Trung Quốc xây đường sắt cao tốc nội địa với tốc độ gây choáng: "Mặt tối" của tham vọng?

Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP - Hồng Kông), một nghiên cứu mới được công bố gần đây đã chỉ ra "mặt tối" của hệ thống đường sắt cao tốc Trung Quốc, và điều này có liên quan đến sự phát triển kinh tế của các địa phương.

Sự chênh lệch

Nghiên cứu nói trên được công bố trên tạp chí Geographical Research của Trung Quốc. Các nhà nghiên cứu cho biết trung bình mỗi ga đường sắt cao tốc ở miền Tây Trung Quốc tương ứng với mức giảm 1,5% trong cường độ hoạt động của kinh tế địa phương.

"Trung Quốc đang bước vào kỷ nguyên đường sắt cao tốc. Nhiều thành phố hy vọng việc xây dựng đường sắt sẽ kích thích tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, giữa các thành phố có nhiều điểm khác biệt", Giáo sư Niu Fangqu và các đồng nghiệp từ Viện nghiên cứu Khoa học Địa lý và Tài nguyên Thiên nhiên thuộc Học viện Khoa học Trung Quốc, cho biết.

 Theo đó, việc tìm hiểu sâu về tác động của đường sắt cao tốc được các nhà nghiên cứu đánh giá là rất quan trọng đối với việc điều phối phát triển kinh tế khu vực.

Các nhà nghiên cứu đã dựa trên tính toán về sự thay đổi của ánh sáng vào ban đêm, phân tích dữ liệu vệ tinh của 527 vị trí nhà ga ở 180 thành phố kể từ năm 2004, khi dự án đường sắt cao tốc của Trung Quốc bắt đầu.

Họ phát hiện ra rằng ở khu vực miền Đông Trung Quốc, một ga đường sắt cao tốc đã thúc đẩy nền kinh tế gần 9% trong phạm vi 4 km (2,5 dặm). Ở miền Trung Trung Quốc, mức tăng là 3,6% và ở phía đông bắc là 4,4%.

Ông Niu cho biết việc đánh giá tác động của đường sắt cao tốc không dễ vì còn nhiều yếu tố khác cần xét đến, nhưng ánh sáng vào ban đêm cho phép các nhà nghiên cứu tham khảo để cải thiện độ chính xác của các mô hình kinh tế.

Trung Quốc đã xây dựng gần 38.000km đường sắt cao tốc trong vòng 15 năm qua, với các đoàn tàu cao tốc có thể di chuyển ở tốc độ lên tới 350km/h.

Các giai đoạn đầu tiên của việc xây dựng mạng lưới đường sắt cao tốc bắt đầu từ khu vực phía Đông của Trung Quốc, nơi có nền kinh tế phát triển hơn và mật độ dân số cao.

Các thành phố cũng có sự cạnh tranh gay gắt về vị trí các ga tàu trong mạng lưới với niềm tin rằng điều đó sẽ thúc đẩy nền kinh tế.

Ảnh: Tân Hoa Xã

"Mặt tối"

Trong những năm gần đây, hệ thống đường sắt cao tốc tại Trung Quốc đã mở rộng đến những nơi có mật độ dân số thấp hơn, và theo kế hoạch của chính phủ trung ương, dự kiến đến năm 2035, tổng chiều dài của hệ thống đường sắt cao tốc sẽ tăng gần gấp đôi lên 70.000 km.

Thế nhưng một vấn đề được đưa ra tranh luận sôi nổi trong những năm Trung Quốc phát triển hệ thống đường sắt cao tốc là liệu các khu vực kém phát triển có cần đến nó hay không, theo SCMP.

Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Kinh tế Công nghiệp Trung Quốc hồi tháng 9 cho thấy việc xây dựng các tuyến đường sắt cao tốc đã đẩy nhanh hiện tượng "chảy máu chất xám" từ các khu vực phía Tây sang phía Đông.

Ví dụ, số lượng đơn xin cấp bằng sáng chế ở các thành phố phía Tây có xu hướng giảm đáng kể sau khi một tuyến đường sắt cao tốc được xây dựng trong khu vực.

Trong khi đó, trong một nghiên cứu khác, các nhà nghiên cứu ở thành phố Xích Phong, Nội Mông, kết luận rằng một tuyến đường sắt cao tốc vừa được khai trương ở thành phố này vào năm ngoái sẽ không có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế địa phương, và lĩnh vực công nghiệp có thể chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do làn sóng di dân lớn hơn.

Tuy nhiên, cũng có một số nghiên cứu khác cho rằng việc xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông mới có thể kích thích nhu cầu mua bán bất động sản, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào miền Trung và miền Tây Trung Quốc, hoặc giúp chính quyền địa phương thu được nhiều khoản thuế hơn./.