Toàn cảnh Dự án Cảng Tổng hợp - Container Cái Mép Hạ vừa bị thu hồi vì chậm triển khai

Toàn cảnh Dự án Cảng Tổng hợp - Container Cái Mép Hạ vừa bị thu hồi vì chậm triển khai

Theo tìm hiểu, khu đất thực hiện dự án Cảng Cái Mép Hạ là một cù lao tách biệt với đất liền, trước đây không nằm trong quy hoạch tổng thể khu vực cảng Cái Mép - Thị Vải. Công ty CP Đóng tàu và Dịch vụ Dầu khí Vũng Tàu (VTSC - vốn nhà nước 48%) đã thuê tư vấn khảo sát, lập báo cáo đầu tư để xin chủ trương UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu..

Trên cơ sở đó, năm 2006 UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản thỏa thuận địa điểm, giao cho VTSC làm chủ đầu tư dự án, phối hợp với đơn vị tư vấn Portcoast nghiên cứu, lập báo cáo đầu tư với quy mô diện tích khoảng 86,6ha, chiều dài bến 1.200m. Đến năm 2008, Cảng Cảng Cái Mép Hạ chính thức được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận bổ sung quy hoạch vào nhóm cảng biển số 5.

Nhằm sớm triển khai dự án, tháng 9/2006, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có Công văn 5596/UBND-VP gửi Bộ Giao thông Vận tải, nhấn mạnh đây là dự án có ý nghĩa đối với việc phát triển kinh tế của tỉnh, do đó cần có sự tham gia đầu tư của nước ngoài. Việc xây dựng cảng CMH là dự án cuối cùng về cảng còn sót lại tại cụm cảng Cái Mép - Thị Vải.

Song song đó, VTSC đã xúc tiến phương án liên doanh với đối tác nước ngoài. Đại diện VTSC cho biết ngày 16/11/2006, dưới sự chứng kiến của UBND tỉnh BR-VT và Bộ trưởng Hàng hải - Thủy sản Hàn Quốc, công ty đã ký Biên bản ghi nhớ về hợp tác đầu tư dự án Cảng Cái Mép Hạ với các đối tác của Hàn Quốc (Công ty Xây dựng Byuck San, Công ty tiếp vận Dongbu Express, Công ty GS, Công ty Daewoo).

Để triển khai xây dựng, phía đối tác đề nghị Việt Nam hoàn tất xây cầu đường nối vào dự án. Sau đó, VTSC còn ký tiếp nhiều biên bản thỏa thuận với đối tác Hàn Quốc về hợp tác đầu tư dự án. Phía Hàn Quốc cũng mở văn phòng tại Việt Nam để khảo sát dự án. “Tại thời điểm đó, số tiền thuê đất khoảng 5,5 tỷ đồng và VTSC có đủ khả năng đóng tiền thuê đất trong 50 năm để tạo tài sản góp vốn cho liên doanh”, đại diện VTSC cho biết.

Ngày 20/9/2010, UBND tỉnh BR-VT cấp giấy chứng nhận đầu tư Cảng Cái Mép Hạ (địa điểm xã Phước Hòa, huyện Tân Thành, diện tích 86,6ha) cho VTSC, với tổng vốn đầu tư 10.235 tỷ đồng. Theo kế hoạch, từ năm 2010-2013, dự án hoàn thành giai đoạn 1 và đưa vào khai thác 600m bến. Từ 2013-2015, hoàn thành toàn bộ công trình. Cảng Cái Mép Hạ sau khi xây dựng hoàn thành sẽ tiếp nhận tàu 80.000DWT, công suất 1,8 triệu Teu/năm và 1,5 triệu tấn hàng tổng hợp/năm. Giấy chứng nhận đầu tư dự án cũng cho phép chủ đầu tư thành lập liên doanh với các đối tác nước ngoài theo quy định của pháp luật và cam kết của Việt Nam với WTO.

Tuy nhiên, trong thời điểm các nhà đầu tư tranh thủ hoàn tất mọi thủ tục pháp lý liên quan thì ngày 5/11/2010, Chính phủ đã ra Thông báo 294/TB-VPCP gửi UBND tỉnh BR-VT chỉ đạo VTSC “chưa ký kết bất cứ hợp tác, cam kết nào với nước ngoài cho đến khi có ý kiến cuối cùng của Thủ tướng Chính phủ”.

