Tưởng ‘vớ bẫm’ mua được dầu đại hạ giá của Nga, các nhà máy lọc dầu Ấn Độ ‘giận tím người’ khi vẫn nhập hàng triệu thùng ở mức ‘cắt cổ’

Các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ - nằm trong số ít những người háo hức mua dầu của Nga – đang bối rối không hiểu tại sao họ phải trả chi phí cắt cổ cho những lô hàng dầu thô đang được giảm giá kỷ lục tại châu Âu.

Các nhà máy lọc dầu tại quốc giá Nam Á gần đây đã mua hàng triệu thùng dầu Urals thông qua đấu thầu mở. Mức giá mà họ thắng thầu thậm chí còn cao hơn 1 USD/thùng so với điểm chuẩn Brent trên sàn London, các nhà giao dịch cho biết. Trong khi đó, dầu Urals đang được chào bán với mức chiết khấu lên đến hơn 30 USD/thùng tại châu Âu.

Quan chức (giấu tên) của nhà máy lọc dầu tại Ấn Độ cho biết họ không hiểu tại sao không nhận được bất cứ đề nghị giảm giá nào như những gì họ thấy ở châu Âu, trong khi vẫn hết sức ủng hộ việc nhập khẩu dầu từ Nga.

Không nhận được chiết khấu, áp lực lạm phát đang đè nặng lên quốc gia nhập khẩu dầu hàng đầu thế giới này khi giá dầu vọt lên trên 100 USD/thùng do ảnh hưởng bởi xung đột giữa Nga và Ukraine.

Bản thân Ấn Độ cũng đang chịu sức ép lớn từ các đồng minh, bao gồm Mỹ, về việc ngừng nhập khẩu năng lượng của Nga. Nga và Ấn Độ đã là đối tác thương mại lâu năm trong nhiều mặt hàng, từ năng lượng, lương thực đến vũ khí.

Vì sao các nhà máy lọc dầu Ấn Độ vẫn phải mua dầu Nga với giá cao?

Các nhà máy lọc dầu Ấn Độ thường thu mua dầu thô giao ngay thông qua đấu thầu mở. Ở đó, người bán tiềm năng sẽ công bố chi tiết về loại dầu, khối lượng, giá cả và các khoản ưu đãi khác.

Quan chức tại các nhà máy này cho biết quy trình đấu thầu mở đảm bảo tính minh bạch, trách nhiệm nhưng có thể bị "thao túng" bởi những người bán hiểu rõ về bức tranh thị trường. Hiện tại, ưu đãi dành cho dầu Urals chỉ rẻ hơn đôi chút so với các loại dầu có vị chua trung bình khác, vốn thường được bán tại Ấn Độ như dầu Oman, dầu Upper Zakum – thay vì giảm sâu như ở châu Âu.

Vitol Group là một trong những đơn vị đang bán dầu cho Ấn Độ với mức "cắt cổ", theo đại diện nhà máy lọc dầu Ấn Độ. Công ty này từ chối bình luận về các hoạt động cụ thể.

Trong khi đó, các nhà giao dịch khẳng định bất cứ công ty nào mua được dầu Urals với giá gần với mức chiết khấu dành cho thị trường châu Âu có thể thu ngay 10-20 USD/thùng khi bán hàng vào Ấn Độ, sau khi đã trừ chi phí vận chuyển, bảo hiểm và các chi phí khác. Đây là khoản lợi nhuận đáng kinh ngạc trong một ngành mà sự cạnh tranh làm giảm tỷ suất lợi nhuận xuống chỉ một vài xu mỗi thùng.

Vào cuối tháng 3, các tàu chở dầu Suezmax có sức chứa 1 triệu thùng đã được thuê với giá tương đương gần 5 USD/thùng để vận chuyển dầu thô từ Biển Đen đến Ấn Độ. Cấu trúc vận chuyển thay đổi đồng nghĩa với việc mất thêm 4 USD/thùng trong suốt hành trình kéo dài 1 tháng. Tuy nhiên, mỗi lô hàng vẫn mang về lợi nhuận 10-20 triệu USD cho người bán, theo ước tính của các nhà giao dịch.

Nguyên nhân chính khiến dầu Urals không hạ giá tại Ấn Độ, theo quan chức nhà máy lọc dấu Ấn Độ, là do chỉ một số ít công ty đang mua dầu Urals và bán nó ở châu Á. Điều này đồng nghĩa họ không gặp nhiều cạnh tranh, dẫn đến không cần thiết phải giảm giá.

Tuy nhiên theo thời gian, ngày càng nhiều người bán đang tham gia vào "miếng bánh" mới này khi họ hiểu rõ về các hạn chế và lệnh trừng phạt đối với Nga. Do đó, mức chiết khấu cho người mua tại Ấn Độ chắc chắn sẽ tăng lên.

Báo cáo từ các càng và đơn vị vận chuyển cho thấy các công ty như Vitol, Trafigura Group, Petraco Oil, Glencore PLC, Litasco SA và Gunvor Group đang tiếp tục tải dầu thô từ các cảng của Nga – có thể do các hợp đồng đã ký từ trước.

Các lô hàng này có thể được vận chuyển trực tiếp đến tay người mua hoặc trải qua quá trình vận chuyển phức tạp khác vì nhiều lý do khác nhau như tiết kiệm chi phí hoặc tránh bị "soi mói".

Các nhà máy lọc dầu Ấn Độ từ trước đến nay đều đóng vai trò là người mua thụ động – tức là tìm mua với mức giá thấp nhất thông qua đấu thầu, thay vì thiết lập các công ty riêng biệt để giao dịch dầu. Điều này khiến họ bị động trong việc tìm ra các loại dầu có giá cả phải chăng nhất hay mua đi bán lại để kiếm lời như các nhà máy lọc dầu của Trung Quốc.

Nguồn: Bloomberg