Thủ tướng nhắc nhở ngành Đường sắt tái cơ cấu những gỡ "điểm nghẽn"

Đường sắt là minh chứng lịch sử

Chiều ngày 9/1, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự Hội nghị triển khai kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2024 của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã đánh giá cao, biểu dương kết quả mà ngành đường sắt đạt được, tuy nhiên ngành đường sắt chưa phát triển xứng tầm lịch sử.

Nói về vị thế của ngành đường sắt, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh ngành đường sắt Việt Nam mà nòng cốt là Tổng Công ty Đường sắt, với bề dày hơn 140 năm hình thành và phát triển, đã có những đóng góp to lớn với vai trò chủ đạo trong kết cấu hạ tầng giao thông quốc gia.

"Ngành đường sắt là một trong những minh chứng lịch sử trong công cuộc giải phóng dân tộc, thống nhất và xây dựng đất nước", Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng cho biết thời gian qua, hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, bất cập về quy định để giao vốn, đặt hàng.

"Cùng với đó là khó khăn về ngành nghề kinh doanh; Quy định về niên hạn phương tiện giao thông đường sắt và liên vận quốc tế; Khó khăn về quản trị, sản xuất kinh doanh; Công tác nhân sự…", Thủ tướng nêu ra khó khăn của ngành đường sắt.

Thủ tướng cho rằng: "Nhờ sự quan tâm của Trung ương, Chính phủ, các bộ, ngành và nỗ lực của riêng mình, ngành đường sắt Việt Nam đã vượt qua nhiều khó khăn, vướng mắc, đạt được một số thành tựu đáng trân trọng, tự hào".

Theo Thủ tướng, năm 2023, là năm đầu tiên sau 3 năm hoạt động sản xuất kinh doanh bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 ghi nhận đạt lợi nhuận. Kết quả đó đã đóng góp quan trọng vào công tác quản lý, sử dụng hiệu quả kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt, ổn định đời sống, việc làm cho người lao động trong ngành đường sắt.

Thủ tướng ghi nhân nhiều nỗ lực và không quên nhắc nhở ngành đường sắt chưa phát triển xứng tầm lịch sử và mong muốn của nhân dân. Đồng thời, chưa phát triển ngành đường sắt xứng tầm, hiện đại, góp phần hoàn thiện đồng bộ các phương thức giao thông tốt hơn.

Bên cạnh những gì đã làm được, Thủ tướng chỉ rõ một số tồn tại, hạn chế ngành đường sắt cần khắc phục.

Cụ thể, bộ máy cồng kềnh, mức độ cơ giới hóa chưa cao, ứng dụng khoa học kỹ thuật-công nghệ thông tin còn thấp; kết cấu hạ tầng còn lạc hậu; hiện trạng đầu máy, toa xe chưa có khả năng đáp ứng nếu nâng cao tốc độ chạy tàu trên 100 km/h; nguồn vốn đầu tư từ ngân sách cho phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt còn hạn chế…

Thủ tướng nhấn mạnh, Trung ương, Chính phủ hết sức trăn trở để các đơn vị kinh tế, trong đó có ngành đường sắt nói riêng không thua lỗ; khai thác tài sản, tài chính và nguồn nhân lực hiệu quả hơn.

Qua đó, Thủ tướng yêu cầu ngành đường sắt phải áp dụng phương pháp quản trị hiện đại, phù hợp với hoàn cảnh đất nước và chức năng, nhiệm vụ ngành; tổ chức cơ cấu lại để sử dụng tài sản, tài chính hiện có của ngành một cách hiệu quả và có lợi nhất cho sự phát triển cả trước mắt và lâu dài.

Song song đó, sắp xếp, tái cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý, đội ngũ cán bộ, viên chức, người lao động hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với kinh tế thị trường, quy luật cạnh tranh, quy luật cung cầu; tiếp tục làm mới lại các động lực cũ, bổ sung các động lực mới; thực hiện Chuyển đổi Số, Chuyển đổi Xanh, Kinh tế Tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức trong ngành đường sắt…

Theo Thủ tướng, Trung ương Đảng mà cụ thể là Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII đã có chủ trương phát triển đường sắt, góp phần thực hiện thắng lợi một trong những đột phá chiến lược là hạ tầng mà cụ thể là hạ tầng giao thông . Do đó, điều quan trọng là chúng ta phải đoàn kết, thống nhất, đổi mới tư duy, quyết tâm thực hiện chủ trương này.