Theo tinh thần của thông báo chủ đầu tư không thể tiếp tục hợp tác với đối tác Hàn Quốc, có nghĩa dự án sẽ bị ngưng cung cấp tài chính, điều hành. Khó khăn tiếp theo là gánh nặng tiền thuê đất. Theo đó, ngày 3/1/2014, UBND tỉnh BR-VT ra Quyết định 09/QĐ-UBND tính lại tiền sử dụng đất của dự án. Do các quy định xác định giá đất thay đổi so với thời điểm lập dự án, tiền thuê đất đã lên đến 110 tỷ đồng, thay vì 5,5 tỷ đồng như trước.

Theo ông Lưu Minh Phương, Tổng giám đốc VTSC, dự án chậm triển khai thực tế không phải do lỗi chủ đầu tư. Năm 2014 UBND tỉnh mới có quyết định về giá đất thuê cho dự án nên công ty không thể khởi công, không thể có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để góp vốn liên doanh.

Bên cạnh đó, tiến độ làm cầu đường của tỉnh chậm trễ đã khiến dự án rơi vào bế tắc. Dự án đầu tư xây dựng công trình đường liên cảng Cái Mép - Thị Vải là công trình đầu tư bằng vốn ngân sách. Giai đoạn 1 (2009-2012) sẽ được đầu tư song song với giai đoạn 1 của dự án cảng CMH. Tuy nhiên, cho đến nay đường liên cảng mới được kết nối vào chân công trình dự án. Ngay cả phía Hàn Quốc cũng để nghị sẽ cung cấp nguồn vốn PDA để thực hiện nhanh dự án hạ tầng cơ sở đến chân hàng rao khu cảng nhưng UBND tỉnh đã có văn bản hồi đáp rằng đây là dự án sẽ được đầu tư bằng ngân sách, chưa cần đến vốn vay nước ngoài.

Ngày 13/10/2017, Sở Kế hoạch - Đầu tư tỉnh BR-VT đã ban hành quyết định chấm dứt đầu tư dự án Cảng Tổng hợp và Container CMH và thu hồi giấy chứng nhận đầu tư đã cấp cho VTSC. “Chúng tôi đã có hàng trăm văn bản báo cáo chính quyền địa phương về các khó khăn và kiến nghị tỉnh có biện pháp tháo gỡ nhưng không nhận được phản hồi nào", ông Phương cho biết.

Về quyết định thu hồi dự án này, chủ đầu tư đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ và các Bộ ngành liên quan báo cáo sự việc, thể hiện rõ nguyên nhân chậm đầu tư dự án hoàn toàn không phài xuất phát từ các nhà đầu tư. Ngày 16/11/2017, Văn phòng Chính phủ đã ra văn bản truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình chỉ đạo tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu khẩn trương kiểm tra, xem xét giải quyết khiếu nại của VTSC; báo cáo quá trình giải quyết việc giao và chấm dứt hoạt động dự án lên Thủ tướng trước ngày 30/12/2017.

Cụm cảng Cái Mép - Thị Vải thuộc quy hoạch cảng biển số 5 đang được lắp đầy.

Tại đây, ngoài tuyến QL51, thì chỉ có duy nhất một con đường nối vào cảng.

Các dự án hạ tầng kết nối đến chân hàng rào dự án đều được đầu tư bằng vốn ngân sách, nhưng đến nay chỉ có một cây cầu vẫn còn được xây dựng dở dang.

Toàn cảnh dự án đang dở dang.

Được biết dự án này tọa lạc tại lạc tại xã Phước Hòa, huyện Tân Thành, tỉnh bà Rịa - Vũng Tàu.

Toàn bộ dự án có tổng mức đầu tư dự kiến trên 10.235 tỷ đồng.

Tháng 10/2017, dự án bị chấm dứt hoạt động với lý do chưa hoàn tất các thủ tục đầu tư và chưa được triển khai xây dựng.

Về quyết định thu hồi dự án này, chủ đầu tư đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ và các Bộ ngành liên quan báo cáo sự việc, thể hiện rõ nguyên nhân chậm đầu tư dự án hoàn toàn không phài xuất phát từ các nhà đầu tư.

Ngày 16/11/2017, Văn phòng Chính phủ đã ra văn bản truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình chỉ đạo tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu khẩn trương kiểm tra, xem xét giải quyết khiếu nại của VTSC.

Phó Thủ tướng yêu cầu tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu báo cáo quá trình giải quyết việc giao và chấm dứt hoạt động dự án lên Thủ tướng trước ngày 30/12/2017.

Hiện tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã thành lập đoàn thanh tra toàn diện hoạt động đối với VTSC từ thời điểm cổ phần hóa đến ngày 31/7/2017. Đến thời điểm này, Đoàn thanh tra tỉnh vẫn chưa có kết luận sau khi thanh tra toàn diện hoạt động đối với VTSC.