Thương mại EU - Nga giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2002

EU cũng ghi nhận thặng dư thương mại lần đầu tiên sau hơn 20 năm.

Theo Euronews, thương mại của EU với Nga đã giảm mạnh kể từ xung đột Nga-Ukraine xảy ra vào tháng 2/2022. EU đã đưa ra nhiều hạn chế xuất nhập khẩu, dẫn đến việc xuất khẩu sang Nga giảm 61% và nhập khẩu từ Nga giảm 89% trong giai đoạn từ quý I/2022 đến quý II/2025.

Dựa trên dữ liệu của Cơ quan Thống kê châu Âu Eurostat, thương mại trong quý II/2025 đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2002, thời điểm bắt đầu ghi nhận dữ liệu. Cũng trong quý II/2025, EU cũng ghi nhận thặng dư thương mại đầu tiên với Nga sau hơn 20 năm.

Vậy, các dòng chảy xuất khẩu và nhập khẩu chính trong năm 2025 là gì? Thương mại giữa EU và Nga đã thay đổi như thế nào kể từ xung đột tại Ukraine xảy ra? Và tầm quan trọng của thương mại với Nga đối với EU là như thế nào?

Theo Eurostat, trong quý II/2025, nhập khẩu từ Nga giảm, trong khi xuất khẩu sang Nga tăng so với quý trước. Kết quả là cán cân thương mại của EU với Nga, vốn luôn thâm hụt, đã chuyển sang thặng dư nhỏ ở mức 0,5 tỷ eu ro (0,58 tỷ USD). Kim ngạch nhập khẩu trị giá 7 tỷ eu ro, trong khi xuất khẩu sang Nga đạt 7,5 tỷ eu ro, đưa tổng kim ngạch thương mại lên 14,5 tỷ eu ro. Con số này giảm 82% về kim ngạch thương mại so với quý I/2022, khi chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga bắt đầu diễn ra tại Ukraine và thương mại giữa hai nước ở mức 81,9 tỷ eu ro. Kim ngạch thương mại Nga-EU trong quý I/2022 đánh dấu mức cao thứ ba kể từ khi bắt đầu ghi nhận dữ liệu vào năm 2002, với đỉnh điểm đạt được vào quý I/2013 là 82,9 tỷ eu ro.

EU, cùng với các nước G7 và các đối tác cùng chí hướng khác, đã tước bỏ quy chế Tối huệ quốc (MFN) của Nga và thực hiện gói trừng phạt thứ tư vào ngày 15/3/2022. Điều này đã loại bỏ các lợi ích thương mại quan trọng mà Nga được hưởng với tư cách là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Thay vì tăng thuế nhập khẩu, EU đã chọn hành động thông qua các biện pháp trừng phạt, bao gồm lệnh cấm và hạn chế đối với cả nhập khẩu và xuất khẩu một số mặt hàng nhất định.

Cho đến ngày 24/2/2022, khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt, nước này là một trong những đối tác thương mại chính của EU. Kể từ đó, vai trò của Nga đã giảm đi đáng kể.

Cán cân thương mại tổng thể của EU với Nga có liên quan chặt chẽ đến các sản phẩm năng lượng.

Trong năm 2021 và 2022, giá năng lượng cao đã đẩy thâm hụt thương mại năng lượng giữa EU với Nga lên đỉnh điểm 42,8 tỷ eu ro vào quý II/2022. Tuy nhiên, đến quý II/2025, các hạn chế nhập khẩu và giá năng lượng thấp hơn đã làm giảm thâm hụt xuống còn 4,2 tỷ eu ro.

Mục tiêu của EU là giảm sự phụ thuộc năng lượng vào Nga, và EU đã đạt được những tiến triển về vấn đề này. Trong quý I/2021, Nga là nhà cung cấp dầu mỏ lớn nhất của EU. Tuy nhiên, sau khi xung đột tại Ukraine xảy ra, một sự thay đổi lớn đã diễn ra trong thương mại dầu mỏ của EU với Nga.

Lệnh cấm của EU đối với việc nhập khẩu dầu thô của Nga bằng đường biển, có hiệu lực từ ngày 5/12/2022, cùng với lệnh cấm vận đối với các sản phẩm dầu tinh chế, đã dẫn đến sự sụt giảm mạnh trong nhập khẩu hàng hóa Nga của EU. Kết quả là, tỷ trọng nhập khẩu dầu Nga của EU đã giảm từ 29% trong quý I/2021 xuống chỉ còn 2% trong quý II/2025.