Tích trữ điện sạch tránh lãng phí nguồn đầu tư

Thời gian qua, việc tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo phát lên hệ thống điện tại Việt Nam đã đặt ra nhiều thách thức, nhất là khi cần phải cân bằng năng lượng trong thời điểm phụ tải thấp. Đặc biệt, khi càng tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo sẽ càng giảm năng lượng truyền thống và điều này làm suy giảm khả năng điều tiết hệ thống điện.

Hiện nay, nguồn phát điện mặt trời hiện có công suất lắp đặt là 16.500 MW, chiếm tỷ trọng gần 25% tổng công suất đặt của toàn hệ thống. Tuy nhiên, thực tế này đã dẫn đến hiện tượng quá tải vào thời điểm buổi trưa (từ 10h00 - 14h00) do phụ tải thấp và bức xạ điện mặt trời tốt nhất trong ngày. Trong khi giờ cao điểm của sử dụng điện lại rơi vào khoảng từ 17h00 – 18h30 và lúc này không còn ánh nắng mặt trời.

Mặt khác, do có sự khác biệt giữa phụ tải đỉnh giữa các ngày lễ ngày nghỉ và ngày bình thường vào khoảng 5.000 MW. Chính vì thế, Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia bắt buộc phải huy động các nguồn dự phòng như than và khí. Thực trạng này đã dẫn đến việc cần thiết nghiên cứu triển khai hệ thống lưu trữ năng lượng tích hợp điện mặt trời, cũng như các chính sách nhằm thu hút đầu tư vào lĩnh vực lưu trữ năng lượng.

Theo các chuyên gia, để đáp ứng nhu cầu phụ tải trong tương lai, có nhiều phương pháp tích hợp các công nghệ mới có thể có ích cho Việt Nam, ví dụ như hệ thống lưu trữ năng lượng. Khi năng lượng mặt trời kết hợp lưu trữ sẽ đóng góp đáng kể cho nền kinh tế, giảm chi phí phát điện đắt đỏ vào giờ cao điểm; đồng thời tiếp tục huy động được sự tham gia của xã hội vào phát triển thị trường điện mặt trời vốn có nhiều tiềm năng.

Ông Mark Lesile, Giám đốc điều hành, Nhóm Giải pháp và Công nghệ năng lượng, Công ty tài chính Macquarie cho biết, điện mặt trời tích hợp hệ thống lưu trữ năng lượng là giải pháp chi phí thấp và ít phát thải để cung cấp điện trong giờ cao điểm, thay thế các nguồn điện phủ đỉnh chi phí cao và phát thải lớn.

“Đây là giải pháp hỗ trợ tích hợp nguồn điện mặt trời vào lưới điện, bằng cách giới hạn công suất phát lên lưới để hỗ trợ cho quá trình nạp xả của hệ thống lưu trữ. Giải pháp này rẻ hơn, ít phát thải hơn các dạng nguồn có thể dự báo, ví dụ như than, khí… Điều này sẽ giúp Việt Nam theo đuổi mục tiêu phát triển phát thải thấp trong khi vẫn đảm bảo phát triển kinh tế”, ông Mark Lesile khuyến cáo.

Theo đại diện Công ty Năng lượng Blueleaf Energy, hệ thống lưu trữ năng lượng cho phép sử dụng điện mặt trời chi phí thấp vào giờ trưa để sạc và xả vào giờ cao điểm để đáp ứng phụ tải đỉnh. Bởi thực tế, nguồn điện mặt trời không liên tục và biến động thất thường, nên có thể gây ra những vấn đề về tần số, điện áp, điều độ đối với đơn vị vận hành lưới điện.

“Việc kết hợp giữa điện mặt trời và hệ thống lưu trữ có thể làm mịn đặc tính phát, do đó gây ít tác động đến vận hành lưới điện, giúp nguồn phát điện mặt trời ổn định hơn; từ đó giảm phụ thuộc vào nguồn diesel/HFO để cung cấp phụ tải đỉnh. Đồng thời, giải pháp này có thể tăng số lượng các nguồn phát có thể dự báo được cung cấp nội địa và không phụ thuộc vào giá nhiên liệu hay rủi ro tỷ giá; giúp Việt Nam vượt qua việc xây dựng các nhà máy điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch truyền thống như than hay khí”, vị này nói.

Giám đốc điều hành Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh (GreenID) - bà Ngụy Thị Khanh cho biết, lưu trữ điện bằng pin đã trở thành công cụ lưu trữ trong đời sống xã hội như điện thoại, máy tính,… và đang mở rộng trong lĩnh vực năng lượng sạch. Điện mặt trời ở Việt Nam hiện nay đang bùng nổ, vừa gây áp lực cho lưới điện quốc gia lại vừa bị cắt giảm công suất. Do vậy, đòi hỏi cần có giải pháp sớm.

“Việt Nam cần sớm có chính sách thúc đẩy ứng dụng giải pháp tích trữ với các nhà máy năng lượng tái tạo, hoặc cho toàn hệ thống để không lãng phí nguồn đầu tư hiện tại của xã hội, từ đó thực hiện chuyển dịch sang năng lượng sạch nhanh nhất có thể”, bà Ngụy Thị Khanh nhấn mạnh.