vào tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh thủ tục chuẩn bị đầu tư các dự án. Đến nay, các cơ quan đã hoàn thành 16 nhiệm vụ đáp ứng yêu cầu, trong đó có một số nhiệm vụ quan trọng.

Bộ Xây dựng đã trình, tham mưu Chính phủ ban hành Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc thù phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị; phê duyệt Đề án đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt Việt Nam; hoàn thành việc xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn chung đối với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; thực hiện tốt Phiên họp thứ nhất Ủy ban Liên hợp hợp tác Việt - Trung về đường sắt.

Bộ Khoa học và Công nghệ đã trình Chính phủ Nghị định hướng dẫn thực hiện công tác phát triển khoa học, công nghệ đường sắt và thẩm định xong tiêu chuẩn về đường sắt (đang rà soát để công bố 37 Tiêu chuẩn Việt Nam).

Bộ Công Thương đã trình Đề án phát triển công nghiệp đường sắt. Bộ Tài chính đã hướng dẫn các địa phương về việc phân chia nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam; hướng dẫn thủ tục ứng vốn giải phóng mặt bằng các dự án.

Ngoài ra, các cơ quan đang tích cực, tập trung triển khai 10 nhiệm vụ là công việc chỉ đạo, điều hành thường xuyên; 8 nhiệm vụ chưa đáp ứng tiến độ nhưng thực tế cần thời gian vì liên quan đến các đối tác nước ngoài hoặc cần thời gian để thực hiện; 5 nhiệm vụ chưa đến hạn.

Về tiến độ triển khai dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, các địa phương đã khởi công, khởi động khu tái định cư các dự án vào ngày 19/8/2025. Trong đó, UBND tỉnh Ninh Bình đã báo cáo định kỳ hằng tháng về việc thực hiện công tác giải phóng mặt bằng dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, đoạn qua tỉnh Ninh Bình (đã và đang triển khai 34 vị trí tái định cư; triển khai quy hoạch, khai thác quỹ đất khu vực quanh ga theo mô hình TOD với tổng diện tích hơn 5.000 ha tại 3 ga).

Phát biểu tại buổi họp, Thủ tướng Chính phủ Phạm  Minh Chính ghi nhận nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao. Chính phủ, các bộ ngành đã rất tích cực thu xếp vốn từ nhiều nguồn cho dự án Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Thủ tướng cũng biểu dương và đề nghị các địa phương tham khảo cách làm của tỉnh Ninh Bình trong giải phóng mặt bằng.

Nhiệm vụ quan trọng cho các bộ ngành, địa phương

Kết luận buổi họp, Thủ tướng đã giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ ngành, địa phương, Thủ tướng nhấn mạnh 2 nhiệm vụ rất quan trọng. Theo đó, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Xây dựng khẩn trương hoàn thành ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan và quy trình lựa chọn phương thức đầu tư, nhà đầu tư các dự án.

Về nguồn vốn cho giải phóng mặt bằng và dự án thành phần 1 của 2 dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng khẩn trương phân bổ nguồn vốn cho địa phương để giải ngân, đồng thời các địa phương ứng vốn trên tinh thần chủ động, tích cực, linh hoạt. Các địa phương khẩn trương rà soát, báo cáo chính xác nhu cầu vốn về Bộ Xây dựng và Bộ Tài chính để kịp thời bố trí, điều phối, bảo đảm không để chậm trễ vì thiếu vốn.

Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Tư pháp tiếp tục rà soát, tổng hợp, xây dựng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách để trình Quốc hội, xử lý tất cả các vướng mắc pháp lý, từ đó huy động nguồn lực Nhà nước và ngoài nhà nước, Trung ương và địa phương… cho các dự án.

Với dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương hoàn thiện thủ tục, công bố 37 Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) về đường sắt tốc độ cao (trên cơ sở tiêu chuẩn của Tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế ISO) trong tháng 10/2025 để làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo.

Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan khẩn trương hoàn thiện báo cáo về hình thức đầu tư, tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư và cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 10049/VPCP-CN ngày 16/10/2025 và Phó Thủ tướng Trần  Hồng Hà tại Thông báo số 567/TB-VPCP ngày 22/10/2025.

Bộ Xây dựng chỉ đạo Ban Quản lý dự án đường sắt lựa chọn xong tư vấn hỗ trợ chuẩn bị dự án, phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ, dự toán lập Báo cáo nghiên cứu khả thi trong quý I/2026. Các địa phương và EVN đẩy mạnh công tác giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật theo kế hoạch đã được duyệt.