Trần Bắc Hà - từ "ôm trùm" tài chính đến ngày vướng vòng lao lý

Từ "ông trùm" tài chính

Ông Trần Bắc Hà làm việc tại BIDV từ năm 1981 với khởi điểm là chi nhánh Bình Định – quê hương của ông, rồi sau đó lần lượt kinh qua các vị trí Giám đốc của các chi nhánh, các công ty con của BIDV. Từ năm 1999, ông Bắc Hà làm Phó Tổng giám đốc BIDV và đến năm 2003 làm Tổng giám đốc. Sau 5 năm ở cương vị CEO, ông Bắc Hà lên giữ ghế chủ tịch từ 2008 và tiếp tục ở vị trí này cho đến khi về hưu vào tháng 9/2016.

Ngoài ra, ông Hà còn được biết đến trong vai trò là Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư Việt Nam sang Campuchia (AVIC), sang Lào (AVIL) và sang Myanmar (AVIM).

Giai đoạn những năm 2008 - 2015 ông Trần Bắc Hà nổi như cồn, thậm chí còn được nhiều người trong giới tài chính ngân hàng gọi bằng cái tên "ông trùm tài chính", là người "thét ra lửa". Bởi lẽ, BIDV thời kỳ đó là ngân hàng lớn nhất, luôn đi đầu của thị trường trong mọi hoạt động, từ lãi suất, giao dịch liên ngân hàng, xử lý nợ xấu cho đến các hoạt động M&A hay hợp tác, đầu tư. Còn với nhân viên, và thậm chí người ngoài ngành, những ai thân cận và biết ông Bắc Hà, cần nhờ đến sự giúp đỡ của ông này thường "nem nép" nghe theo. Mỗi sự kiện có sự hiện diện của ông đều thu hút được sự chú ý. Những phát biểu của ông Hà cũng được dư luận đặc biệt quan tâm.

Còn nhớ hồi tháng 2/2013 có tin đồn rằng ông bị bắt giữ. Sự việc này đã khiến thị trường tài chính bị một phiên xáo động với hàng loạt cổ phiếu bị bán tháo và giảm sàn khiến chỉ số VnIndex lao dốc còn vốn hóa thị trường "bốc hơi" gần 30.000 tỷ, tỷ giá cũng biến động mạnh.

Sau này ông Bắc Hà cho biết, "Đáng lẽ Tết ra tôi phải lo xử lý bao nhiêu việc, nhưng tin đồn loạn lên thành ra có cú điện thoại nào tôi cũng phải nghe, không thì người ta tưởng tôi bị bắt thật". Ông Hà cũng cho rằng những kẻ tung tin đồn liên quan đến ông hôm đó có lẽ đã kiếm được 500 – 700 tỷ đồng.

Một vài dịp khác thị trường rộ lên tin đồn với ông Trần Bắc Hà thì chứng khoán cũng bị ảnh hưởng liên tục. Nhà đầu tư có vẻ rất lo lắng vì sợ thị trường sẽ ảnh hưởng theo. 

Tuy nhiên đó là giai đoạn trước đây. Lần này, tin đồn ông Trần Bắc Hà bị bắt cũng đã xuất hiện từ cách đây hơn 1 ngày, song thị trường chứng khoán lại bình chân như vại, thậm chí cổ phiếu BID của BIDV còn được mua mạnh và giá giữ màu xanh đến lúc đóng cửa trong phiên giao dịch ngày 29/11.

Ông Trần Bắc Hà tại một sự kiện khi còn đương chức

Đến kỷ luật, khai trừ khỏi đảng

Tại kỳ họp thứ 26 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương hồi tháng 6/2018, Ủy ban cho biết đã xem xét, kết luận một số nội dung, trong đó có vi phạm của Ban Thường vụ Đảng ủy Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) nói chung và cá nhân ông Bắc Hà nói riêng. Trong đó, ông Trần Bắc Hà,  đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, thiếu kiểm tra, giám sát, để BIDV có nhiều vi phạm nghiêm trọng mang tính hệ thống trong thực hiện quy chế làm việc, quy định về phân cấp thẩm quyền và quy trình, thủ tục cấp tín dụng, gây hậu quả rất nghiêm trọng, làm tăng nợ xấu, nhất là các khoản nợ có khả năng mất vốn; để nhiều cán bộ vi phạm kỷ luật đảng và pháp luật nhà nước, bị xử lý hình sự; làm giảm nguồn thu ngân sách, ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, đến thu nhập, việc làm và đời sống của người lao động Ngân hàng BIDV.

