"Tối hậu thư" cho dự án điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam

Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã được Quốc hội khóa XII phê duyệt chủ trương đầu tư từ ngày 25/11/2009, theo Nghị quyết số 41/2009/QH12, bao gồm hai nhà máy với tổng công suất lên tới 4.000MW.

Trong bối cảnh Việt Nam cần đa dạng hóa nguồn năng lượng, hướng tới bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và giảm phát thải theo cam kết tại COP26, sau một thời gian gián đoạn, dự án được Chính phủ khởi động lại.

Mới đây, Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 395/TB-VPCP, thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn tại cuộc họp nghe báo cáo về tình hình thực hiện dự án di dân tái định cư, giải phóng mặt bằng cho các dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

Phó Thủ tướng yêu cầu UBND tỉnh Khánh Hòa, đơn vị được giao chủ trì công tác di dời, bồi thường và tái định cư, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan, tập trung mọi nguồn lực để tháo gỡ các vướng mắc tồn đọng.

Mục tiêu là phải hoàn tất bàn giao mặt bằng sạch cho chủ đầu tư trong năm 2025 , đúng tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Người dân sau di dời phải có nơi ở mới với điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn trước.

Phó Thủ tướng giao Bộ Công Thương làm đầu mối phối hợp cùng Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) và các Bộ, ngành liên quan khẩn trương xúc tiến ký kết các Hiệp định liên Chính phủ về dự án.

Mục tiêu là hoàn tất đàm phán dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 trong tháng 8/2025 và Ninh Thuận 2 chậm nhất vào tháng 5/2026.

Bộ Khoa học và Công nghệ được giao rà soát, cập nhật các quy định an toàn mới nhất của IAEA, đặc biệt là yêu cầu về khoảng cách an toàn với khu dân cư. Thời hạn hoàn thành trong tháng 8/2025 , làm căn cứ pháp lý cho tỉnh Khánh Hòa triển khai các bước tiếp theo.

Bộ Tài chính được giao chủ trì phối hợp với tỉnh Khánh Hòa xác định tổng vốn phục vụ công tác bồi thường, di dân, tái định cư, đề xuất phương án bố trí ngân sách trung ương và báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 10/8/2025.

Về phía các nhà đầu tư, EVN và Petrovietnam được yêu cầu sớm hoàn thiện báo cáo nghiên cứu tiền khả thi cho hai dự án nhà máy điện hạt nhân. Mốc thời gian được ấn định với Ninh Thuận 1 trong tháng 9/2025, Ninh Thuận 2 chậm nhất vào tháng 6/2026.

Theo Báo Khánh Hòa, các dự án điện hạt nhân được xác định là yếu tố then chốt để Khánh Hòa sớm trở thành trung tâm năng lượng quốc gia.

TS. Hoàng Sỹ Thân, chuyên gia Viện Năng lượng nguyên tử (Bộ KH&CN) nhìn nhận, điện hạt nhân góp phần đảm bảo an ninh năng lượng cho địa phương nói riêng và quốc gia nói chung. Khi xây dựng dự án điện hạt nhân, các doanh nghiệp địa phương phải nâng cao năng lực để cung cấp vật liệu và sản xuất, chế tạo các thiết bị. Dự án điện hạt nhân vận hành sẽ đóng góp vào ngân sách địa phương và thu hút nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước.

Cùng với đó, việc triển khai một dự án điện hạt nhân đòi hỏi nguồn nhân lực rất lớn, kéo theo nhu cầu tuyển dụng và đào tạo ở nhiều lĩnh vực. Theo kinh nghiệm quốc tế, trong giai đoạn cao điểm, mỗi dự án điện hạt nhân có thể cần từ 3.000 - 5.000 lao động trực tiếp và khoảng 8.000 lao động gián tiếp, bao gồm các dịch vụ hỗ trợ, hậu cần, xây dựng, vận tải, lưu trú...

Điều này mở ra cơ hội rất lớn để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương, tạo việc làm, nâng cao tay nghề lao động, hình thành hệ sinh thái công nghiệp phụ trợ và dịch vụ đi kèm

Không chỉ có ý nghĩa quan trọng với Khánh Hòa, dự án điện hạt nhân Ninh Thuận tái khởi động sẽ nâng cao vị thế năng lượng quốc gia của Việt Nam.