Thủ tướng cho rằng, đường sắt phải hoàn thiện thể chế chính sách để huy động nguồn lực phù hợp với yêu cầu, điều kiện của đất nước, phù hợp với xu thế, công nghệ của thời đại.

Về kế hoạch sắp tới, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam tiếp tục thực hiện hiệu quả sứ mệnh, vai trò nòng cốt trong quản lý, sử dụng khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia.

Đường sắt là nhân tố quan trọng triển khai Chiến lược Phát triển Vận tải Đường sắt Quốc gia, cung cấp hình thức giao thông an toàn, thuận tiện cho người dân và doanh nghiệp, góp phần quan trọng giải quyết các vấn đề về giao thông vận tải cả nước, phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm quốc phòng, an ninh, thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Khẩn trương tái cơ cấu Đường sắt

Tổng Công ty Đường sắt phải chú trọng xây dựng nền tảng phát triển công nghiệp đường sắt theo hướng hiện đại; chủ động liên danh, liên kết hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ phát triển công nghiệp đường sắt; khẩn trương triển khai hiệu quả Chiến lược phát triển, Kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển giai đoạn 2021 - 2025 đã được phê duyệt.

Ngoài ra, hoàn thành đạt và vượt các chỉ tiêu Kế hoạch năm 2024 đã được Ủy ban Quản lý Vốn Nhà nước tại Doanh nghiệp giao; triển khai Đề án tái cơ cấu Tổng Công ty giai đoạn đến hết năm 2025 sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Bảo toàn và phát triển vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Đường sắt cần khẩn trương, nhanh chóng nắm bắt cơ hội, tiếp tục đổi mới tư duy, hoàn thành việc tái cơ cấu , nâng cao hiệu quả hoạt động, ứng dụng thành công chuyển đổi số, chủ động, sáng tạo, mạnh dạn đẩy mạnh công tác đầu tư.

Thực hiện các nhiệm vụ được giao trong triển khai Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết số 178/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình hành động triển khai Kết luận số 49 của Bộ Chính trị; chủ động tổ chức công tác chuẩn bị về nguồn nhân lực, công nghệ, cơ khí... để sẵn sàng tiếp nhận và đưa vào vận hành, khai thác đường sắt tốc độ cao và các tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt khác được nhà nước giao.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại Doanh nghiệp tích cực, chủ động, quyết liệt, kịp thời hơn, làm đúng chức năng, nhiệm vụ của cơ quan đại diện chủ sở hữu để xử lý hiệu quả, kịp thời các khó khăn, vướng mắc lớn, là điểm nghẽn trong hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam theo thẩm quyền; phối hợp, kiến nghị các bộ, ngành hoặc tham mưu, đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để giải quyết kịp thời các vấn đề phát sinh.

Cùng với đó, khẩn trương hoàn thiện Đề án cơ cấu lại Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam giai đoạn đến 2025 theo chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ tại văn bản số 99/VPCP-DMDN ngày 4/1/2024 để trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành; chỉ đạo, theo dõi, giám sát Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam triển khai Chiến lược, Kế hoạch sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển 5 năm giai đoạn 2021-2025 và Kế hoạch năm 2024; triển khai hiệu quả Đề án cơ cấu lại Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đến năm 2025.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phối hợp chặt chẽ, tạo điều kiện và cùng ngành đường sắt thực hiện hiệu quả các chủ trương, nghị quyết, kết luận, đề án, quy hoạch phát triển đường sắt đã được phê duyệt; đặc biệt, nghiên cứu, đề xuất cơ chế chính sách "đặc thù đặc biệt" để báo cáo Bộ Chính trị, trình Quốc hội khi thông qua chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Về các kiến nghị của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam liên quan khai thác các khu ga có lợi thế thương mại để khai thác; giải quyết các vướng mắc liên quan đến chính sách ưu đãi về sử dụng đất dành cho đường sắt, giải quyết thủ tục đất đai, miễn tiền thuế sử dụng đất....

Thủ tướng giao các Bộ, ngành liên quan phối hợp với các địa phương và Tổng Công ty Đường sắt xem xét, giải quyết theo thẩm quyền và pháp luật, những vấn đề vượt thẩm quyền thì tổng hợp trình cấp có thẩm quyền xem xét.