Theo Ủy ban Kiểm tra trung ương, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) chịu trách nhiệm chính về những vi phạm, khuyết điểm của Ban Thường vụ Đảng ủy nhiệm kỳ 2010-2015, 2015-2020. Ông Hà đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc, có biểu hiện áp đặt, thiếu dân chủ trong chỉ đạo, điều hành; vi phạm nghị quyết của Ban Thường vụ Đảng ủy về nghĩa vụ, trách nhiệm của người giữ chức vụ trong hệ thống BIDV; vi phạm quy trình, thủ tục, thẩm quyền, quy định về tín dụng trong việc phê duyệt chủ trương, quyết định một số khoản cho vay, bảo lãnh, đầu tư, quản lý nợ, trong đó có việc phê duyệt chủ trương cho vay 4.700 tỷ đồng đối với 12 công ty liên quan đến vụ án xảy ra tại Ngân hàng Xây dựng.

Đến kỳ họp thứ 27 vào cuối tháng 7, trước những sai phạm tại BIDV, ông Trần Bắc Hà, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị ngân hàng bị đề nghị kỷ luật bằng hình thức khai trừ khỏi Đảng.

Bị triệu tập nhiều lần tại tòa Phạm Công Danh nhưng vắng mặt vì chữa ung thư

Tại phiên tòa xét xử Phạm Công Danh giai đoạn 2 có liên quan đến 4 ngân hàng hồi tháng 1 và tháng 7/2018, ông Trần Bắc Hà là đối tượng liên tục bị Viện kiểm sát, Hội đồng xét xử yêu cầu triệu tập tuy nhiên ông này vắng mặt. Chủ tọa cho biết ông Trần Bắc Hà cho biết sức khỏe yếu, bị bệnh ung thư nên không thể tham dự phiên tòa với tư cách người làm chứng và có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.

Hồi tháng 7, nhiều nguồn tin cho biết ông Trần Bắc Hà bị bệnh ung thư gan rất nặng. Hiện ông được nhân viên y tế của bệnh viện chăm sóc ở chế độ đặc biệt, bản thân ông gần như không đi lại được. Trước đó, trong đợt điều trị bệnh ung thư gan đầu tiên ở Singapore, một phần gan của ông Hà đã được các bác sĩ phẫu thuật cắt bỏ.

Và ngày bị khởi tố, bắt giam

Chiều ngày 29/11/2018, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) cho biết, căn cứ kết quả điều tra, tài liệu chứng cứ đã thu thập được, ngày 22/11/2018, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (CO3) ra Quyết định khởi tố vụ án hình sự số 46/C03-P13 về tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng" xảy ra tại Ngân hàng BIDV; cùng ngày đã ra Quyết định khởi tố bị can, Lệnh khám xét đối với ông Trần Bắc Hà về tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng".

Cùng bị bắt với ông Trần Bắc Hà còn có ông Trần Lục Lang, nguyên Phó Tổng giám đốc BIDV, người cũng đã bị Ủy ban kiểm tra trung ương yêu cầu kỷ luật do những sai phạm cực kỳ nghiêm trọng xảy ra tại BIDV. Ngoài ra còn có một cựu lãnh đạo chi nhánh BIDV Hà Tĩnh bị bắt giam nữa, và một cựu cán bộ bị cấm đi khỏi nơi cư trú. Tổng cộng "đi cùng" ông Trần Bắc Hà là 3 cựu cán bộ BIDV.

Hiện Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đang khẩn trương điều tra, thu hồi tài sản để xử lý theo đúng quy định của pháp luật và chúng tôi sẽ phản ánh về diễn biến tiếp theo của vụ việc sau khi có thông tin từ cơ quan điều tra.